Phòng bệnh cho trẻ mùa lạnh và những điều quan trọng mọi cha mẹ cần biết

1. Tại sao trẻ hay mắc bệnh vào mùa lạnh

Phòng bệnh cho trẻ mùa lạnh sẽ là một "cuộc chiến" dài hơi, khó khăn cho bố mẹ. Bởi, nguyên nhân bệnh xuất phát từ yếu tố tự nhiên, theo quy luật đất trời mà ta không thể thay đổi được. Do đó, bố mẹ chỉ có thể chủ động phòng ngừa để con thích ứng với thời tiết một cách khỏe mạnh.

• Vào thời điểm tháng 10 trở đi, là giai đoạn miền Bắc bước vào giá rét, miền Nam có khí hậu se lạnh, mát mẻ. Những cơn mưa xuất hiện với lưu lượng nước lớn làm cho độ ẩm trong không khí tăng cao, là môi trường lý tưởng cho các loại siêu vi, vi khuẩn, virus phát triển mạnh gây nên các bệnh nguy hiểm ở trẻ nhỏ.
• Trẻ em được xếp vào nhóm đối tượng dễ bị nhiễm bệnh nhất vì hệ miễn dịch của trẻ vẫn chưa được phát triển hoàn thiện. Dẫn đến sức đầy kháng yếu chưa đủ sức chống chọi, làm vi khuẩn dễ xâm nhập tạo ra nguy cơ nhiễm bệnh rất cao.
• Theo số liệu báo cáo hàng năm của ngành Y tế, con số bệnh nhi cả nước đến khám điều trị tại các cơ sở y tế tăng vọt khi bước vào thời điểm mùa Đông - Xuân. Trong đó, số lượng bệnh nhi mắc bệnh về đường hô hấp tăng khoảng 30 - 40%, bệnh về đường tiêu hóa tăng khoảng 20 - 30% so với các mùa khác trong năm.

2. Các bệnh trẻ thường gặp trong mùa lạnh

Vào mùa mưa gió, hay những ngày lạnh, khí hậu ẩm thấp sẽ làm sinh ra nhiều bệnh mà bố mẹ cần lưu ý, tìm hiểu. Từ đây mới có cách đối phó bảo vệ an toàn sức khỏe cho con. Dưới đây là các bệnh rất thường gặp khi trời lạnh hoặc thời tiết giao mùa, bố mẹ cùng xem qua nhé. 

2.1. Bệnh về đường hô hấp

2.1.1. Cảm cúm

Vào mùa lạnh, cảm cúm là một trong những bệnh phổ biến nhất thường mắc ở trẻ nhỏ. Đây là bệnh về đường hô hấp do virus, vi khuẩn gây ra và có thể lây nhiễm từ người này sang người khác qua dịch tiết khi tiếp xúc trò chuyện, hắc hơi, ho. Bệnh này thường xuất hiện quanh năm và đặc biệt phát triển mạnh nhất vào mùa mưa, lạnh.

Những biểu hiện đầu tiên để nhận biết bệnh cảm lạnh là hắt hơi liên tục, ngứa họng, đau họng, nghẹt mũi, cơ thể mệt mỏi, đau nhứt. Tiếp theo khi bệnh bắt đầu tiến triển mạnh hơn sẽ gây đau đầu, sốt, ho, đau nhức cơ, ngủ li bì, chắn ăn, nước mũi từ dạng lỏng, màu trong suốt sẽ chuyển sang đặc sệt màu xanh hoặc vàng.

2.1.2. Viêm tiểu phế quản

Đây là căn bệnh hô hấp cấp tính, thường xuyên gặp phải ở trẻ nhỏ do các đường hô hấp nhỏ bị viêm tắt (còn được gọi là tiểu phế quản). Thông thường, bệnh hay xuất hiện ở trẻ em dưới 5 tuổi và tái đi tái lại nhiều lần, trường hợp nặng trẻ có thể phải nhập viện điều trị bệnh.

Thời gian để bệnh viêm tiểu phế quản hoành hành mạnh nhất là vào mùa đông đến đầu mùa xuân. Đây là một trong những loại bệnh trẻ em gây biến chứng nguy hiểm dẫn đến tử vong ở trẻ như suy hô hấp, nên bố mẹ cần hết sức để ý.

