1. Tảo mộ cuối năm vào ngày nào
Đi tảo mộ cuối năm cần chuẩn bị những gì, thời gian ra sao luôn là những thắc mắc quan trọng để việc cúng kiến, nghi thức được diễn ra suôn sẻ. Theo đó, có hai mốc thời gian quan trọng để tảo mộ mà mọi người cần nhớ đó là dịp gần Tết và tiết Thanh minh tháng 3 âm lịch.
Theo quan niệm xa xưa, dịp Tết là lúc mọi thứ đều phải được tươi mới, sạch đẹp để chuẩn bị đón năm mới may mắn. Vì thế, không những nhà cửa mà các mộ phần của gia đình cũng phải được quan tâm, chăm sóc và cúng kiến đầy đủ. Vào dịp này, tảo mộ là thủ tục nhằm mục đích đón rước ông bà về ăn Tết cùng con cháu, nên thời gian cũng không mấy cố định. Tảo mộ có thể được diễn ra trong khoảng từ 20-25 tháng Chạp (âm lịch), hoặc có thể kéo dài đến ngày cuối năm như 30 Tết.
Việc tảo mộ ở nhiều nơi cũng còn được tiến hành vào những ngày đầu năm như vào mùng 3, mùng 4 Tết.
Một dịp nữa quan trọng khác trong năm để tảo mộ đó là Tiết Thanh minh, tên gọi khác là Tết Hàn thực (mùng 3 tháng 3 âm lịch). Tảo mộ vào dịp Tiết Thanh minh là nền văn hóa du nhập từ Trung Quốc, được người Việt hưởng ứng mạnh mẽ. Bởi vào tháng 3, thời tiết mát mẻ, các gia đình thường hay cùng nhau đi dạo chơi, hít thở không khí trong lành. Đây cũng là thời gian phù hợp để mọi người phát quang bụi rậm, lau dọn, sửa sang mộ phần khang trang. Khoảng thời gian tảo mộ trong tháng 3 khá thoải mái, nên các gia đình có thể chọn ngày phù hợp theo sắp xếp của mình.
2. Đi tảo mộ cần chuẩn bị những gì?
Tảo mộ là phong tục truyền thống lâu đời của ngươi dân Việt Nam, một nghi thức lễ quan trọng. Vì thế, đi tảo mộ đầu năm cần chuẩn bị những gì, làm sao để việc cúng kiến được đầy đủ, đúng chuẩn sẽ được giải đáp ngay dưới đây.
2.1. Chuẩn bị lễ cúng
Khi đi tảo mộ, việc đầu tiên cần chuẩn bị đó là những vật phẩm cúng lễ. Các vật phẩm này vô cùng quan trọng vì thế mọi người hãy cẩn thận ghi chép, chuẩn bị đúng và đủ mọi thứ chu toàn.
- Tùy theo tính ngưỡng, suy nghĩ của từng gia đình mà bạn có thể lựa chọn chuẩn bị lễ mặn hoặc lễ chay tùy ý. Nhưng theo quan niệm của Phật pháp hiện nay, mọi người thường chọn lễ chay tránh sát sinh, nhầm giảm bớt tội nghiệp cho người đã khuất, để họ sớm được siêu thoát. Tuy nhiên dù là lễ mặn hay chay thì vẫn phải có mặt các lễ vật như nước trong, tiền vàng, đèn, rượu, chè, trầu câu, quả, hương.
- Đối với lễ mặn thì bạn có thể bổ sung thêm rượu thịt, gà luộc, chân giò, khoanh giò.
- Còn nếu chọn lễ cúng chay, bạn có thể chọn thêm muối, chén mật, xôi chè, gạo, bánh trái, bơ.
2.2. Văn khấn tảo mộ
"Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Con lạy chín phương trời, con lạy mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy hoàng thiên hậu thổ, chư vị tôn thần.
Con kính lạy các ngài thần linh bản xứ đang cai quản trong khu vực này.
Hôm nay ngày (đọc theo ngày âm lịch). Tín chủ chúng con là… Ngụ tại…
Nhân tiết thanh minh, tín chủ chúng con sắm ít hương lễ, trầu cau, thắp nén nhang trước án kính mời chư vị thần linh, tổ tôn chiếu giám.
Gia đình chúng con có ngôi mộ của:... (kể phần mộ của tổ tiên mình). Phần mộ được táng tại nơi này, nay mong muốn được sửa sang xây đắp. Vì vậy, con xin kính cáo với các đấng thần linh, thổ công, thổ phủ, long mạch, tiền chu tước, hậu huyền vũ, tả thanh long, hữu bạch hổ và chư vị tôn thần cai quản trong khu vực này.
Chúng con mong muốn được các thần cùng tổ tiên chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật. Cầu xin phù hộ cho tín chủ chúng con luôn mạnh khỏe, hưởng thái bình, an lạc.
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)."
2.3. Quy trình tảo mộ
- Khi đi tảo mộ, đầu tiên gia chủ phải viếng thăm mộ phần của gia đình mình trước rồi mới đến các mộ phần xung quanh. Khi tiến hành nghi thức lễ, người đầu tiên dâng hương sẽ là người lớn nhất, rồi tiếp theo sau mới đến con cháu. Còn nếu mọi người tảo mộ theo gia đình thì người trưởng nam sẽ dâng hương đầu tiên.
