1. Thụ tinh nhân tạo
Thụ tinh nhân tạo là một phương pháp hỗ trợ sinh sản thông qua các phương pháp y khoa hiện đại để quá trình thụ thai diễn ra một cách thuận lợi nhất. Thụ tinh nhân tạo được áp dụng cho các cặp vợ chồng bị vô sinh, hiếm muộn. Dành cho một số phụ nữ đơn thân, chưa hoặc không muốn lập gia đình với mong muốn có con.
Có hai cách thụ tinh nhân tạo được phổ biến nhất hiện nay đó là: Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) và Phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI).
1.2 Thụ tinh trong ống nghiệm được hiểu như thế nào?
Thụ tinh trong ống nghiệm (In Vitro Fertilization – IVF) là một trong hai cách thu tinh nhân tạo nhằm điều trị hiếm muộn, vô sinh mang đến hiệu quả cao. Phương pháp này dành cho các trường hợp:
- Ống dẫn trứng bị tắc nghẽn hoặc tổn thương.
- Lạc nội mạc tử cung.
- Tinh trùng yếu, dị dạng.
- Không có tinh trùng trong tinh dịch cân phải lấy tinh trùng bằng cách phẫu thuật mào tinh, tinh hoàn.
- Trứng của phụ nữ yếu phải xin trứng.
- Hiếm muộn không rõ nguyên nhân và thực hiện quá trình Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) nhiều lần nhưng thất bại.
1.2.1 Quá trình thực hiện phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm
Quá trình thụ tinh trong ống nghiệm được thực hiện bằng cách kết hợp noãn (trứng) và tinh trùng để tạo thành phôi thai được nuôi trong ống nghiệm ở ngoài cơ thể. Sau khi phôi thai đã phát triển khỏe mạnh, sẽ được cấy vào tử cung người phụ nữ, bằng những kỹ thuật đặc biệt của các bác sĩ chuyên khoa và những trang thiết bị y tế hiện đại. Nếu phôi thai có thể làm tổ và bám vào thành tử cung thì quá trình thụ tinh đã được thực hiện thành công. Tuy nhiên, hiện nay sự thành công của phương pháp này còn tùy thuộc rất nhiều vào độ tuổi của người phụ nữ. Theo Hiệp hội Thai kỳ Hoa Kỳ, những phụ nữ dưới 35 tuổi khi thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm có tỷ lệ thụ thai thành công là khoảng 41 – 43%. Còn với những phụ nữ trên 40 tuổi thì con số này chỉ là 13 – 18%.
1.2.2 Những ưu và nhược điểm của thụ tinh trong ống nghiệm mà bạn cần biết
Ưu điểm của thụ tinh trong ống nghiệm:
- Đây được coi là phương pháp mang tính hiệu quả cao dành cho những phụ nữ có ống dẫn trứng bị tắc hoặc tổn thương.
- Quá trình thụ tinh trong ống nghiệm sẽ đem đến tỉ lệ thành công cao hơn so với những phương pháp thụ tinh khác.
- Thụ tinh trong ống nghiệm phù hợp với những phụ nữ lớn tuổi, những bà mẹ đơn thân hoặc những cặp vợ chồng đồng tính.
- Việc thụ tinh trong ống nghiệm sẽ lựa chọn những tinh trùng khỏe mạnh nhất và được thụ thai trong điều kiện tốt nhất. Điều này có thể giúp bạn sàng lọc kĩ càng những bệnh về di truyền và thai nhi cũng sẽ khỏe mạnh hơn.
Nhược điểm của thụ tinh trong ống nghiệm:
Đối với phương pháp này, tuy mang đến nhiều ưu điểm tuyệt vời nhưng bên cạnh đó cũng sẽ có những nhược điểm có thể gặp phải đó là:
- Để tăng xác suất mang thai của bạn, bác sĩ phải cấy nhiều phôi thai vào tử cung dẫn đến trường hợp bạn sẽ mang đa thai.