Trẻ bị bệnh thường có các triệu chứng dễ thấy như tình trạng sốt vừa hoặc cao, ho nhiều, chảy nước mũi màu trong suốt. Ngoài ra, bệnh còn làm xuất hiện những cơn ho triền miên kéo dài, nhất là giữa đêm đến gần sáng khi nhiệt độ xuống thấp. Đồng thời, bệnh sẽ kèm theo các biểu hiện như bú kém, nôn mửa, khó thở, thở khò khè, bú kém, khó thở, thở khò khè nếu nặng có thể làm trẻ ngưng thở.

2.1.3. Hen suyễn

Ngoài yếu tố thời tiết, bệnh hen suyễn cũng thường xảy ra ở trẻ em có cơ địa nhạy cảm, dễ dị ứng như nổi mề đay, ngứa, chàm,...

Khi bị hen suyễn, trẻ thường có triệu chứng mỗi khi bột phát cơn hen như hai bên cánh mũi phập phồng, hít vào thở ra khó khăn, khi thở có tiếng khò khè làm co kéo hõm ức, môi tím tái, gương mặt mệt mỏi. Nếu cơn hen quá nặng, khó thở cấp tính cần đưa trẻ đến bệnh viện cấp cứu kịp thời. Để có thể tìm hiểu kỹ hơn về bệnh này, các mẹ có thể tham khảo hen suyễn ở trẻ em mùa lạnh và cách điều trị tốt nhất  giúp con phòng bệnh tốt hơn.

2.1.4. Viêm mũi

Viêm mũi cũng nằm trong nhóm bệnh thường xuyên gặp phải ở trẻ nhỏ  từ khoảng 6 tháng đến 8 tuổi. Ban đầu, trẻ sẽ có biểu hiện hắt hơi từng tràng hoặc liên tục, đau mỏi cơ thể, ngứa mũi, sốt cao khoảng 39 độ C. Đồng thời, trẻ ngủ li bì vào ban ngày, khó thở nặng vào lúc đêm khuya làm trẻ thức giấc quấy khóc.

Đối với trẻ sơ sinh, lỗ mũi rất nhỏ nên dễ bị tắc trẻ cũng không biết thở bằng cơ quan phụ như miệng, khiến trẻ khó chịu, quấy khóc dễ xảy ra tình trạng co kéo thượng ức và hố thượng đòn. Ngoài ra, hai hốc mũi trẻ sẽ nhiều dịch ứ đọng, sung huyết đỏ.

Nếu bệnh không được quan tâm chữa trị dứt điểm, mà tái đi tái lại nhiều lần sẽ dẫn đến các biến chứng như viêm tai, viêm tai giữa cấp, viêm xoang cấp, viêm phổi,...

2.2. Bệnh về đường tiêu hóa (tiêu chảy)

Vào mùa đông, tiêu chảy được ví như "hung thần" khiến nhiều trẻ em sợ hãi. Trong đó, tiêu chảy virus là một trong những loại bệnh phổ biến. Nguyên nhân của bệnh là do rotavirus gây ra, có thể kéo dài trong 3 đến 7 ngày. Đặc biệt, trẻ từ 3 - 24 tháng tuổi hệ miễn dịch yếu là đối tượng có khả năng mắc bệnh cao nhất.

Tiêu chảy ở trẻ sẽ thường có biểu hiện bị nôn ói trước và bắt đầu đi ngoài khoảng 1 - 2 ngày sau đó. Đồng thời, bệnh sẽ gây ra các triệu chứng như chán ăn, khóc nhiều, sốt cao, thể trạng suy giảm kèm theo đi ra nước cao hơn 3 lần một ngày. Bệnh có thể gây ra một số biến chứng nghiêm trọng như mất nước, trụy mạch do mất muối quá nhiều, nặng hơn có thể dẫn đến tử vong nếu không được cung cấp nước kịp thời.

Nguyên nhân dẫn đến tiêu chảy có thể xuất phát từ nguồn thức ăn thiếu vệ sinh, dẫn đến sự phát triển mạnh của các vi khuẩn có hại trong đường ruột. Bố mẹ nên theo dõi chặt chẽ, nếu trẻ sốt cao  kéo dài nhiều ngày và đi ngoài mất nhiều nước không cầm được, gia đình nên đưa trẻ đến bác sĩ ngay.

