1. Hiểu về ngày rụng trứng là gì?
Ngày rụng trứng là khi trứng trưởng thành được phóng thích khỏi buồng trứng. Trứng sẽ rụng vào giữa chu kì – khoảng ngày 14-15 tính từ ngày đầu tiên của kì kinh gần nhất. Quá trình rụng trứng chỉ bắt đầu xuất hiện khi nữ giới bước vào tuổi dậy thì khoảng 13-14 tuổi.
Mỗi tháng, đa phần sẽ có một trứng rụng, lúc này niêm mạc tử cung đã dày lên để chuẩn bị cho trứng được thụ tinh. Mỗi chu kỳ rụng trứng bình thường diễn ra theo một trình tự nhất định, thường xảy ra vào thời điểm giữa chu kỳ kinh nguyệt.
Rụng trứng có thể xảy ra trong 28 đến 36 giờ sau khi tăng LH. Đây là thời kỳ mà nhiều người gọi là "thời điểm sinh sản" của phụ nữ vì quan hệ tình dục trong thời gian này làm tăng cơ hội mang thai. Nếu trứng thụ tinh và làm tổ trong tử cung thì hiện tượng kinh nguyệt sẽ không xuất hiện. Nếu không thụ tinh, lớp lót trong tử cung sẽ bong ra tạo thành kì hành kinh vào khoảng 14 ngày sau đó.
2. Nắm được các giai đoạn của ngày rụng trứng
Giai đoạn nang trứng : Giai đoạn này bắt đầu từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 14 của chu kỳ kinh nguyệt. Dưới sự ảnh hưởng của hoocmon FSH được tiết ra ở thùy trước tuyến yên, một noãn bào nguyên thủy trong buồng trứng từ từ phát triển thành nang trưởng thành. Cùng với đó, dưới tác dụng của Estrogen, niêm mạc tử cung tăng sinh dày lên gấp 10, 15 lần so với bình thường, các mạch máu dài ra, xoắn lại chuẩn bị những sự tiếp nhận thay đổi của hoóc môn progesterone.
Giai đoạn phóng noãn (rụng trứng) : Diễn ra vào giữa chu kì kinh nguyệt nghĩa là ngày 14 của chu kỳ (với chu kỳ 28 ngày), sự bài tiết estrogen ngày càng nhiều và đạt mức tối đa. Hormone FSH ngừng sản xuất còn hormone LH lại bắt đầu được tiết làm nang trứng vỡ ra, trứng được phóng đi và cuốn vào ống dẫn trứng. Tại đây trứng chỉ sống được trong vòng 24 giờ, nếu trứng gặp tinh trùng thì sự thụ tinh sẽ diễn ra, nếu không trứng sẽ tự thoái triển đi.
Giai đoạn hoàng thể : Tính từ ngày 14 đến ngày 18 của chu kì kinh nguyệt, tức là sau khi trứng rụng, phần còn lại trên vỏ trứng sẽ phát triển và được gọi là hoàng thể. Dưới tác động của hormone LH tuyến yên, hoàng thể sẽ tiết ra Progesterone và estrogen. Progesterone sẽ làm niêm mạc tử cung dày lên tạo điều kiện cho trứng đã thụ tinh về làm tổ. Nếu trứng không được thụ tinh thì quá trình kinh nguyệt sẽ diễn ra.
3. Biểu hiện của ngày rụng trứng
- Thay đổi chất dịch cổ tử cung : Sự rụng trứng thường xảy ra vào ngày bạn gái có nhiều chất dịch và cảm giác ẩm ướt nhất.
- Thay đổi nhiệt độ cơ thể : Khi đến gần thời điểm rụng trứng, thân nhiệt có thể giảm nhẹ, nhưng sau đó sẽ tăng lên sau khi trứng rụng.
- Thay đổi vị trí cổ tử cung hoặc độ mềm mại cổ tử cung : Trong quá trình rụng trứng, cổ tử cung sẽ mềm, cao, mở và ướt. Còn trước và sau khi rụng trứng, bề mặt cổ tử cung hơi cứng và ít lún.
- Ngực đầy đặn và căng cứng hơn : Núm vú và vú nhạy cảm hơn vì hàm lượng Progesterone trong cơ thể sẽ tăng lên.
- Cảm giác ham muốn tình dục tăng lên : Có những yếu tố sinh học đặc biệt thúc đẩy ham muốn giao hợp của phụ nữ trong suốt 6 ngày dễ thụ thai nhất của một chu kỳ kinh nguyệt , đó là thời điểm rụng trứng.
- Đau bụng dưới : Có tên gọi khác là Mittelschmerz, do các quả trứng vỡ trong các nang buồng trứng, đau bụng xảy ra khi trứng di chuyển trong ống dẫn trứng để đi đến tử cung.
- Thấy có đốm máu nhỏ ở quần lót : Đây là biểu hiện của ngày rụng trứng (không phải thời gian có máu kinh), vì bong niêm mạc tử cung do nội tiết tố thay đổi.
4. Cách xác định ngày rụng trứng
4.1. Dựa theo chu kỳ kinh nguyệt
Thời điểm rụng trứng cho tới ngày hành kinh của chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo luôn là 14 ngày. Từ đó, công thức tính ngày rụng trứng được đưa ra như sau:
Gọi A là tổng số ngày trong 1 chu kỳ kinh nguyệt.
