1. Lượng sữa tiêu chuẩn cho trẻ mới sinh
Khi bé yêu mới chào đời, nguồn sữa đầu tiên, đặc biệt là sữa mẹ là cực kỳ quan trọng. Cơ thể mẹ trong những ngày mới sinh sẽ tiết ra một lượng sữa non colostrum mang chất dinh dưỡng cô đặc, nhiều kháng thể và tế bào miễn dịch rất tốt cho bé. Tuy nhiên, đối với những mẹ có lượng sữa ít hơn, không đủ cung cấp cho bé hằng ngày mẹ cần cho con uống thêm sữa bột công thức dành cho trẻ mới sinh.
1.1 Lượng sữa cho bé trong những ngày đầu tiên mới chào đời
Trong những ngày đầu tiên mới chào đời, kích thước dạ dày của con rất nhỏ chỉ có thể uống được khoảng 30 - 35ml sữa/ lần với 8 - 12 cữ mỗi ngày. Mẹ cần chú ý thêm, mỗi cữ của con sẽ cách nhau 2 tiếng nếu bé bú mẹ và 3 tiếng nếu bé uống sữa công thức . Và, mẹ có thể tăng dần lượng sữa lên đến 60ml nếu thấy bé vẫn quấy khóc, đòi ăn mỗi khi bú xong.
1.2 Lượng sữa cho trẻ từ 1 - 2 tháng tuổi
Thông thường ở giai đoạn này, trẻ đã quen với cuộc sống bên ngoài và cân nặng của con cũng đang dần tăng lên. Vì thế, lượng sữa mỗi ngày mẹ cần cho bé uống được khuyến cáo:
- Lượng sữa cho trẻ 1 tháng tuổi sẽ khoảng 35 – 60ml và 6 – 8 cữ bú/ ngày
- Lượng sữa cho trẻ 2 tháng tuổi khoảng 60 – 90ml và 5 – 7 cữ bú/ ngày
Tuy nhiên, nhu cầu ăn của mỗi trẻ là khác nhau và mẹ cũng đừng quá lo lắng vì sợ bé sẽ đói lúc ngủ. Trên thực tế, trẻ sơ sinh rất nhạy cảm, nếu cảm thấy đói, bé sẽ báo hiệu cho mẹ bằng việc quấy khóc. Vì thế, mẹ không nhất thiết cần phải đánh thức bé để bú thêm cữ đêm, điều này sẽ vô tình làm ảnh hưởng đến sự phát triển trí não và thể trạng của trẻ.
1.3 Lượng sữa của trẻ sơ sinh từ 3 - 6 tháng tuổi
Khi bé 3 tháng tuổi , mẹ nên thiết lập một thời gian ngủ cố định cho trẻ để hình thành thói quen ngủ tốt, ngủ nhiều vào ban đêm và giảm thời gian ngủ vào ban ngày. Giai đoạn 3 - 6 tháng này, bé đã biết chơi đùa và hiếu động hơn nên lượng sữa và cữ bú của con cũng sẽ thay đổi để đáp ứng đủ cho nhu cầu hằng ngày của con, đó là:
- Tháng thứ 3 bé sẽ bú khoảng 60 – 120ml và 5 – 6 cữ bú/ ngày
- Tháng thứ 4 khoảng 90 – 120ml và 5 – 6 cữ bú/ ngày
- Tháng thứ 5 khoảng 90 – 120ml và 5 – 6 cữ bú/ ngày
- Tháng thứ 6 khoảng 120 – 180 ml và 5 lần/ ngày
Bắt đầu vào tháng thứ 6, dạ dày và hệ tiêu hóa của con đã dần hoàn thiện hơn, mẹ có thể cho bé tập quen dần với việc ăn dặm với thức ăn mềm. Bên cạnh đó, lượng sữa cung cấp cho con mỗi ngày vẫn sẽ giữ nguyên mẹ nhé.
1.4 Lượng sữa cho trẻ sơ sinh từ 7 - 12 tháng
Có thể nói đây là giai đoạn đánh dấu bước phát triển vượt trội của con yêu. Ngoài việc bú sữa mẹ, bé đã bắt đầu ăn thêm những loại thức ăn ngoài. Chính vì vậy, mẹ cần hết sức lưu ý về lượng thực phẩm cũng như chế độ dinh dưỡng phù hợp cho nhu cầu của con. Lượng sữa được khuyến cáo trong những tháng này xen kẽ với những bữa ăn dặm cụ thể là:
- Tháng thứ 7 bé cần khoảng 180 – 220 ml sữa và 3 – 4 cữ/ ngày
- Tháng thứ 8 khoảng 200 – 240ml và 4 cữ bú/ ngày
- Tháng thứ 9, 10, 11, 12 là 240ml sữa và 4 cữ/ ngày.