2.3. Bệnh dịch, bệnh nguy hiểm khác

2.3.1. Sốt xuất huyết

Bước vào giai đoạn mùa mưa cũng là lúc bệnh sốt xuất huyết càng quét đỉnh điểm. Vì khi mưa, lượng nước mưa ứ đọng tạo thành vũng, khí hậu ẩm thấp, sẽ là điều kiện lợi để muỗi vằn mang virus Dengue sinh sôi nảy nở. Biểu hiện điển hình khi khởi phát bệnh ở trẻ là tình trạng sốt cao, kéo dài.

Khi bị sốt xuất huyết trẻ sẽ có triệu trứng sốt cao đột ngột và liên tục trên 38 độ C. Đồng thời, bệnh còn làm tinh thần trẻ lừ đừ, khó chịu quấy khóc, đau bụng, rối loạn mạch, nôn ói, huyết áp tăng cao, táo bón, chảy máu chân răng và sung huyết ở da. Lưu ý, đây là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nếu khi không được phát hiện chữa trị kịp thời, bệnh sẽ phát triển nhanh dẫn đến tử vong.

2.3.2. Tay chân miệng

Tay chân miệng là loại bệnh phổ biến khi thời tiết biến đổi phức tạp vào tháng 9, 10, 11 hằng năm. Bệnh xảy ra thường xuyên ở trẻ từ dưới 1 - 12 tuổi . Đặc biệt, là trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, bởi bé chưa có hệ miễn dịch hoàn thiện nên dễ bị vi khuẩn tấn công.

Đây là bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, trong điều kiện thuận lợi có thể bùng phát thành dịch. Bệnh gây ngứa ngáy, nổi mẩn đỏ, các vết phồng rộp có nước trong lòng bàn tay, chân, trong miệng kèm theo các biểu hiện đau họng, sổ mũi, sốt cao liên tục.

2.3.3. Sởi

Bệnh sởi cũng là một trong những cái tên tiêu biểu thi khí hậu chuyển lạnh. Đây là một trong các loại bệnh dịch phổ biến khi bước vào tháng 9, 10. Những triệu chứng đặc trưng ở bệnh sởi như phát ban, mắt đỏ do viêm kết mạc mắt, sốt, ho, chảy nước mũi. Do đó, nếu không có biện pháp ngăn ngừa kịp thời bệnh có khả năng phát triển nặng gây tiêu chảy, viêm não, viêm tai giữa, khô loét giác mạc mắt, viêm phổi,...dẫn đến nguy cơ tử vong. Bệnh có thể lây lan qua đường hô hấp theo các dịch tiết bắn ra của người bệnh, qua sự va chạm với môi trường ô nhiễm có chứa mầm bệnh.

2.3.4. Bệnh cước

Vào những ngày thời tiết se lạnh đột ngột, cơ thể chưa kịp thích ứng sẽ làm trẻ dễ bị bệnh cước với những cơn đau đớn và tê cứng rất khó chịu. Hiện tượng cước là các đầu ngón chân, ngón tay, cổ tay, trán, mặt, cằm, má...bị sưng căng cứng, ngứa ngáy và nổi mẩn đỏ gây khó chịu.

Nếu không biết cách giữ ấm, để trẻ tiếp xúc với trời lạnh lâu sẽ làm cách mạch máu co lại, dẫn đến việc tuần hoàn máu tắc nghẽn hoặc diễn ra chậm làm cho các tế bào không nhận được lượng oxy cần thiết cho cơ thể gây nên tình trạng khó thở.

2.3.5. Viêm họng cấp, viêm amidan

Biểu hiện đầu tiên của viêm họng cấp là đau họng khi nuốt nước, sốt cao từ 39 - 40 độ C, chảy nước miếng nhiều, biếng ăn, cơ thể mệt mỏi. Thủ phạm gây ra bệnh này là loại vi khuẩn liên cầu beta tan huyết nhóm A. Nếu không được chữa trị kịp thời bệnh sẽ có thể gây ra các biến chứng như đau khớp, bệnh thấp tim và một số bệnh nguy hiểm khác.

2.3.6. Viêm màng não

Viêm màng não là bệnh do vi khuẩn, virus hoặc có thể từ một loại nấm siêu vi gây nên. Trẻ khi bị bệnh này thường có biểu hiện như buồn ngủ, nhạy cảm với ánh sáng, nôn ói, thân nhiệt cao, cứng hoặc đau cổ, khóc liên tục, phát ban nổi các vết màu đỏ hoặc tím trên người. Vì đây là loại bệnh nguy hiểm dẫn đến nhiều biến chứng, gia đình nên theo dõi dể đưa trẻ đến bệnh viện để được chữa trị kịp thời.