Gọi X là ngày rụng trứng.
Ta có công thức tính như sau : A – 14 = X.
Với chu kỳ ngắn nhất : Bạn trừ đi 18 ngày, kết quả tìm ra chính là ngày đầu tiên của khoảng thời gian bạn có khả năng thụ thai cao nhất.
Với chu kỳ dài nhất : Bạn trừ 11 ngày. Kết quả của phép tính chính là ngày cuối cùng trong khoảng thời gian thích hợp mà bạn có khả năng thụ thai cao.
4.2 Que thử rụng trứng
Cơ chế của que thử rụng trứng là phát hiện nồng độ LH có trong nước tiểu. Lấy nước tiểu cùng một thời điểm, que thử chỉ được sử dụng 1 lần và dùng trong 10 phút. Nhúng que thử rụng trứng vào nước tiểu, sau 10 đến 15 giây lấy que thử đặt nằm ngang trên mặt phẳng khô sạch và chờ đọc kết quả sau 5 phút.
Kết quả
Chưa rụng trứng : Nếu trên que thử xuất hiện 1 vạch hoặc 1 vạch đậm và 1 vạch mờ.
Ngày rụng trứng : Que thử xuất hiện cả hai vạch có màu đậm hoặc bằng nhau báo hiệu trứng có thể xảy ra trong vòng 24 đến 48h giờ tới.
Không đạt : Nếu trên que thử không có vạch nào có nghĩa là chị em đã thao tác sai, mẫu nước tiểu không đạt hay do bảo quản que không đúng cách, chị em nên thử lại.
4.3 Dịch nhầy cổ tử cung
Sau kỳ kinh nguyệt, lượng dịch nhầy ở mức thấp nhất. Trong ngày rụng trứng , lượng dịch nhầy tăng lên nhiều cả về độ ẩm. Thời kỳ này dịch nhầy thường có màu trắng trong như lòng trắng trứng. Dịch này có tác dụng loại bỏ tinh trùng chất lượng kém, giúp tinh trùng sống lâu hơn. Hết giai đoạn rụng trứng, lượng dịch nhầy sẽ giảm dần.
5. Những yếu tố ảnh hưởng đến ngày rụng trứng
Chu kì kinh nguyệt : Chu kì kinh nguyệt có đều đặn thì ngày rụng trứng của bạn mới ổn định.
Nội tiết tố : Nếu bị rối loạn nội tiết tố, buồng trứng cũng bị rối loại phóng noãn.
Trạng thái sức khỏe : Nếu chẳng may bạn bị ốm và phải dùng thuốc kháng sinh, trứng có thể rụng muộn hơn dự kiến.
Thói quen sinh hoạt : Nếu bạn có thói quen sinh hoạt lành mạnh với nề nếp sinh hoạt, nghỉ ngơi, lao động,... đúng giờ, khoa học sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh và ngày rụng trứng sẽ diễn ra bình thường. Việc rụng trứng hay ngày rụng trứng bị đảo lộn hay không diễn ra trong suốt thời gian cơ thể bạn quá mệt mỏi.
Chế độ ăn uống : Lựa chọn được một chế độ ăn uống đủ chất cho cơ thể mình thì chắc chắn cơ quan sinh dục của bạn sẽ hoạt động bình thường, dẫn tới việc trứng có thể rụng đúng ngày.
Tập thể dục : Tập thể dục đều đặn và vừa sức giúp trứng của bạn hoạt động bình thường.
6. Những điều chị em phụ nữ cần lưu ý
- Trứng rụng sống 12-24 giờ sau khi rời buồng trứng.
- Thông thường chỉ có một trứng được phóng ra mỗi lần rụng trứng.
- Rụng trứng có thể bị ảnh hưởng bởi stress, bệnh tật hoặc gián đoạn các thói quen bình thường.
- Số lượng các nang noãn nguyên thủy ở mỗi buồng trứng của một bé gái khi mới đẻ có từ 1,2 triệu đến 1,5 triệu. Từ khi dậy thì đến khi mãn kinh chỉ có 400 – 450 nang trưởng thành, còn phần lớn teo đi.
- Một số phụ nữ có thể gặp biểu hiện ra huyết âm đạo ít hoặc lốm đốm trong quá trình rụng trứng.
- Một chu kỳ kinh nguyệt có thể xảy ra ngay cả khi không có trứng rụng.
- Rụng trứng có thể xảy ra ngay cả khi không có chu kỳ kinh nguyệt.
- 6 đến 12 ngày sau khi rụng và được thụ tinh, trứng đã thụ tinh sẽ bắt đầu làm tổ để phát triển bào thai.
- Nhiều người có cảm giác đau gần buồng trứng khi rụng trứng.
Ngày rụng trứng được hiểu và nắm bắt rõ sẽ giúp chị em chăm sóc sức khỏe nói chung, sức khỏe sinh sản nói riêng được tốt hơn. Đây cũng là nền tảng để sinh con có kế hoạch theo ý muốn của các cặp vợ chồng. Hãy theo dõi chu kỳ kinh nguyệt và ngày rụng trứng của mình, trên cơ sở đó, bạn còn có thể kịp thời phát hiện những điều bất thường trong sức khỏe nếu có, để có cách xử lý nhanh nhất và phù hợp nhất nữa.
Chi Lê tổng hợp