- Nếu sức khỏe của bạn không tốt mà phải mang đa thai sẽ có nguy cơ nguy hiểm đến mẹ và bé như sinh non, sẩy thai và những vấn đề khác về sức khỏe khi bé chào đời
- Với những phụ nữ có vấn đề về ống dẫn trứng khi cấy phôi thai vào trong sẽ có nguy cơ mang thai ngoài tử cung rất cao.
- Chi phí của một lần thụ tinh trong ống nghiệm rất tốn kém giao động khoảng 40 - 100 triệu/ ca. Đặc biệt đối với những trường hợp phải thụ tinh nhiều lần chi phí này sẽ tốn hơn rất nhiều.
Thụ tinh nhân tạo bằng phương pháp này là một quá trình lâu dài và bền bỉ nên bạn và gia đình cần phải chuẩn bị một tâm lý thoải mái và một sức khỏe thật tốt, để có thể chào đón thiên thần nhỏ của mình.
1.3 Phương pháp Bơm tinh trùng vào buồng tử cung
Phương pháp Bơm tinh trùng vào buồng tử cung hay còn gọi là phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI (Intrauterine insemination) được sử dụng phổ biến, rộng rãi và ít tốn kém nhất hiện nay, dành cho những cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn có những dấu hiệu sau đây:
- Rối loạn xuất tinh, tinh trùng yếu, loãng và kém di động.
- Trứng rụng không đều, lạc nội mạc tử cung ở mức độ nhẹ.
- Những cặp vợ chồng không thể quan hệ bằng cách thông thường vì chấn thương hoặc dị tật.
- Vô sinh không rõ nguyên nhân.
Và điều kiện quan trọng nhất để việc thụ tinh nhân tạo IUI được thực hiện một cách thuận lợi thì người phụ nữ ít nhất phải có một vòi tử cung khỏe mạnh.
1.3.1 Thụ tinh nhân tạo IUI được thực hiện bằng cách nào
Phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI được tiến hành bằng cách chọn lọc những tinh trùng khỏe mạnh nhất của người chồng, sau đó sẽ được bơm vào buồng tử cung của vợ vào thời điểm rụng trứng. Thời gian để thực hiện phương pháp này là 10 - 14 ngày, những có những trường hợp sẽ phải mất tới 4 tuần nếu người vợ có buồng trứng đa nang.
Theo các nghiên cứu thì tỉ lệ thành công của phương pháp này cũng sẽ tùy thuộc vào độ tuổi của người vợ. Nếu người vợ dưới 40 tuổi thì tỉ lệ thành công nằm trong khoảng 11 - 16%, nếu người vợ trên 40 tuổi thì tỉ lệ đậu thai chỉ dưới 5%.
1.3.2 Thụ thai bằng phương pháp Bơm tinh trùng vào buồng tử cung có những ưu và nhược điểm sau đây:
Ưu điểm:
- Việc thụ thai bằng phương pháp IUI sẽ giúp rút ngắn thời gian tinh trùng bơi vào trứng, so với phương pháp quan hệ thông thường và theo đó là tỉ lệ đậu thai cao hơn.
- Thụ tinh nhân tạo bằng phương pháp IUI sẽ giúp bạn giảm bớt chi phí hơn rất nhiều, so với thụ tinh bằng ống nghiệm. Chi phí của phương pháp này chỉ giao động khoảng 5 - 15 triệu đồng tùy vào bệnh viện mà bạn chọn.
- Nếu được thực hiện khoảng 6 lần điều trị thì xác suất có hai sẽ cao hơn rất nhiều.
- Việc sử dụng thuốc kích thích nang noãn thì tỉ lệ thành công của phương pháp này có thể lên đến 26%.
Nhược điểm của thụ tinh nhân tạo IUI
Đối với việc thụ tinh bằng cách bơm tinh trùng vào buồng tử cung ngoài những ưu điểm được kể trên thì cũng sẽ có những nhược điểm sau đây:
- Tỷ lệ thành công không cao bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm.
