1. Củ nén là gì?
Củ nén hay còn có tên gọi khác là hành tăm. Tên khoa học của chúng là Allium schoenoprasum. Đây là loại thực vật thuộc họ hành phân bố chủ yếu ở khu vực Châu Á, Châu Âu và Bắc Mỹ. Chúng có kích thước nhỏ nhắn, màu trắng ngà, thơm nồng nên thường được dùng làm hương vị trong nấu ăn. Ngoài ra trong Đông y củ nén cũng được coi là vị thuốc chữa bệnh hiệu quả.
Nhìn bên ngoài củ nén có hình dạng giống như hành hương, mùi thơm hơn. Tuy nhiên kích thước của chúng khá nhỏ, thông thưởng chỉ cao 10 - 30cm. Tại Việt Nam củ nén được trồng nhiều ở các tỉnh miền Trung như Quảng Nam, Quảng Ngãi, Quảng Trị... Chúng được trồng theo mô hình giống với các loại hành tỏi, được chăm sóc, bón phân, kiểm soát sâu bệnh tỉ mẩn.
2. Củ nén có tác dụng gì?
Củ nén có kích thước nhỏ nhưng giá trị dinh dưỡng, sức khỏe mà chúng mang lại sẽ khiến bạn bất ngờ. Trong Đông y hay Y học hiện đại chúng đều được công nhận và rất đáng để sử dụng.
Phòng ngừa bệnh tim mạch
Trong củ nén có chất allicin có tác dụng làm tăng cholesterol tốt và giảm cholesterol xấu. Từ đó hạn chế xơ vữa động mạch, ổn định huyết áp, giảm áp lực mạch máu, giúp máu lưu thông tốt.
Cung cấp chất chống oxy hóa, phòng ngừa ung thư
Trong củ nén có chứa nhiều chất chống oxy hóa như lutein và zeaxanthin. Đây là chất chống oxy hóa mạnh bảo vệ cơ thể chống lại các gốc tự do tạo nguy cơ khối u, bệnh ung thư , tiểu đường, tim mạch, Alzheimer. Ngoài ra chúng còn có vai trò bảo vệ các protein, DNA, chất béo tốt khỏi các tác nhân xấu, có khả năng tái tạo glutathione.
Theo một số nghiên cứu cho thấy củ nén thuộc chi Allium. Chi này có ảnh hưởng tích cực trong việc hỗ trợ phòng ngừa, ức chế tế bào ung thư.
Tăng cường miễn dịch, sức khỏe xương
Trong củ nén có chứa hàm lượng selen cao. Đây là khoáng chất hỗ trợ tăng cường sức đề kháng. Khi các tế bào thiếu selen có thể làm chậm quá trình vận chuyển canxi và sản xuất protein.
Không những thế trong củ nén còn chứa nhiều vitamin K giúp chắc khỏe xương. Chúng giúp điều hòa, ổn định các tế bào, ngăn ngừa nguy cơ loãng xương.
Tốt cho tiêu hóa
Củ nén có đặc tính kháng khuẩn tốt nên có thể loại bỏ các vi sinh vật gây hại trong đường ruột. Bên cạnh đó các chất xơ trong củ nén cũng rất tốt cho quá trình tiêu hóa.
Tăng thị lực, cải thiện tâm trạng
Trong củ nén có lutein và zeaxanthin đóng vai trò bảo vệ mắt. Chúng giúp loại bỏ gốc tự do gây hại, giúp đôi mắt sáng khỏe. Đồng thời cũng phòng ngừa các bệnh về mắt như đục thủy tinh thể, giảm thị lực...
Đồng thời loại thực phẩm này cũng giàu choline hỗ trợ giấc ngủ ngon và sâu. Các vitamin B tốt cho hệ thần kinh, cải thiện tâm trạng vui vẻ, thoải mái.
Tốt cho phụ nữ mang bầu, làm đẹp da
Củ nén cung cấp nhiều Folate hỗ trợ sự phân chia tế bào, tổng hợp DNA giúp thai nhi phát triển trí não. Bên cạnh đó chất này còn có khả năng ngăn ngừa dị tật bẩm sinh đặc biệt là ở trí não và tuỷ sống của trẻ.
Bên cạnh đó củ nén còn có chứa vitamin A, vitamin C dồi dào. Đây là chất chống oxy hóa tốt giúp làn da căng mịn, giảm mụn trứng cá, hạn chế quá trình lão hóa.
Trong Đông y củ nén có vị cay, tính ấm, mùi hăng và nồng. Chúng có tác dụng ấm tỳ vị, giải cảm, trúng gió, nóng rét, trị ho, tiêu đờm. Củ nén là vị thuốc giúp đổ mồ hôi, trị cảm hàn, sát khuẩn, lợi tiểu, bí tiểu, bị côn trùng cắn, rắn độc cắn...
3. Các món ăn ngon từ củ nén
Củ nén là một trong những gia vị tạo nên sức hút đặc biệt của món ăn. Chúng tạo thêm sự thơm ngon, dậy mùi ấm áp. Đặc biệt ăn củ nén còn giúp bạn tăng miễn dịch, phòng ngừa bệnh tật.