2.3.7. Bệnh tâm lý (trầm cảm)

Theo các chuyên gia nghiên cứu, vào mùa đông trầm cảm không chỉ xuất hiện ở người lớn mà còn cả trẻ nhỏ mà gia đình nên lưu ý. Mặc dù không phải là bệnh nan y nhưng nó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển tinh thần, nhân cách trẻ sau này.

Nhiều người ngạc nhiên, thậm chí lấy làm nghi ngờ khi nói khí hậu là nguyên nhân gây bệnh trầm cảm. Tuy nhiên, đó là sự thật vì khi thời tiết lạnh, chất serotonin trong não bộ sẽ giảm, đây là lí do khiến cho trẻ uể oải, buồn bã. Do đó, khi bước vào mùa lạnh bố mẹ nên quan tâm, khích lệ trẻ giao tiếp, vận động, vui chơi với nhiều bạn để trẻ thoải mái, có thêm niềm vui. Đồng thời, gia đình không nên tạo áp lực, giữ trẻ trong nhà.

2.3.8. Bệnh quai bị

Bệnh quai bị thường xuất hiện vào thời gian giáp tết, thời tiết bắt đầu trở lạnh. Bệnh thường phân bố ở những nơi đông người như trường học, ký túc xá, nhà trẻ, khu tập thể,...đây là bệnh thường gặp ở trẻ có độ tuổi khoảng từ 5 - 14, lây lan chính qua đường hô hấp do dịch tiết và nước bọt bị nhiễm vi khuẩn khi người mắc bệnh nói chuyện, hắt hơi, ho bắn ra.

Khi mắc bệnh quai bị, bệnh có thể được ủ từ 15 - 21 ngày, đầu tiên virus phát triển mạnh ở niêm mạc miệng, tiếp theo nó xâm nhập vào máu làm các giác quan bị viêm. Điển hình nhất là sưng và viêm tuyến mang tai. Ngoài ra, bệnh còn có các biểu hiện như nhức đầu, mệt mỏi, sốt 38 - 39 độ C, ăn ngủ kém, da căng phồng, đau, miệng khô và khó nuốt nước bọt.

Đặc biệt, nếu nguyên nhân gây bệnh là do vi trùng, trẻ sẽ có triệu chứng sốt cao, nhức đầu, nôn ói, bộ phận sinh dục sưng to thì gia đình phải nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để chữa trị ngay. Các biến chứng vô cùng nguy hiểm từ bệnh quai bị như viêm buồng trứng, viêm tinh hoàn, viêm não - màng não. Đặc biệt, với tình trạng viêm tinh hoàn có thể sẽ gây ra teo tinh hoàn và dẫn đến vô sinh ở trẻ sau này.

3. Phòng bệnh cho trẻ mùa lạnh như thế nào

Phòng bệnh cho trẻ mùa lạnh là một trong những yếu tố tiên quyết cần được bố mẹ quan tâm, tìm hiểu, nếu muốn con phát triển an toàn, khỏe mạnh trong mùa này.

3.1. Giữ ấm cho trẻ

• Bước vào thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi nóng lạnh thất thường sẽ rất dễ gây bệnh cho trẻ. Vì thế, mẹ nên chủ động giữ ấm cho con bằng cách mặt thêm quần áo ấm, dày, khi ra ngoài phải choàng thêm khăn, vớ chân, tay đảm bảo cho toàn cơ thể con không bị lạnh nhất là lưng, ngực, cổ, bàn chân.
• Tắm cho trẻ trong phòng kín, không có gió lùa vào, tắm bằng nước ấm, tắm nhanh. Đồng thời, mẹ nên chuẩn bị trước quần áo, khăn, lò sưởi hoặc điều hòa sưởi ấm để trẻ không bị lạnh sau khi tắm.
• Nên mặc cho bé quần áo ấm áp có vải mềm mại, thoải mái. Giữ cho nhiệt độ phòng ấm, để trẻ không cần mặc quá nhiều lớp quần áo sẽ tạo sự khó chịu, bức bối cho bé.
• Mẹ nên thường xuyên kiểm tra người bé, nếu con đổ mồ hôi thì hãy dùng khăn lao khô người bé và thay quần áo khác vẫn ấm nhưng thoáng hơn.
• Hạn chế cho trẻ ra ngoài trời lạnh, mưa vui chơi, nghịch nước làm ướt người.