- Bạn cũng sẽ có nguy cơ mang đa thai nếu dùng thuốc kích thích nang noãn.
- Khả năng dị tật thai nhi cũng sẽ giống như việc mang thai tự nhiên là khoảng 2 - 4%
2. Thụ tinh nhân tạo có chọn lọc được giới tính cho thai nhi?
Hiện nay, với dự phát triển của các trang thiết bị y tế hiện đại thì việc lựa chọn giới tính cho thai nhi khi sử dụng phương pháp thụ tinh nhân tạo là hoàn toàn có thể, bằng cách sàng lọc tinh trùng. Nhưng, việc thực hiện này sẽ tốn rất nhiều chi phí và rủi ro. Bên cạnh đó, Việt Nam và một số nước trên thế giới đã ban hành luật cấm lựa chọn giới tính cho thai nhi, bằng bất kỳ hình thức nào. Do đó, việc sàng lọc tinh trùng chỉ được thực hiện nhằm mục đích lựa chọn những tinh trùng khỏe mạnh.
Trong trường hợp đặc biệt, cha mẹ được lựa chọn giới tính của con là khi một trong hai người có nguy cơ di truyền những bệnh về giới tính sang thai nhi.
3. Thụ tinh nhân tạo khi nào thì biết có thai
3.1 Đối với phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI
Đối với thụ tinh nhân tại IUI thì để biết liệu mình có thật sự mang thai hay không mẹ nên đợi ít nhất là 14 ngày để nồng độ hormone hCG (Hormone thai kỳ) tăng lên đủ để có thể kiểm tra.
3.1.1 Dấu hiệu mang thai sau khi thực hiện IUI
Trong giai đoạn này nếu mang thai mẹ có thể sẽ có những triệu chứng như những mẹ mang thai bằng phương pháp tự nhiên đó là: Chảy máu âm đạo (máu báo thai), vừng ngực bị căng cứng và đầu ti có màu hơi sẫm lại, mẹ thường xuyên cảm thấy mệt mỏi và có cảm giác buồn nôn vào buổi sáng, nếu thấy việc tiểu tiện của mình ngày càng nhiều hơn thì có khả năng việc thụ thai đã được diễn ra thành công. Mẹ nên đến các cơ sở y tế uy tính để được kiểm tra và có chế độ dinh dưỡng thích hợp.
3.1.2 Những điều mẹ nên làm trong giai đoạn này
Để tăng tỉ lệ đậu thai và đảm bảo an toàn, những việc người mẹ cần làm cụ thể như dưới đây:
- Sau khi được tiến hành thụ tinh bằng phương pháp IUI mẹ nên nghỉ ngơi hoàn tòa trong vòng 1 tuần, tránh hoạt động mạnh và giữ tinh thần luôn thoải mái.
- Ăn nhiều thực phẩm dinh dưỡng đặc biệt là thức ăn giàu chất đạm vì trong thời gian này mẹ cần được xung cấp nhiều protein để giúp qua trình thụ thai thành công.
- Uống đủ lượng nước cần thiết cho cơ thể và cung cấp nhiều chất xơ cho cơ thể để tránh tình trạng táo bón.
- Hạn chế đến mức tối đa những thực phẩm có chất kích thích như thuốc lá, cà phê, những thực phẩm có cồn.
3.2 Thụ tinh trong ống nghiệm khi nào thì biết có thai
Cũng tương tự với việc thụ tinh nhân tạo IUI, sau 14 ngày khi cấy phôi thai mẹ sẽ được kiểm tra nồng độ hCG và siêu âm tử cung để đánh giá sự phát triển và làm tổ của phôi thai.