3.1. Chè củ nén chữa bệnh cảm cúm
3.1.1. Chuẩn bị nguyên liệu
- 200gram củ nén
- Ít đường nâu (hoặc đường phèn)
3.1.2. Các bước thực hiện
Bước 1 : Củ nén ngâm nước, rửa sạch, bóc bỏ vỏ ngoài. Bỏ củ nén vào cối giã sơ cho dập nhẹ.
Bước 2: Bắc nồi nước vừa phải lên bếp nấu sôi. Thả củ nén vào nấu cùng lượng đường vừa phải.
Bước 3 : Nêm nếm lại món chè củ nén vừa khẩu vị. Tranh thủ ăn nóng để toát mồ hôi, giải cảm.
Món chè củ nén thơm lừng, ấm áp rất dễ ăn. Theo đó bạn có thể nấu để giải cảm cho người thân trong gia đình. Ngoài ra món chè ngon ngọt cũng rất thích hợp để tăng cường đề kháng sau trong mùa mưa, trời trở lạnh hay ho, đau họng.
3.2. Củ nén rim thịt
3.2.1. Chuẩn bị nguyên liệu
- 600gram sườn non cắt khúc
- 100gram củ nén
- 1 chén nước dừa
- Ớt khô
- Mè rang
- Gia vị: Tiêu xay, đường vàng, hạt nêm, bột ngọt, muối, nước mắm.
3.2.2. Các bước thực hiện
Bước 1 : Củ nén bóc vỏ, rửa sạch, 1/2 đập dập, 1/2 giã nát cùng ớt.
Bước 2 : Sườn heo rửa sạch, cắt miếng bỏ vào tô. Ướp sườn với củ nén và ớt giã nhuyễn, 3 thìa canh nước mắm, 1/2 thìa canh đường vàng, 1/2 thìa cà phê bột ngọt, 1 thìa canh hạt nêm trộn đều. Ướp sườn trong khoảng 30 phút cho thấm gia vị.
Bước 3 : Bắc nồi đất lên bếp cho vào 2 thìa canh dầu ăn. Bỏ củ nén đập dập vào phi thơm rồi đổ hết phần sườn vào. Xào sườn săn lại thì đổ vào 1 chén nước dừa tươi. Thêm vào vài quả ớt khô, đậy nắp nồi hạ lửa nhỏ rim từ từ.
Bước 4 : Khoảng 15 phút bạn dở nắp nồi ra nêm nếm lại gia vị vừa ăn. Kế đến cho hết củ nén vào, rắc ít tiêu, mè rang là hoàn thành.
Củ nén rim thịt thơm ngon, đậm đà ăn cùng cơm trắng nóng là hết sẩy. Theo đó bạn có thể dùng cách này để làm cá kho củ nén cũng rất thích hợp. Chắc chắn thành phẩm sẽ khiến bạn bất ngờ, ăn mãi không thấy no.
3.3. Cách nấu cháo củ nén
3.3.1. Chuẩn bị nguyên liệu
- 200gram gạo
- 300gram thịt heo băm
- 200gram củ nén
- 1 thìa canh tỏi băm
- 4 nhánh hành lá
- Ớt
- Gia vị: Dầu ăn, đường, muối, bột ngọt, hạt nêm, tiêu xay...
3.3.2. Các bước thực hiện
Bước 1 : Củ nén ngâm nước muối loãng 10 phút, rửa sạch lại nhiều lần nước. Ớt rửa sạch, thái nhỏ. Hành lá bỏ rễ, rửa sạch, thái nhỏ.
Bước 2 : Gạo vo sạch vài lần nước, để ráo. Bỏ gạo vào nồi rang đến khi chúng khô lại, thơm lừng. Kế đến bạn đổ ngập nước cách gạo 2 lóng tay. Nấu sôi lên rồi hạ nhỏ lửa để gạo nở bung thành cháo.
Bước 3 : Bắc chảo lên bếp cho vào 1 thìa canh dầu ăn. Bỏ tỏi vào phi thơm vàng rồi đổ hết thịt băm vào. Nêm nếm 2 thìa cà phê hạt nêm xào thịt săn lại rồi tắt bếp.
Bước 4 : Khi cháo đã nhừ bạn nêm nếm 2 thìa cà phê muối, 1 thìa cà phê bột ngọt, 1 thìa cà phê hạt nêm, 1 thìa cà phê đường. Bỏ hết củ nén, thịt xay vào khuấy đều. Nấu đến khi các nguyên liệu chín, nêm nếm vừa miệng, rắc hành lá vào thì tắt bếp.
Món cháo củ nén có hương thơm đặc trưng, vừa miệng cực ngon. Khi ăn bạn rắc lên ít tiêu xay, ớt để tăng thêm hương vị. Cách nấu cháo thịt bằm củ nén giúp bạn giải cảm, tăng cường miễn dịch, kháng viêm cực tốt.
Củ nén hay hành tăm là gia vị nấu ăn rất cần thiết trong gian bếp. Chúng vừa tạo thêm sự thơm ngon lại cực tốt cho sức khỏe. Đi chợ nếu gặp, bạn có thể mua củ nén trữ trong nhà để làm gia vị, bảo vệ sức khỏe cả nhà. Thỉnh thoảng mang chúng nấu các món ăn ấm nóng ngày mưa gió hay ngày lạnh cũng rất tuyệt.
Ngọc Hân