2. Lượng sữa cho trẻ sơ sinh non tháng
Dù là sinh ở tuần thai bao nhiêu nhưng trẻ sinh non cũng đã thiệt thời hơn rất nhiều so với những trẻ sinh đủ tháng. Do đó, sự phát triển của trẻ non tháng sẽ phụ thuộc rất nhiều vào sự cẩn trọng trong cách chăm sóc cũng như chế độ dinh dưỡng hằng ngày của trẻ.
2.1 Cách tính lượng sữa hằng ngày cho trẻ sinh non
Đây là công thức áp dụng cho cả trường hợp bé bú trực tiếp sữa mẹ hoặc bé đang sử dụng sữa công thức.
2.1.1 Trong tuần đầu tiên bé mới sinh
Trong những ngày đầu tiên bé cần 60 - 70 ml/ ngày/ kg. Sau đó, sẽ tăng thêm 10ml cho 1kg cân nặng của bé.
Ví dụ:
- Trẻ sinh được 1,5kg thì theo công thức, ta có: 70ml x 1,5kg = 120ml/ ngày.
- Nếu bé uống 1 ngày 12 cữ thì mỗi lần uống sẽ là 120 : 12 = 10ml.
2.1.2 Khi trẻ được hơn 1 tuần tuổi
Khi trẻ sinh non được 8 ngày tuổi, mẹ nên tăng thêm lượng sữa cho bé lên 70ml (cộng thêm với 70ml của những ngày đầu tiên sẽ là 140ml), và tính theo công thức sau:
- Nếu 2 tiếng bé ăn một lần thì: (140ml x 1,5kg) / 12 cữ ăn = 17,5ml
- Nếu 1,5 tiếng bé sẽ ăn một lần thì: (140ml x 1,5kg) / 16 cữ ăn = 13ml
Một lưu ý dành cho mẹ đó là: Những tuần sau đó mẹ cần phải tăng thêm 180 – 200 ml/kg/ngày (không quá 200ml).
Ví dụ: Trẻ uống khoảng 150ml sữa mẹ thì chỉ nên cho bé uống 50ml sữa bột.
1.2 Những lưu ý dành cho mẹ khi chăm sóc trẻ thiếu tháng
Chăm sóc bé sinh non là việc làm cần rất nhiều sự cẩn thận và tình yêu của mẹ. Trong quá trình chăm sóc bé yêu, mẹ cùng cần nắm rõ những lưu ý sau đây:
- Mẹ không nên cho bé bú bình vì điều này sẽ tạo thói quen và bé sẽ từ chối bú mẹ, khiến việc nuôi con bằng sữa mẹ của mẹ sau này sẽ gặp khó khăn.
- Khi trẻ được tròn 6 tháng tuổi sinh mẹ có thể tập cho bé ăn dặm từ từ.
- Lượng sữa bột dành cho trẻ non tháng chỉ nên cho khoảng 1/3 nhu cầu sữa hằng ngày cho đến khi mẹ đủ sữa hoàn toàn.
- Đối với những trẻ thiếu tháng mà khả năng bú, nuốt và thở của con chưa được hoàn thiện hẳn thì sau khi trẻ bú mẹ, mẹ cần cho con ăn thêm bằng ống tiêm nhỏ giọt hoặc muỗng/ thìa.
- Thức ăn hoàn hảo nhất cho sự phát triển của trẻ sinh non đó là sữa mẹ.
- Mẹ có thể tìm hiểu thêm những cách massage đúng cách giúp trẻ sinh thiếu tháng nhanh cứng cáp, giúp hệ hô hấp của trẻ được tốt hơn và nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.
3. Bảng lượng sữa cho trẻ sơ sinh
Để giúp mẹ dễn dàng hơn trong việc theo sõi lượng sữa cho trẻ sơ sinh. Dưới đây là 2 bảng lượng sữa chuẩn cho trẻ theo cân nặng và theo tháng. Mẹ hãy cùng theo dõi nhé:
3.1 Bảng lượng sữa cho trẻ theo cân nặng
Đối với việc chăm sóc bé sau sinh , bảng lượng sữa cho trẻ theo từng cân nặng cụ thể sẽ giúp mẹ dễ dàng hơn, trong việc theo dõi và cho bé uống đủ lượng sữa cần thiết mỗi ngày của mình.