3.2. Môi trường trong lành

Môi trường sống sạch sẽ, không khí trong lành sẽ có thể giúp trẻ phòng ngừa các bệnh lý về đường hô hấp một cách hiệu quả. Để làm được điều đó mẹ nên hạn chế bật điều hòa lạnh, quạt máy, tránh cho con tiếp xúc với khói công nghiệp, bụi bẩn, thuốc lá.

3.3. Giữ vệ sinh cá nhân

Đối với các bé đã lớn, mẹ nên tập cho bé thói quen rửa tay thường xuyên đúng cách, sạch sẽ để tiêu diệt các loại vi khuẩn nguy hiểm mang mầm bệnh qua đường tay - miệng. Đồng thời, trước khi bế bé mẹ nên rửa tay thật sạch với nước rửa tay hoặc xà phòng diệt khuẩn để đảm bảo an toàn.

3.4. Chế độ dinh dưỡng

Vào những ngày mùa lạnh, mẹ nên bổ sung chế độ dinh dưỡng hợp lý, đảm bảo cho trẻ ăn uống đủ chất để tăng cường hệ miễn dịch. Ngoài ra, hãy cho trẻ ăn những thức ăn ấm, nóng sẽ giúp giữ nhiệt độ ổn định cho cơ thể.

3.5. Nuôi con bằng sữa mẹ

Ở giai đoạn trẻ sơ sinh 6 tháng đầu, mẹ nên cố gắng cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ. Bởi, sữa mẹ là phương pháp hữu hiệu giúp con tăng sức đề kháng, phòng ngừa bệnh và nhiễm trùng.

3.6. An toàn thực phẩm

Khi chế biến thức ăn, gia đình cần lưu ý sơ chế, vệ sinh các loại thực phẩm sạch sẽ, bảo quản thực phẩm đúng cách. Điều này sẽ giúp trẻ phòng ngừa được các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa một cách đơn giản nhất.

3.7. Tăng cường hệ miễn dịch

Tiêm chủng đúng định kỳ. Đảm bảo đầy đủ các mũi vaccine theo từng độ tuổi, giúp trẻ tăng cường miễn dịch, phòng tránh được các bệnh lý hay gặp vào mùa đông.

Bên cạnh đó, mẹ có thể đưa bé ra tắm nắng vào lúc sáng sớm khi trời có ánh nắng nhẹ. Ánh nắng mặt trời sẽ giúp trẻ tổng hợp vitamin D, giúp xương chắc khỏe và nâng cao sức đầy kháng.

3.8. Massage cho bé

Massage cũng là một cách hiệu quả giúp trẻ điều hòa lưu thông máu, tăng cường miễn dịch. Đầu tiên, mẹ nên đặt bé trong phòng ấm, dùng dầu dừa, dầu hạnh nhân hoặc olive massage cho bé. Cách này nên thực hiện trước khi ngủ 1-2 giờ sẽ giúp bé dễ ngủ và ngủ sâu giấc hơn.

3.9. Dưỡng ẩm da

Việc thường xuyên dưỡng ẩm da cho bé sẽ rất cần được lưu ý. Bởi, da của bé sơ sinh khá nhạy cảm và dễ bị tác động vào mùa đông. Do đó, mẹ nên tích cực chăm sóc da cho bé bằng cách thoa kem dưỡng ẩm và dầu dưỡng sau khi tắm. Điều này sẽ giúp bé làm mềm da, ổn định nhiệt độ ấm áp.

3.10. Rèn luyện thể lực

Vào những ngày giao mùa, sự thay đổi nhiệt độ đột ngột vào buổi tối hoặc sáng sớm có thể làm trẻ dễ cảm lạnh. Do đó, cần cho trẻ luyện tập thể dục để tăng sức đầy kháng cho cơ thể. Khi luyện tập, bố mẹ nên nhắc trẻ khởi động thật kỹ các khớp, cơ trước khi vào bài tập giúp làm nóng các cơ ngăn ngừa chuột rút. Đồng thời, nên lựa chọn trang phục thoải mái, phù hợp với nhiệt độ để có hiệu quả tốt nhất.

