1. Chế biến thức ăn cho bé trong thời kỳ ăn dặm như thế nào
Việc chế biến thức ăn dặm cho bé giúp bạn cung cấp loại kết cấu phù hợp, để không những bổ sung dinh dưỡng cho con, mà còn tạo cơ hội cho bé được luyện tập kỹ năng nhai và nuốt, những kỹ năng rất quan trọng đối với việc ăn uống của bé sau này.
Trong quá trình chế biến bạn hãy lưu ý những điểm cơ bản sau:
- Bạn cho bé ăn từ mịn đến thô, từ lỏng đến đặc.
- Bạn có thể dùng nĩa, hoặc dao hoặc máy xay để nghiền/ xay/ cắt thức ăn.
- Thức ăn dặm chế biến sẵn bán tại các cửa hàng cũng là một lựa chọn nhưng không cần thiết. Nếu bạn muốn được thuận tiện, hãy mua nguyên liệu đóng hộp (không thêm muối hoặc đường) để nấu đồ ăn cho bé.
- Bạn có thể trữ đồ ăn trong tủ lạnh ở ngăn lạnh hoặc ngăn đông.
Cách chế biến các loại thực phẩm khác nhau cụ thể bạn có thể tham khảo chi tiết như dưới đây.
1.1. Chế biến thịt hoặc cá
Bạn cần chuẩn bị:
- Thịt/ cá nấu chín (đã được bỏ da và xương).
- Chất lỏng (có thể là nước luộc thịt, cá, sữa mẹ hay sữa công thức).
Cách chế biến:
- Đối với trẻ mới bắt đầu ăn dặm , bạn hãy cho thịt hoặc cá vào máy xay, thêm một chút chất lỏng rồi xay nhuyễn.
- Bạn có thể điều chỉnh độ đặc nhuyễn cho phù hợp với trẻ.
1.2. Chế biến rau hoặc trái cây
Bạn cần chuẩn bị:
- Trái cây/ rau tươi hoặc đông lạnh hay đóng hộp. Nếu bạn sử dụng rau/ trái cây tươi, hãy rửa sạch, bỏ vỏ, hạt và cắt nhỏ.
- Chất lỏng (có thể là nước luộc/ nấu rau/ trái cây hay sữa mẹ/ sữa công thức).
Cách chế biến:
- Bạn cho nước vào nồi ngập rau/ trái cây rồi nấu cho đến khi rau/ trái cây mềm, sau đó vớt ra để ráo nước. Bạn cũng có thể dùng lò vi sóng để nấu mềm rau hoặc trái cây.
- Bạn cho rau/ trái cây vào máy xay hoặc dùng nĩa để nghiền nhuyễn, trong khi xay/ nghiền bạn thêm chất lỏng đến khi đạt được độ đặc phù hợp.
Lưu ý dành cho bạn : một số loại rau và trái cây cần nấu trong thời gian lâu hơn (bạn hãy dùng nĩa để kiểm tra độ mềm), trong khi một số loại lại không cần phải nấu ví dụ như chuối, bơ, kiwi, cà chua.
1.3. Chế biến các loại đậu
Bạn cần chuẩn bị:
- Các loại đậu khô hoặc đóng hộp.
- Chất lỏng (có thể là nước, sữa mẹ hay sữa công thức).
Cách chế biến:
- Nếu bạn sử dụng đậu khô: hãy nấu theo chỉ dẫn trên bao bì.
- Nếu bạn sử dụng đậu đóng hộp: bạn chỉ cần rửa sạch và để ráo vì chúng đã được nấu chín rồi.
- Bạn cho đậu đã chín vào máy xay và xay nhuyễn cùng với nước hoặc sữa đến độ nhuyễn phù hợp.
2. Giữ vệ sinh an toàn thực phẩm khi chế biến đồ ăn cho trẻ
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là đối tượng có nguy cơ bị ngộ độc cao, nếu ăn các loại thực phẩm được chế biến hoặc bảo quản không đúng cách. Vì vậy, bạn hãy tuân theo những nguyên tắc sau để đảm bảo an toàn cho trẻ:
2.1. Sạch sẽ
- Bạn cần rửa tay sạch với nước ấm và xà phòng diệt khuẩn trước khi chế biến thức ăn cũng như cho trẻ ăn. Bạn cũng đừng quên rửa tay cho cả bé nữa nhé.
- Bạn cũng cần rửa sạch các dụng cụ, bề mặt sử dụng để chế biến đồ ăn cho trẻ bằng nước nóng và xà phòng.
- Bất kỳ chén đĩa hay dụng cụ nào đã đựng đồ sống cần được rửa lại bằng nước nóng và xà phòng trước khi tiếp tục sử dụng.
- Bạn cần rửa sạch các loại rau và trái cây trước khi chế biến, kể cả dưa hấu.
2.2. Để riêng thực phẩm sống
- Bạn cần để thực phẩm sống riêng rẽ với các loại thực phẩm khác kể cả khi đi mua sắm, khi tính tiền, khi xếp vào túi đựng, khi trữ trong tủ lạnh hay tại khu vực chế biến.