3.2 Bảng lượng sữa cho trẻ sơ sinh theo tháng
Bảng lượng sữa cho trẻ sơ sinh theo tháng sẽ giúp mẹ kiểm soát được lượng sữa cung cấp cho bé theo từng tháng tuổi khác nhau, kể cả là bé đang bú trực tiếp sữa mẹ hay bé đang bú sữa công thức:
4. Khi nào thì mẹ biết bé đã bú no
Khi bé đã được bú đủ sữa sẽ có một số dấu hiệu đặc trưng giúp mẹ dễ dàng nhận biết. Và nếu bé đã được bú no mà mẹ vẫn tiếp tục cho con bú thì trẻ sẽ bị tình trạng khó tiêu hoặc nôn trớ hết phần sữa vừa bú trước đó.
Những dấu hiệu khi bé đã bú đủ sữa đó là:
- Con sẽ ngưng bú và xoay đầu khỏi ngực mẹ hoặc bình sữa.
- Đôi khi con cũng sẽ ngủ thiếp đi và nhả núm vú.
- Những trẻ trên 4 tháng khi bú no sẽ rất dễ bị phân tâm bởi những thứ xung quanh.
- Số tã bẩn mỗi ngày của con là khoảng 5 - 6 tã và tăng cân đều đặn mỗi tháng.
- Khi bé bú vừa đủ no, ngực của mẹ cũng sẽ không còn cảm giác căng cứng và chảy sữa.
- Nước tiểu của bé bình thường có màu trong hoặc vàng nhạt, không bị đậm màu hoặc có mùi khó chịu.
- Bé bú rất nhanh chóng và kết thúc cữ bú của mình chỉ trong 10 - 15 phút.
5. Dấu hiệu giúp mẹ nhận biết bé chưa được bú đủ lượng sữa cần thiết.
Để mẹ có thể dễ dàng hơn trong việc nhận biết con mình có thực sự đã nhận đủ lượng sữa cần thiết, mẹ chỉ cần để ý những dấu hiệu sau đây:
5.1 Thời gian bú của bé thay đổi so với bình thường
Như đã biết, với trẻ 0-12 tháng tuổi , thì lượng sữa và thời gian bú của bé yêu cũng sẽ thay đổi theo từng tháng và từng giai đoạn phát triển khác nhau. Nhưng nếu để ý kĩ hơn, mẹ sẽ thấy trung bình thời gian bú của trẻ sơ sinh mỗi lần kéo dài khoảng 10 - 20 phút. Nếu bỗng nhiên, thời gian bú của bé ít hoặc dài hơn so với bình thường thì mẹ nên cân nhắc lại lượng sữa cho con, mẹ nhé.
5.2 Bé chậm tăng cân
Bé chậm tăng cân được coi là dấu hiệu bé bú không đủ lượng sữa rõ ràng và chính xác nhất dành cho mẹ. Bỏ qua vấn đề các bé sơ sinh sẽ bị tụt cân sinh lý trong những tuần đầu tiên vì chưa quen với môi trường bên ngoài. Tuy nhiên, nếu qua tuần thứ 2 mẹ vẫn không thấy bé tăng cân lại so với số cân ban đầu hoặc thậm chí có phần giảm hơn thì chắc chắn rằng bé yêu chưa được bú đúng lượng sữa mà cơ thể con cần.
5.3 Số tã ướt và bẩn trong ngày bị giảm sút
Việc đếm số lượng tã bẩn trong ngày cũng là một trong những cách hữu hiệu giúp mẹ dễ dàng hơn trong việc nhận biết con yêu của mình không được bú đủ. Thông thường, những bé bú sữa mẹ sẽ làm bẩn ít nhất khoảng 6 miếng tã mỗi ngày. Tuy nhiên, mẹ cũng đừng quá lo lắng khi thấy thời gian đầu con chỉ làm ướt khoảng 1 - 2 miếng tã, vì giai đoạn này bé đang hấp thu lượng sữa non bổ dưỡng và con sẽ đi tiểu nhiều hơn sau khi hết đợt sữa non đó.
5.4 Lượng sữa tiết ra mỗi ngày của mẹ cũng sẽ mách bảo việc bé có bú đủ hay không
Mẹ có biết không, cơ thể của mẹ vô cùng tuyệt vời, nó sẽ tiết ra lượng sữa đúng với nhu cầu của bé. Vì thế, nếu một ngày nào đó, mẹ cảm thấy lượng sữa đang dần giảm đi có nghĩa là trước đó bé đã không được bú đủ lượng sữa cần thiết.
Ngoài ra, còn có rất nhiều dấu hiệu giúp mẹ dễ dàng nhận biết đó là bé hay mút tay, chóp chép miệng, quay đầu từ bên này sang bên khác liên tục, rúc đầu vào ti mẹ hoặc quấy khóc,... Và mẹ nên để ý từng hành động nhỏ của bé yêu, để dễ dàng hơn trong việc điều chỉnh lượng sữa cho trẻ sơ sinh phù hợp hơn nhé.