3.11. Đeo khẩu trang khi ra đường

Đây là cách phòng bệnh đơn giản nhưng vô cùng thiết thực để tránh được các loại vi khuẩn, virus xâm nhập qua đường hô hấp. Nên dùng khẩu trang cho trẻ khi đến những nơi đông người, có dịch bùng phát hay gần nguồn lây nhiễm như bệnh viện, trường học, nhà trẻ...để đảm bảo an toàn. Ngoài ra, khi trẻ có biểu hiện ho, hắt hơi,...thì nên đeo khẩu trang cho trẻ để hạn chế lây bệnh cho trẻ khác, góp phần làm bùng phát dịch bệnh.

3.12. Giữ tâm trạng tốt

Thời tiết thay đổi không chỉ ảnh hưởng đến thể chất, mà còn tác động đến cả tinh thần của trẻ. Bởi, khi trời lạnh một số trẻ sẽ dễ bị đau đầu, mất ngủ dẫn đến tâm lý rơi vào trạng thái không ổn định. Do đó, đi song song với một cơ thể khỏe mạnh thì sức khỏe tinh thần thoải mái cũng là điều đáng quan tâm.

Một số cách giúp trẻ giữa được tâm trạng tích cực, thoải mái như đọc sách, nghe nhạc, bố mẹ trò chuyện cùng con, cho con vui chơi với bạn bè. Đặc biệt, nên đảm bảo phòng ngủ thoáng mát, không bị chói sáng giúp trẻ ngủ đủ giấc để bổ sung năng lượng cho cơ thể khỏe mạnh. Như vậy, cách chăm sóc trẻ vào mùa lạnh phải được đảm bảo song song giữa thể chất và tinh thần.

4. Cách chăm sóc trẻ nếu con mắc bệnh

Khi con bị nhiễm bệnh mùa lạnh, bố mẹ đừng quá bối rối mà hãy bình tĩnh để tìm ra phương pháp chăm sóc con tốt nhất, giúp con nhanh chóng khỏe mạnh, phát triển hoàn thiện ngay cả khi thời tiết khắc nghiệt.

4.1. Chăm sóc trẻ mắc bệnh tại nhà

• Khi trẻ bệnh cơ thể sẽ khô khan, mất nước nhiều do đó mẹ nên chú ý cho con uống thêm nước để bù vào lượng đã mất. Ngoài ra, mẹ có cho trẻ uống các loại nước như sinh tố, nước ép, sữa tươi để bé tiếp thu tốt hơn, tăng cường miễn dịch và dinh dưỡng.
• Để giúp trẻ vệ sinh vùng mũi họng, giảm thiểu nghẹt mũi mẹ có thể dùng nước muối sinh lý dành cho trẻ em. Ngoài ra, để giảm bớt không khí lạnh tác động vào cơ thể bé làm bệnh nặng hơn mẹ có thể dùng dầu khuynh diệp thoa lên lưng, ngực, bụng sau khi tắm giúp giữ ấm cơ thể, hạn chế nghẹt mũi và ho. Bên cạnh đó, mẹ cũng có thể dùng biện pháp xông hơi đúng cách cho trẻ giải cảm.
• Trường hợp đã được bác sĩ thăm khám, mẹ nên làm đúng chỉ dẫn cho con uống thuốc đúng bữa. Nếu khi trẻ sốt cao hoặc quá đau cho trẻ uống thuốc giảm sốt theo chỉ dẫn bác sĩ.
• Khi trẻ bị bệnh mẹ không nên cho trẻ ra gió hoặc đi ra ngoài vui chơi chỗ công cộng. Giữ cho phòng trẻ luôn ấm áp, không khí trong lành.
• Trường hợp nếu trẻ sốt cao hơn 38 độ C, mẹ nên lau mát giúp con hạ sốt bằng cách lấy khăn bông mềm bỏ vào nước ấm vắt thật khô, sau đó lau hết người cho trẻ.
• Khi trẻ mắc bệnh, mẹ nên hạn chế tắm cho bé mà chỉ nên lau người cho bé bằng khăn ấm. Khi tiếp xúc với bé, mẹ cần rửa tay bằng xà phòng thật sạch để hạn chế thấp nhất vi khuẩn xâm nhập vào người bé làm bệnh nặng hơn.
• Gia đình phải luôn luôn theo dõi, để phát hiện đưa trẻ đến bệnh viện kịp thời khi con có triệu chứng bất thường.