- Tại phần mộ của gia đình, mọi người sẽ đặt lễ vật cúng ở phía thềm trước. Tiếp theo, gia chủ sẽ thấp hương và đọc văn khấn như gợi ý ở trên. Sau khi khấn váy, chờ cho hương tàn hết thì có thể thụ lễ.
- Lưu ý khi thắp hương bạn nên chọn số lẻ theo nén 1, 3 và trong khoảng thời gian đợi hương tàn bạn có thể lau dọn, vệ sinh và sửa sang xung quanh. Hoặc trước ngày tảo mộ bạn cũng có thể tiến hành dọn dẹp trước để mọi thứ được tươm tất, trôi chảy khi hành lễ.
- Sau khi hương đã cháy được khoảng 2/3, mọi người sẽ bắt đầu hóa vàng và xin lộc để làm lễ gia tiên và gia thần ở nhà. Nếu bạn có viết văn khấn ra giấy thì hãy hóa cùng với vàng mã cho thuận tiện.
3. Ý nghĩa của việc tảo mộ
- Tảo mộ là một trong những hoạt động mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Từ bao đời nay, dân tộc việt Nam ta luôn đặt nặng chữ hiếu nghĩa lên hàng đầu, lời dặn "uống nước nhớ nguồn" và đạo lý làm người của cha ông chưa bao giờ dám quên. Vì thế, mà cứ đến dịp tảo mộ là mọi người lại cùng nhau chăm chút, tu bổ, lau dọn sạch sẽ mộ phần của người thân đã khuất trong gia đình. Tảo mộ còn là dịp để con cháu trong gia đình tụ họp đông đủ, cùng nhau ôn lại kỷ niệm, chia sẻ vui buồn trong năm vừa qua.
- Bên cạnh đó, tảo mộ còn giống như một "hồi chuông" nhắc nhở mọi người phải biết ghi nhớ, biết ơn công lao của tổ tiên, từ đó học tập họ phấn đấu cho tương lai sự nghiệp sau này. Mỗi người phải làm sau cho đúng với câu "con chim tìm tổ, con người tìm tông", dù có bận rộn công việc cũng phải dành ít thời gian quay về, tụ họp với gia đình cùng nhau tưởng nhớ về người thân đã khuất. Tảo mộ cuối năm thật sự là nét đẹp văn hóa cần được giữ gìn và phát huy cho đến sau này.
4. Những điều cần lưu ý khi đi tảo mộ
- Bạn nên chọn buổi sáng để đi tảo mộ. Bởi lúc này không khí trong lành, thời tiết mát mẻ rất tốt cho sức khỏe và thuận lợi cho việc cúng kiến. Bên cạnh, bạn nên tránh đi vào buổi chiều tối để phòng ngừa bệnh khi thời tiết, nhiệt độ xuống thấp.
- Trước khi cúng kiến, mọi người nên dọn dẹp sạch sẽ tứ phía mộ phần. Việc này thể hiện sự trân trọng, tấm lòng của con cháu đối với tổ tiên. Ngoài ra, theo phong thủy việc dọn dẹp thoáng đãng, hanh thông mộ phần sẽ giúp mang lại may mắn, thịnh vượng cho gia đình.
- Cần phải thành kính, thể hiện lòng chân thành đối với việc đi tảo mộ. Theo đó, bạn không phải chỉ biết mộ phần của gia đình mình mà thấy những mộ phần khác nhiều cỏ dại bạn cũng có thể phát quang, lau dọn giúp. Trên đường đi gặp các mộ phần phải cung kính, trang nghiêm.
- Thể hiện hành vi hiếu kính, tôn trọng người đã khuất bằng cách đi nhẹ, nói khẽ không đùa giỡn. Nhất là các gia đình đưa con nhỏ đi theo, hãy nhắc nhở con nghiêm túc để tránh làm phiền lòng bậc bề trên.
- Luôn đi đứng cẩn thận, quan sát tỉ mỉ để tránh va phải đồ cúng, giẫm đạp lên mộ phần người khác. Điều này có thể được xem là thất kính và mang lại sự không may cho bản thân.
- Sau khi đi tả mộ về đến nhà, mọi người nên tắm rửa, vệ sinh sạch sẽ chân tay, giày dép để loại bỏ bụi bẩn, tà khí cũng như chuẩn bị sẵn sàng cho năm mới may mắn, hanh thông.
Đi tảo mộ cần chuẩn bị những gì với câu trả lời ở trên cùng một số lưu ý hẳn sẽ giúp bạn đảm bảo chu toàn được các nghi thức cúng bái. Bên cạnh đó, việc chuẩn bị chu đáo còn thể hiện sự thành tâm, tình cảm thiêng liêng của gia chủ dành cho những người thân quá cố của gia đình. Qua bài tổng hợp, Chuyên mục Cẩm nang hi vọng buổi tảo mộ của các gia đình sẽ được diễn ra trọn vẹn, đầy đủ. Chúc mọi người đón năm mới hanh thông và vui vẻ.
Ngọc Hân tổng hợp