6. Những lưu ý dành cho mẹ khi cho bé bú
Bên cạnh việc chú ý lượng sữa cho trẻ sơ sinh thì những lưu ý được nêu ra ngay dưới đây cũng sẽ giúp ích cho mẹ rất nhiều trong việc cho con bú đấy:
6.1 Nhu cầu sữa của trẻ bú bình sẽ cao hơn trẻ bú mẹ
Đối với những bé bú sữa ngoài, sự hấp thu các chất dinh dưỡng từ sữa chắc chắn sẽ không bằng những bé bú trực tiếp bằng sữa mẹ. WHO ( Tổ chức Y tế Thế giới ) khuyến cáo rằng, mẹ nên cho bé uống theo đúng liều lượng của từng nhãn hàng được ghi trên vỏ hộp. Điều quan trọng nhất trong 12 tháng đầu đó là, mẹ nên cho bé uống các loại sữa có vị nhạt tương tự sữa mẹ hoặc những loại sữa sinh học, organic an toàn cho hệ tiêu hóa non nớt của trẻ. Bên cạnh đó, những trẻ dưới 6 tháng tuổi không nên uống quá 150ml/ lần. Bé trên 6 tháng sẽ khoảng 180ml và dần dần đến 12 tháng bé sẽ uống được khoảng 200 - 250ml/ lần uống.
6.2 Không trêu đùa, chọc ghẹo khi con đang bú
Trong quá trình bú của con, mẹ không nên nựng, trêu đùa khiến trẻ cười. Điều này khiến thanh môn của con được mở rộng kiến sữa và không khí dễ dàng lọt vào khí quản. Điều này hoàn toàn không tốt đối với trẻ nhỏ, bé rất có thể bị sặc sữa thậm chí nặng hơn có thể là viêm phổi đó mẹ.
6.3 Không cho con bú khi mẹ đang tức giận
Các nghiên cứu đã chứng minh được rằng, cơ thể người có thể sản sinh ra một loại chất độc khi tức giận. Loại chất này có thể biến nước trở thành màu tím và làm chuột bạch chết nếu bị tiêm vào cơ thể. Do đó, đối với những bé bú trực tiếp bằng sữa mẹ, tuyệt đối không được cho bé bú khi mẹ đang tức giận, để tránh tình trạng chất động đi vào cơ thể bé thông qua sữa mẹ. Và, việc để cơ thể thoải mái vui vẻ khi cho con bú cũng sẽ truyền được năng lực tích cực cho con đấy mẹ.
6.4 Lưu ý về cách pha sữa cho con
Sữa được coi là một trong những loại thực phẩm tốt nhất trong chế độ ăn uống hằng ngày của bé, vì nó có đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết như: đạm, chất béo, các vitamin và muối khoáng. Ngoài ra, chất đạm trong sữa rất dễ hấp thu và chứa đầy đủ các axit amin cần thiết. Vì thế khi pha sữa cho bé , mẹ nên sử dụng nước ấm thay cho nước sôi hay đun sôi sữa vì việc làm này sẽ làm hao hụt các vitamin và khoáng chất có trong sữa.
6.5 Không cho bé bú ngay khi mẹ mới đi làm về
Đây là tình trạng không hiếm gặp của các bà mẹ. Nhưng mẹ có biết, những bộ đồng phục đi làm thường chứa rất nhiều bụi bẩn, vi khuẩn thậm chí là mầm bệnh gây nguy hiểm đến sức khỏe của con. Nhất là với những đồng phục y tá, bệnh viện, phòng thí nghiệm,... Vì thế, mẹ hãy đảm bảo rằng mình luôn sạch sẽ trước khi cho bé bú nhé.
6.6 Dùng các loại xà phòng thơm cho vùng ngực
Đối với những bé bú mẹ trực tiếp thì việc mẹ có sử dụng các loại xà phòng thơm khi tắm hoặc những loại thuốc bôi ngực có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của con. Thay vào đó, mẹ chỉ nên sử dụng nước ấm để vệ sinh vùng ngực hoặc sử dụng những loại sản phẩm không gây kích ứng đối với trẻ sơ sinh.
Mẹ có biết, cơ thể của mẹ sẽ tự điều chỉnh lượng sữa cho trẻ sơ sinh theo thời gian và độ tuổi phát triển của bé. Vì thế, để lượng sữa của mẹ luôn dồi dào và đủ chất thì điều cần thiết nhất, mẹ cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng cũng như tinh thần của bản thân luôn được thoải mái, để bé yêu có thể đón nhận được nguồn dinh dưỡng tuyệt hảo từ mẹ nhé.
Hiền Anh tổng hợp