4.2. Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ

Dưới đây là những trường hợp cần đưa trẻ đến bác sĩ để được điều trị kịp thời:

• Khi trẻ bị sốt cao lên đến 39 - 40 độ C, tiêu chảy đột ngột, đi ngoài có phân đàm nhớt hoặc phân kèm theo máu.
• Đối với trẻ sơ sinh dưới 2 tháng tuổi có biểu hiện sốt từ 38 - 50 độ C, liên tục kéo dài 2-3 ngày nhưng không có dấu hiệu giảm bớt. Đồng thời, trẻ còn ngủ mê man không dậy nổi, gương mặt lừ đừ, giảm bú hoặc bỏ bú thì nên đưa trẻ đến bác sĩ ngay.
• Một trong những trường hợp nên đưa trẻ đến bác sĩ là khi phát hiện trẻ bị bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp cấp tính, kèm theo biểu hiện khó thở, thở gấp. Mặc dù, gia đình đã sử dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà mà trẻ vẫn không khỏi.
• Bên cạnh đó, khi trẻ sốt cao kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng như: đau bụng nhiều, chảy máu cam, ói ra tất cả mọi thứ hoặc ói ra máu, chảy máu chân răng, trẻ có biểu hiện xuất huyết như nổi chấm đỏ trên da, đi ngoài phân có màu đen hoặc táo bón. Thêm vào đó, trẻ sẽ có những dấu hiệu như co giật, tay chân lạnh ngắt, mặt tím tái, lừ đừ, cổ cứng lại...gia đình cần đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám, chữa trị.

5. Chế độ dinh dưỡng cho trẻ vào mùa lạnh - bố mẹ cần đặc biệt quan tâm

Chế độ dinh dưỡng cũng góp phần không nhỏ trong việc ngăn chặn, đẩy lùi các bệnh lý liên quan đến thời tiết mùa lạnh. Do đó, bài viết muốn cung cấp thêm thông tin chi tiết hơn về chế độ dinh dưỡng ở khâu phòng ngừa và chăm sóc. Góp phần giúp gia đình xây dựng cho trẻ chế độ ăn uống hợp lý để trẻ bổ sung dinh dưỡng, tăng cường sức đầy kháng chống lại vi khuẩn gây bệnh.

5.1. Trẻ nên ăn gì để phòng bệnh, tăng cường miễn dịch vào mùa lạnh

Khi nhiệt độ ngoài trời xuống thấp, trẻ cần được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng nạp năng lượng cho cơ thể. Có 4 nhóm thực phẩm trẻ cần được đảm bảo bổ sung đầy đủ là đạm động vật, tinh bột, chất béo và các loại chất xơ, vitamin và khoáng chất có trong các loại rau màu xanh thẫm và hoa quả chín. Đồng thời, cơ thể trẻ cần được cung cấp nước thường xuyên, tránh để trẻ cảm thấy khát nước mới uống.

5.1.1. Tinh bột

Vào những tháng mùa đông là lúc cơ thể bé cần bổ sung tinh bột nhiều nhất. Do đó, việc xây dựng khẩu phần ăn chứa nhiều tinh bột cho trẻ là rất cần thiết. Trong đó, một số loại thực phẩm chứa lượng tinh bột cao như gạo, cơm, bánh mì, khoai lang, khoai tây, bí đỏ,...sẽ giúp cung cấp một lượng lớn năng lượng. Đồng thời, mẹ nên đa dạng cách chế biến theo sở thích của con sẽ giúp trẻ ăn nhiều hơn và không ngán.

5.1.2. Đạm và chất béo

Theo các nghiên cứu của các chuyên gia cho rằng, các loại thực phẩm chứa nhiều protein sẽ giúp cơ thể tăng khả năng sinh nhiệt so với các thực phẩm khác. Đồng thời chúng cũng có tác dụng giữ ấm nhiệt độ cơ thể một cách hiệu quả. Các loại thực phẩm giàu như protein rất đa dạng như thịt, cá, sữa, trứng...giúp mẹ có nhiều lựa chọn khi chế biến món ăn. Bên cạnh đó, mẹ có thể giúp con bổ sung thêm chất béo như dầu đậu nành, dầu mè, dầu olive,... trong quá trình nấu. Ngoài ra, mẹ có thể làm bơ dầm, bơ đậu phộng, sinh tố bơ,...theo sở thích của con.