3.2.1 Biểu hiện khi phôi thai hình thành sau IUI
Thời điểm phôi thai hình thành tốt mẹ sẽ có những biểu hiện này: Đau lâm râm và nặng bụng ở phần bụng dưới. Luôn có cảm giác mệt mỏi, buồn ngủ mọi lúc và ngủ rất nhiều, ngực của bạn cũng sẽ căng tức và đau khi chạm vào, ngoài ra, bạn sẽ chảy máu âm đạo với một lượng rất ít. Nếu không cảm nhận được điều này thì không có nghĩa là kết quả thụ tinh đã thất bại . Vì có thể phôi thai làm tổ cao trên thành tử cung khiến bạn không có những dấu hiệu của thai kỳ.
3.2.2 Điều người mẹ cần làm
Trong những ngày đặc biệt quan trọng này mẹ nên:
- Nghỉ ngơi thoải mái, tránh đi lại nhiều, không thức khuya. Đặc biệt tuyệt đối sử dụng những chất kích thích như trà, cà phê, rượu, bia,...
- Mẹ nên sử dụng đúng liều lượng thuốc hỗ trợ mà bác sĩ khuyên dùng.
- Trong giai đoạn nhạy cảm này mẹ luôn luôn phải giữ tâm trạng thoải mái, tránh tức giận để giúp quá trình chuyển phôi diễn ra thuận lợi.
- Tránh giao hợp trong giai đoạn này ít nhất là 3 tháng đầu của thai kỳ.
- Bạn nên bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng trong khẩu phần ăn của mình theo đúng hưỡng dẫn của bác sĩ.
Dù cho là thụ thai bằng phương pháp nào đi chăng nữa thì việc theo dõi và khám thai định kì cũng hết sức quan trọng. Điều nay giúp mẹ có thể theo dõi sự phát triển của thai nhi và tiêm ngừa theo đúng như chỉ định của bác sĩ.
4. Những thắc mắc về thụ tinh nhân tạo
Ngoài việc tìm hiểu kĩ quá trình thụ tinh nhân tạo thì câu trả lời cho những thắc mắc phổ biến dưới đây sẽ giúp bạn có thêm cái nhìn tổng quan hơn nữa về những phương pháp này.
- Thụ tinh nhân tạo không hề giới hạn về mặt tuổi tác. Nó được thực hiện ngay cả những phụ nữ đã mãn kinh bằng cách xin trứng.
- Không phải tất cả những ca thụ tinh nhân tạo đều có thể mang đa thai. Các bác sĩ sẽ chuyển số phôi tùy thuộc vào nhu cầu của gia đình và có thể giảm bớt số thai trong bụng nếu mẹ mang thai quá nhiều.
- Chỉ có 1 - 2% số bệnh nhân gặp trục trặc trong quá trình thụ thai do hội trứng quá kích buồng trứng và các bác sĩ có thể kiểm soát được điều này. Do đó, bạn nên đến những có sở y tế có chất lượng và uy tín cao để được thực hiện phương pháp thụ tinh nhân tạo.
- Trung bình chỉ có 30% phụ nữ sẽ có thai trong lần thụ tinh đầu tiên.
- Nguy cơ dị tật trong những ca thụ tinh trong ống nghiệm có thể nhiều hơn so với thụ thai tự nhiên . Nhưng điều này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như môi trường sống, chế độ dinh dưỡng, độ tuổi của mẹ,...
- Những phụ nữ bị tắc vòi trứng vẫn có thể có khả năng mang thai nhờ phương pháo thụ tinh trong ống nghiệm.
5. Những biến chứng không mong muốn khi thụ tinh nhân tạo
Dù được xem như mà một biện pháp an toàn, song việc thụ tinh nhân tạo cũng đem lại những biến chứng không mong muốn cho các cặp vợ chồng:
Theo các dữ liệu của Chính phủ Mỹ, các bé ra đời bằng thụ tinh trong ống nghiệm có khả năng sinh non chiếm tới 60%. Điều này cũng sẽ gia tăng các bệnh lý khác khi trẻ chào đời như là: Chậm phát triển tinh thần, khiếm khuyết ở mắt, tai và trí tuệ.
