1. Nhãn nhục là gì?
Nhãn nhục còn được gọi với tên khác là long nhãn, là cơm nhãn hay cùi nhãn khô. Trong Đông y, nhãn nhục là một vị thuốc có tên là á lệ chi hoặc lệ chi nô.
Để làm nhãn nhục người ta tách cùi hay cơm quả nhãn chín để làm khô. Hoặc quả nhãn chín được làm khô nguyên quả rồi mang đi tách cùi.
2. Nhãn nhục đen
Khi bàn về nhãn nhục chúng ta có thể sẽ nghe thêm về nhãn nhục đen. Vậy câu hỏi đặt ra là nhãn nhục đen này có gì khác biệt với nhãn nhục thường. Hay, nhãn nhục thường thì có màu gì.
Thực tế, nhãn nhục có màu khác nhau là do quy trình chế biến ra thành phẩm. Quy trình chế biến có thể là tách cùi nhãn chín rồi làm khô hoặc làm khô nguyên quả rồi tách cùi. Phương pháp chế biến khác biệt này cho thành phẩm có màu khác nhau. Cũng như mức độ làm khô cùi nhãn cũng có thể cho ra thành phẩm có màu đậm hay nhạt khác nhau.
Trước đây, chúng ta thấy phổ biến chỉ đề cập nhãn nhục. Đây là nhãn nhục thông thường có màu vàng sáng, nâu nhạt hoặc nâu đậm. Loại này cũng được gọi là nhãn nhục trắng. Thành phẩm nhãn nhục trắng có quy trình chế biến là tách cùi nhãn chín rồi làm khô bằng cách phơi nắng hoặc sấy khô.
So với phương pháp trên, cách làm khô nguyên quả rồi tách cùi khô ngày nay được chú ý hơn. Và cách này cho thành phẩm nhãn nhục đen.
3. Nhãn nhục giá bao nhiêu?
Trên thị trường có rất nhiều loại nhãn nhục vì thế mức giá rất đa dạng. Giá sản phẩm có thể ở mức 10.000đ - 70.000đ/ 100g tùy vào loại sấy khô đến mức nào, cũng như là sản phẩm cùi nhãn làm khô hay cùi nhãn khô từ nhãn khô nguyên quả.
4. Nhãn nhục có tác dụng gì?
Như đã đề cập trong Đông y, nhãn nhục là một vị thuốc. Thảo dược này có tính bình, ấm,ôn, vị ngọt, có thể dùng để trị ho, kích thích ăn ngon miệng. Nhãn nhục cũng là thành phần không thể thiếu trong các bài thuốc cải thiện tình trạng suy nhược cơ thể, giúp an thần và giảm lo âu .
Theo y học hiện đại cũng đã có một số nghiên cứu cho thấy nhãn nhục có chứa chất béo, glucose, saponin, tanin...Các chất này có tác dụng góp phần tăng cường sức khỏe của hệ miễn dịch , tăng đề kháng và chống lão hóa . Qua đó, sản phẩm nhãn nhục được cho là có ích giúp chúng ta giảm nguy cơ các bệnh tim mạch , huyết áp, xương khớp, góp phần làm đẹp da.
5. Nhãn nhục có mát không?
Là thực phẩm, vị thuốc dùng để thanh nhiệt làm mát cơ thể và mang lại nhiều lợi ích khác nữa nhưng nhãn nhục cũng được cho là nóng khi dùng nhiều hoặc cơ địa không phù hợp để dùng.
Vì tính bình và ấm nên cách dùng cũng như liều lượng nhãn nhục quyết định rất nhiều đến kết quả là "mát" hay là "nóng" với người sử dụng.
Theo Đông y, những người có cơ địa nóng trong hay uất hỏa, đờm hỏa, hấp thu kém thì không nên dùng nhãn nhục. Hoặc nếu dùng, cần phải cân nhắc về liều lượng, bài thuốc để phát huy được tác dụng và hạn chế được tác dụng ngược. Cũng như, người có bệnh tiểu đường cũng cần thận trọng khi dùng vì nhãn nhục chứa hàm lượng đường cao.
6. Bầu ăn nhãn nhục được không
Nhãn nhục có tính ấm và hàm lượng đường cao nên đây cũng là thực phẩm bà bầu cần lưu ý về liều lược cách dùng để an toàn cho sức khỏe. Nếu dùng, bà bầu được khuyên chỉ dùng lượng vừa phải, không thường xuyên và nên kết hợp với thực phẩm khác để cân bằng về hàm lượng đường lẫn tính ấm của nó.
7. Cách sử dụng và bảo quản
7.1. Cách sử dụng nhãn nhục
Như đã đề cập, nhãn nhục có hàm lượng đường cao và tính ấm nên được chú ý nhiều về cách dùng. Thông thường một sản phẩm nhãn nhục bảo đảm chất lượng và vệ sinh thì chúng ta có thể dùng ngay như nho khô hoặc các loại trái cây khô khác. Để bảo đảm cao hơn về mức độ an toàn thì nhãn nhục nên được rửa qua và nấu lên.