- Bạn nên sử dụng một bộ dao thớt riêng để cắt thịt cá.
2.3. Nấu và hâm thực phẩm
- Bạn nên rã đông thực phẩm trong ngăn mát tủ lạnh, dùng lò vi sóng hoặc đặt hộp đậy kín dưới vòi nước lạnh đang chảy. Việc để thực phẩm tan dần ở nhiệt độ phòng là không an toàn, vì vi khuẩn có thể xâm nhập làm biến chất hoặc hỏng chúng.
- Bạn cần chế biến thức ăn cho trẻ ở nhiệt độ phù hợp. Bạn có thể dùng nhiệt kế để kiểm tra nhiệt độ cho chính xác.
Mức nhiệt độ dành cho từng loại thực phẩm cụ thể như sau:
- Thịt xay: 71 độ C (160 độ F)
- Thịt bò và thịt heo: 71 độ C (160 độ F)
- Thịt rừng: 74 độ C (165 độ F)
- Thịt gia cầm (nguyên con): 85 độ C (185 độ F)
- Thịt gia cầm (cắt miếng): 74 độ C (165 độ F)
- Cá : 71 độ C (160 độ F)
- Trứng: 71 độ C (160 độ F)
- Thịt hầm và các loại khác: 74 độ C (165 độ F)
Nếu bạn không có nhiệt kế, hãy nấu thực phẩm cho đến khi:
- Thịt gia cầm, thịt heo, thịt bò: không còn màu hồng/ đỏ và phần thịt tách được khỏi phần xương một cách dễ dàng.
- Cá: bạn tách được phần xương một cách dễ dàng.
- Trứng: lòng trắng và lòng đỏ đều chắc lại.
- Thịt hầm và các loại thịt khác: phần nước chảy ra từ giữa khối thịt không còn màu hồng hay đỏ có nghĩa là toàn bộ phần thịt đã chín.
Nếu bạn hâm thức ăn bằng lò nướng, lò sưởi hay lò vi sóng, hãy đảo đều để đảm bảo thức ăn được nguội đều trước khi cho trẻ ăn.
Trước khi cho trẻ ăn, bạn hãy kiểm tra nhiệt độ bằng mặt trong cổ tay hoặc khuỷu tay để đảm bảo đồ ăn đủ ấm để tránh trẻ bị bỏng miệng khi ăn.
Lưu ý dành cho bạn : bạn hãy cho trẻ ăn bằng chén hoặc đĩa, không nên cho con ăn trực tiếp từ hộp hay hũ. Nếu trẻ không ăn hết thức ăn, phần thừa nên được bỏ đi vì vi khuẩn sẽ làm chúng bị hỏng.
2.4. Để nguội và làm lạnh thực phẩm
Khi bạn muốn làm nguội hoặc giữ lạnh đồ ăn cho trẻ bạn nên lưu ý những điểm sau:
- Bạn không nên để các loại thức ăn dặm bạn tự chế biến, các loại thực phẩm đã mở hộp/ hũ, hoặc sữa công thức đã pha ở nhiệt độ phòng quá 2 giờ.
- Bạn có thể giữ các loại thực phẩm đã mở nắp, hoặc rau/ trái cây bạn chế biến trong tủ lạnh ở nhiệt độ 4 oC (40 oF) hoặc lạnh hơn.
- Bạn chỉ nên giữ các loại thịt gia cầm, thịt heo, bò, cá, trứng đã chế biến trong tủ lạnh không quá 24 giờ.
- Bạn có thể trữ thức ăn cho trẻ ở ngăn đông đến 3 tháng.
Lưu ý dành cho bạn : bạn có thể đông lạnh đồ ăn của trẻ bằng khay làm đá hoặc khuôn bánh quy. Sau khi thức ăn đã được làm đông, bạn gỡ ra và cho vào túi trữ đông. Bạn hãy nhớ dán nhãn và ghi ngày tháng lên túi đồ ăn nhé.