5.1.3. Chất xơ, vitamin và khoáng chất

Chất xơ, vitamin và khoáng chất là các chất dinh dưỡng thiết yếu để tăng cường hệ thống miễn dịch cho trẻ chống lại mầm bệnh.

• Vitamin D: Vào những ngày mùa đông, mẹ cần đảm bảo bổ sung vitamin D vào thực đơn ăn uống của trẻ. Các loại thực phẩm giàu vitamin D điển hình như trứng, sữa, cá hồi, dầu cá, nấm,...
• Vitamin B2: Đây cũng là 1 trong các vitamin cần thiết nhất cho cơ thể khi thời tiết giao mùa. Các loại thực phẩm dồi dào vitamin B2 như sữa, sữa chua, phô mai, ngũ cốc, trái cây, thịt gia cầm, các loại hạt, các loại đậu,...lưu ý cho mẹ là trong quá trình chế biến lượng dinh dưỡng trong vitamin B2 rất dễ bị mất, do đó mẹ có thể tăng thêm liều lượng thực phẩm chứa chất này để trừ hao đi phần sẽ mất trong món ăn.
• Vitamin C, E: Một trong những nhóm giúp trẻ nhỏ nâng cao khả năng thích ứng khi thời tiết biến đổi đột ngột, tăng cường sức đầy kháng chống lại vi khuẩn gây bệnh. Các loại thực phẩm rau củ quả chứa nhiều vitamin C, E như súp lơ xanh, cải bó xôi, cải xoong, dầu đậu phộng, dầu vừng, quả cam, chanh, quýt, táo, dâu,...Do đó, vào những ngày se lạnh mẹ nên cho con ăn rau củ quả nhiều hơn để giúp con có hệ miễn dịch cứng cáp hơn.
• Đối với cách ăn, mẹ nên cho trẻ ăn các món ăn được chế biến ấm nóng như cháo, cơm, canh, các món hấp...giúp nhiệt độ cơ thể được cân bằng và ổn định. Ngoài ra, mẹ cũng có thể tham khảo công thức 10 món ăn ngon giúp bé khỏe mạnh, ít bệnh vặt trong mùa lạnh để kích thích khẩu vị, đa dạng món ăn cho con.

5.2. Những thức ăn nên tránh vào mùa lạnh

• Vào mùa lạnh mẹ tuyệt đối không được cho trẻ ăn các loại thức ăn lạnh như đá, kem. Bởi nước đá, kem đều được giữ ở nhiệt độ thấp, khi trẻ ăn vào sẽ làm giảm nhiệt độ cơ thể cộng thêm thời tiết lạnh bên ngoài sẽ rất dễ nhiễm bệnh, gây việm họng ở mức độ nặng. Tuy nhiên, mẹ có thể cho bé ăn sữa chua được lấy ra khỏi tủ lạnh khoảng 15 - 20 phút, để giảm độ lạnh rồi mới cho trẻ ăn.
• Mẹ cũng nên lưu ý, vào mùa lạnh trẻ sẽ rất nhạy cảm với những thức ăn có tính hàn như sò, nghêu, lươn, rau câu...vì nó có thể gây ra rối loạn tiêu hóa, chướng bụng, đau bụng, khó tiêu rất khó chịu.
• Đặt biệt, mẹ cần tránh cho trẻ ăn thức ăn nhiều dầu mỡ như gà rán, khoai tây chiên, thước uống có gas,...Bởi chúng sẽ gây khó tiêu, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và nước có gas có thể gây đau họng cho trẻ. Đồng thời, khi con ăn quá nhiều các loại thực phẩm này sẽ gây tình trạng no và bỏ bữa chính, dẫn đến biếng ăn ở trẻ.
• Rau củ quả là nguồn cung cấp vitamin, chất xơ và khoáng chất dồi dào. Tuy nhiên, vào mùa lạnh mẹ nên tránh cho trẻ ăn các rau củ có tính hàn như dưa hấu, dưa chuột, củ cải...sẽ rất dễ làm con lạnh bụng, khó tiêu.

Phòng bệnh cho trẻ em mùa lạnh sẽ không quá khó khăn nếu bố mẹ trang bị đầy đủ kiến thức. Yeutre.vn chúc gia đình áp dụng thành công các biện pháp phòng ngừa vào mùa lạnh, giúp con an toàn vượt qua bệnh tật, luôn vui khỏe phát triển tốt dẫu thời tiết có thay đổi thế nào.

Ngọc Hân tổng hợp