7.1.1. Nhãn nhục nấu bao lâu
Nấu nhãn nhục để sử dụng được cho là an toàn hơn cả với sức khỏe của chúng ta nói chung. Vì hiện nay sản phẩm nhãn nhục cực kỳ đa dạng và phong phú nhưng quy trình chế biến đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm thì không phải lúc nào cũng có câu trả lời chính xác hay hoàn toàn đáng tin cậy. Do đó, nếu bạn không hoàn toàn yên tâm thì có thể thực hiện bước nấu nhãn nhục trước khi sử dụng.
Để dùng nhãn nhục khô trực tiếp, bạn có thể tiến hành rửa nhãn nhục đã mua về, để ráo nước. Tiếp theo bạn phơi nắng hoặc sấy lại với nhiệt độ thấp đến khi có sản phẩm khô dẻo như ý là được. Để bảo đảm vệ sinh nếu phơi, bạn nên đậy khay phơi nhãn nhục bằng khăn xô thưa hoặc lồng đậy khi phơi.
Nếu dùng để nấu món ăn hay thức uống, bạn cũng cần rửa sạch, để ráo. Tùy theo món ăn, bạn có thể cho nhãn nhục vào ở các giai đoạn khác nhau. Thời gian nấu nhãn nhục khoảng 15-20 phút cho nhãn mềm và ra chất ngọt là được.
7.1.2. Liều lượng dùng nhãn nhục
Liều lượng dùng nhãn nhục khá quan trọng. Điều này giúp chúng ta kiểm soát lượng dùng phù hợp với cơ địa, tăng hiệu quả và giảm tác dụng ngược.
Thông thường, người khỏe mạnh bình thường được khuyên là dùng khoảng 50 g nhãn nhục/ ngày.
7.2. Cách bảo quản nhãn nhục
Nhãn nhục thành phẩm đóng gói chưa khui bạn nên để nơi thoáng mát và sạch. Nếu đã khui ra, bạn cần buộc kín gói/ hộp/ hũ đã khui, để nơi thoáng mát, sạch sẽ và dùng nhanh. Nếu không bạn cần để ở ngăn mát tủ lạnh và lưu ý về hạn dùng đã được ghi chú trên bao bì sản phẩm.
Để bảo quản nhãn nhục được lâu hơn, một mẹo hay được khuyên bạn có thể áp dụng là mang nhãn nhục đi hấp cách thủy vài giờ, sau đó phơi hoặc sấy khô trở lại. Cách này được cho là giúp kéo dài thời gian bảo quản nhãn nhục.
8. Nhãn nhục làm món gì?
Cũng như nhiều thực phẩm khác hay cụ thể là các sản phẩm trái cây khô khác, lại như vị thuốc, nên có rất nhiều công thức chế biến nhãn nhục bạn có thể tham khảo. Qua đó, bạn có thể linh động đưa vào thực đơn của gia đình. Với nhãn nhục, bạn có thể:
8.1. Nấu nước nhãn nhục để uống như nước giải khát
Để nấu nước nhãn nhục bạn có thể áp dụng tỉ lệ 1 nhãn nhục:10 nước. Ví dụ bạn nấu 100 g nhãn nhục thì nấu cùng 1 lít nước sạch. Cách nấu khá đơn giản, bạn rửa sạch nhãn nhục, để ráo sau đó mang đi nấu với nước. Nước sôi, bạn hạ lửa, đậy vung, nấu khoảng 20 phút là được. Để nước nguội bớt, nếu mùa lạnh thì uống ấm, mùa hè có thể uống lạnh đều tốt cho sức khỏe. Ngoài nấu nước nhãn nhục đơn giản bạn có thể kết hợp nấu hạt é hoặc pha hạt chia đều ngon. Nếu thích bạn có thể dùng để pha trà, nấu các loại trà như trà hoa cúc với nhãn nhục hay nấu nước sâm nhãn nhục đều ngon, thanh mát, dễ dùng.
8.2. Chè nhãn nhục
Có rất nhiều công thức chè nhãn nhục để bạn nấu cho gia đình thưởng thức. Bạn có thể nấu chè hạt sen nhãn nhục , chè nhãn nhục táo đỏ. Đơn giản hơn bạn có thể nấu chè đậu xanh nhãn nhục, chè sương sáo nhãn nhục, nhãn nhục phổ tai,...
8.3. Các món ăn khác có nhãn nhục
Ngoài nước uống, món chè bạn có thể làm rau câu nhãn nhục, chưng tổ yến nhãn nhục . Hay bạn có thể dùng một ít nhãn nhục cho món hầm gà hay thuốc bắc để tẩm bổ.
Có thể thấy, nhãn nhục rất có ích cho sức khỏe chứ không chỉ đơn thuần là để kết hợp làm ra những món ăn giải nhiệt hay thức uống giải khát. Tuy nhiên việc dùng nhãn nhục sao cho hiệu quả cũng cần chúng ta lưu ý về cách sử dụng lẫn liều dùng. Qua chia sẻ trên, Chuyên mục Cẩm nang của Yeutre.vn tin rằng từ này bạn sẽ thêm phần tự tin hơn khi đưa thực phẩm này vào sổ tay nấu ăn, cũng như chăm sóc sức khỏe cho gia đình.
Hằng Lâm