Việc các bác sĩ đặt những phôi dự phòng trong tử cung của mẹ sẽ tăng khả năng mang đa thai. Và nếu mẹ không có sức khỏe tốt thì điều này là vô cùng nguy hiểm. Nguy cơ sảy thai và tai biến thai kỳ sẽ cao hơn rất nhiều.
Khi tinh dịch được bơm vào tử cung mẹ có thể sẽ bị đau ở phần bụng dưới. Do tinh dịch có chứa prostaglandin khiến tử cung co cơ trơn gây cảm giác đau từng cơn ở bụng dưới trong thời gian thực hiện phương pháp này.
Những tinh trùng chưa qua kiểm tra y tế có thể sẽ chưa những vi khuẩn gây bệnh. Điều này sẽ ảnh hưởng xấu đến tính mạng, sức khỏe của người nhận tinh trùng và cả của thai nhi. Việc cân nhắc lựa chọn tinh trùng một cách phù hợp để giúp bạn có thể tránh dược các rủi ro không đáng có khi thực hiện những phương pháp này.
Một nguyên nhân gây nên tình trạng nhiễm trùng tử cung và ống dẫn trứng là do các thao tác quá mạnh khi bơm tinh trùng vào tử cung hoặc những trang thiết bị y tế không thực sự đảm bảo vô trùng trong quá trình thực hiện.
Khi thực hiện các thao tác kích thích buồng trứng trong kỹ thuật thụ tinh nhân tạo không cẩn thận sẽ dẫn đến hội chứng quá kích buồng trứng . Nguy hiểm hơn sẽ đe dọa đến tính mạng.
5. Những lưu ý và kinh nghiệm cho bố mẹ khi thực hiện phương pháp thụ tinh nhân tạo
Theo lời khuyên của các bác sĩ việc tạo tâm lý thoải mái, tránh stress cho cả hai vợ chồng là yếu tố quan trọng nhất trong quá trình thực hiện việc thụ tinh này. Vì nó sẽ ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng tinh trùng cũng như trứng khi chuẩn bị thụ tinh.
Trước khi chuyển phôi các cặp đôi nên chuẩn bị tâm lý và sức khỏe từ vài tháng trước. Với người chồng nên ăn những thực phẩm có chứ nhiều chất sắt, kẽm như thịt bò, sò huyết,... Tăng khẩu phần ăn khi gần đến ngày lấy tinh trùng, tuy nhiên cũng không nên làm dụng quá nhiều. Đối với người vợ nên uống thuốc nuôi máu niêm mạc tử cung, canxi, đậu bắp, sầu riêng để làm dày niêm mạc tử cung . Buổi tối có thể ngâm chân vối nước gừng, xoa bụng nhẹ nhàng trước khi ngủ.
Trong thời gian mang thai, mẹ bầu nhớ chú ý đi khám thai định kỳ đầy đủ, tránh hoạt động mạnh và thư giãn để tăng khả năng bám dính của phôi thai. Đặc biệt trong thời gian này, không nên quan hệ tránh gây động và kích thích đến sự co bóp của tử cung. Mẹ bầu nên tắm bằng nước ấm mỗi ngày và thay quần lớt thường xuyên để vùng kín luôn sạch sẽ, thoáng mát nhé.
7. Những cơ sở thụ tinh nhân tạo uy tín và chất lượng
Việc chọn những cơ sở y tế chất lượng, uy tín để thụ tinh nhân tạo luôn là nỗi quan tâm lớn của các cặp vợ, chồng. Nếu vẫn chưa tìm được địa chỉ nào tin cậy, hãy tham khảo những địa chỉ mà Yeutre.vn đề cập dưới đây
7.1 Bệnh viện Phụ sản Hà Nội
Địa chỉ: 929 đường La Thành, Ngọc Khánh, quận Ba Đình.