3. Một số hướng dẫn cơ bản khi cho trẻ ăn dặm
Bạn nên nhớ rằng mỗi trẻ đều khác nhau, và bảng dưới đây chỉ là hướng dẫn chung bạn có thể tham khảo:
3.1. Bữa ăn cho trẻ 6 tháng tuổi
- Buổi sáng sớm: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
- Buổi giữa sáng và trưa: Sữa mẹ hoặc sữa công thức, thức ăn giàu sắt
- Buổi trưa: Sữa mẹ hoặc sữa công thức, thức ăn giàu sắt
- Buổi xế chiều: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
- Buổi chiều muộn: Sữa mẹ hoặc sữa công thức, thức ăn giàu sắt
- Buổi tối: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
- Buổi đêm: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
3.2. Bữa ăn cho trẻ 7 tháng tuổi
- Buổi sáng sớm: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
- Buổi giữa sáng và trưa: Sữa mẹ hoặc sữa công thức, thức ăn giàu sắt, rau, trái cây
- Buổi trưa: Sữa mẹ hoặc sữa công thức, thức ăn giàu sắt, rau, trái cây
- Buổi xế chiều: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
- Buổi chiều muộn: Sữa mẹ hoặc sữa công thức, thức ăn giàu sắt, rau, trái cây
- Buổi tối: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
- Buổi đêm: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
3.3. Bữa ăn cho trẻ 8-9 tháng tuổi
- Buổi sáng sớm: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
- Buổi giữa sáng và trưa: Sữa mẹ hoặc sữa công thức, thức ăn giàu sắt, rau, trái cây, ngũ cốc
- Buổi trưa: Sữa mẹ hoặc sữa công thức, thức ăn giàu sắt, rau, trái cây, ngũ cốc
- Buổi xế chiều: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
- Buổi chiều muộn: Sữa mẹ hoặc sữa công thức, thức ăn giàu sắt, rau, trái cây, ngũ cốc
- Buổi tối: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
- Buổi đêm: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
3.4. Bữa ăn cho trẻ 10-11 tháng tuổi
- Buổi sáng sớm: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
- Buổi giữa sáng và trưa: Sữa mẹ hoặc sữa công thức hoặc sữa bò thuần nhất 3.25% béo, thức ăn giàu sắt, rau, trái cây, sữa chua , ngũ cốc
- Buổi trưa: Sữa mẹ hoặc sữa công thức hoặc sữa bò thuần nhất 3.25% béo, thức ăn giàu sắt, rau, trái cây, ngũ cốc
- Buổi xế chiều: Sữa mẹ hoặc sữa công thức hoặc sữa bò thuần nhất 3.25% béo, thức ăn nhẹ
- Buổi chiều muộn: Sữa mẹ hoặc sữa công thức hoặc sữa bò thuần nhất 3.25% béo, thức ăn giàu sắt, rau, trái cây, ngũ cốc
- Buổi tối: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
- Buổi đêm: Sữa mẹ hoặc sữa công thức
3.5. Bữa ăn cho bé 12 tháng tuổi
- Việc cho trẻ bú mẹ vẫn rất có lợi cho cả bạn và bé nên hãy tiếp tục nhé.
- Bạn hãy cho trẻ làm quen với các loại thực phẩm khác nhau, hãy chú ý khi trẻ ăn để đề phòng con bị hóc hay nghẹn.
- Đã tới lúc bạn cai bình cho trẻ. Hãy tập cho con uống bằng ly.
- Bạn hãy cho trẻ làm quen với lịch trình 3 bữa ăn chính và 2-3 bữa phụ một ngày.
3.6. Lưu ý chung
Bạn hãy tập cho trẻ uống sữa hoặc nước bằng ly không có nắp vào bữa ăn.
Như vậy, khi cho bé ăn dặm, bạn hãy cố gắng áp dụng những hướng dẫn đã được liệt kê ở trên. Nhưng điều quan trọng nhất mà bạn cần ghi nhớ đó là: bạn là người chịu trách nhiệm về loại thực phẩm cung cấp cho trẻ, nhưng trẻ mới là người lựa chọn ăn những gì, cũng như quyết định ăn bao nhiêu và ăn như thế nào. Vì vậy, trong quá trình cho con ăn dặm này, bạn đừng quá căng thẳng hay tạo áp lực cho bé cũng như cho chính bản thân. Hãy thật thoải mái và tôn trọng trẻ từ khi bắt đầu, để việc ăn uống trở thành niềm vui của con sau này bạn nhé.
Lời nhắn từ Yeutre.vn
Bạn vừa tham khảo xong Phần 4 - Cách chế biến thức ăn, trong Chủ đề Cho bé ăn dặm , dựa theo tài liệu của Healthy Child Manitoba, Canada. Đây là một trong những tài liệu khá hay về vấn đề ăn dặm, được phổ biến rộng rãi không chỉ ở Canada, mà còn là kim chỉ nan mà nhiều bà mẹ trên thế giới gối đầu giường. Chủ đề Cho bé ăn dặm theo tài liệu này được Yeutre.vn chia thành 4 phần, mỗi phần đều rất ngắn gọn, dễ nắm bắt và dễ ghi nhớ. Các thông tin này khá hữu ích, bạn đều có thể tham khảo, sử dụng để thực hành bổ sung, giúp việc cho trẻ nhà mình ăn dặm được nhẹ nhàng hơn, hiệu quả hơn. 4 phần mà Yeutre.vn đã cập nhật bạn có thể xem như dưới đây.
- Phần 1: Khái quát về ăn dặm, link tham khảo tại đây .
- Phần 2: Nhóm thực phẩm, link tham khảo tại đây .
- Phần 3: Kết cấu món ăn, link tham khảo tại đây .
- Phần 4: Cách chế biến thức ăn dặm, link tham khảo tại đây .
Yeutre.vn chúc bạn cùng con trải nghiệm một hành trình ăn dặm thú vị. Và trong hành trình ấy, cả bạn lẫn trẻ đều tìm được những khoảnh khắc ý nghĩa liên quan đến thực phẩm, rèn luyện thói quen ăn uống tốt, cũng như khám phá thế giới thực phẩm thật đa dạng phong phú một cách đầy hứng khởi.
Nguồn tham khảo: Healthy Child Manitoba, Canada
Lily Nguyễn lược dịch