Đây là bệnh viện Phụ sản với cơ sở y tế hạng I ở khu vực miền Bắc về lĩnh vực sản phụ khoa và kế hoạch hóa gia đình. Hiện nay, bệnh viện đã riêng một khoa Hỗ trợ sinh sản dành riêng cho các cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn với nhiều phương pháp hiện đại: thụ tinh trong ống nghiệm, thụ tinh nhân tạo xin mẫu tinh trùng, đông lạnh và bảo quản tinh trùng, thụ tinh trong ống nghiệm,...
7.2 Bệnh viện Từ Dũ
Địa chỉ: 284 Cống Quỳnh, phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TP. HCM.
Với trang thiết bị công nghệ cao, bệnh viện Từ Dũ hiện nay đang là địa chỉ tin cậy hàng đầu của các cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn. Với hơn 200 bác sĩ đầu ngành, bệnh viện luôn sẵn sàng tiếp nhận và hỗ trợ hết mình những trường hợp vô sinh khó nhất. Bệnh viện Từ Dũ cũng là nơi thực hiện quy trình thụ tinh ống nghiệm thành công tại thành phố Hồ Chí Minh.
7.3 Bệnh viện chuyên khoa nam học và hiếm muộn Hà Nội
Địa chỉ: 431 Tam Trinh (Lô số 01 - 8A cụm tiểu thủ công nghiệp Hai Bà Trưng), Hà Nội.
Là bệnh viện chuyên khoa sâu về sức khỏe giới tính, sinh sản và đặc biệt là vô sinh hiếm muộn cho cả nam và nữ. Kích thích rụng trứng bằng phác đồ chuẩn, hiện đại, hiệu quả cao nhất. Thụ thai nhân tạo (IUI) bằng tinh trùng của chồng hoặc từ Ngân hàng tinh trùng với chất lượng cao nhất.
7.4 Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Quốc gia thuộc Bệnh viện Phụ sản Trung Ương
Địa chỉ: 43 đường Tràng Thi, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Là cơ sở uy tín hàng đầu trong việc điều trị vô sinh, hiếm muộn trên cả nước. Bệnh viện đã áp dụng thành công các phương pháp kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm như: giảm thiểu phôi chọn lọc, xin noãn, kỹ thuật ICSI, đông tinh, rã đông phôi, lấy từ mào tinh (PESA/ICSI), chuyển phôi nang (Blastocyst), tinh trùng đông lạnh chuyển về từ nước ngoài,.... Và các dịch vụ chất lượng cao như tư vấn và thực hiện các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản cho các cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn và sinh con theo phương pháp khoa học, chẩn đoán di truyền .
7.5 Bệnh viện Trung ương Huế
Địa chỉ:16 Lê Lợi, Vĩnh Ninh, Tp Huế, Thừa Thiên Huế
Bệnh viện Trung ương Huế thành lập năm 1894 là một trong ba bệnh viện trung ương lớn nhất cả nước và được đánh giá là trung tâm y học cao cấp ở khu vực và cả nước. Trung tâm điều trị hiếm muộn - vô sinh giai đoạn IUI, IVF,... là đơn vị triển khai thành công kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm và trữ lạnh phôi thủy tinh hóa đầu tiên và duy nhất tại miền Trung. Đến nay có hàng trăm trẻ sơ sinh ra đời theo phương pháp IVF.
Các phương pháp thụ tinh nhân tạo được coi là niềm hy vọng và là món quà quý giá đối với những cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn. Việc tìm hiểu thật kỹ những phương pháp này không chỉ giúp các cặp vợ chồng hiểu thêm về thụ tinh nhân tạo, mà theo Yeutre.vn , đây còn là bước đệm quan trọng cho quá trình chào đón con yêu ra đời, mà gia đình đang mong mỏi, trong thời gian gần nhất.
Hiền Anh tổng hợp
