Về các yếu tố Rh
Những người có nhóm máu khác nhau được phân biệt dựa trên các protein đặc thù phân bố trên hồng cầu và được chia thành 4 nhóm: A, B, AB và O.
Yếu tố Rh trong các nhóm máu
Căn cứ vào sự khác biệt khi nghiên cứu về khả năng vận chuyển oxy của hồng cầu, các nhà khoa học thấy rằng các hồng cầu có thể mang ở mặt ngoài một protein gọi là Rhesus, được ký hiệu là Rh. Như vậy Rh chính là phân loại nhóm máu dựa trên yếu tố Rh.
Hiện nay, trong hệ thống nhóm máu Rh được xác định có đến 50 loại kháng nguyên. Trong đó 5 kháng nguyên C, c, D, E và e rất quan trọng, đặc biệt là kháng nguyên D vì nó có tính sinh miễn dịch cao và tính kháng nguyên mạnh. Trạng thái Rh- (âm tính) hay Rh+ (dương tính) mà chúng ta thường thấy trong các kết quả xét nghiệm máu chính là trạng thái âm tính hay dương tính với kháng nguyên D.
Hầu hết mọi người có khoảng 85% là Rh+. Nhưng nếu trứng của một người phụ nữ mang Rh- được thụ tinh với một người đàn ông có nhóm Rh+ thì sẽ có nguy cơ thai nhi mắc các vấn đề về sức khỏe. Thai nhi lớn lên trong tử cung của người mẹ mang Rh- có thể có máu Rh+ được thừa hưởng từ người cha. Như vậy sẽ xảy ra tình trạng bất tương đồng nhóm máu. Khoảng một nửa trẻ em sinh ra có cha mẹ mang nhóm máu Rh- và Rh+ sẽ là có kết quả Rh+.
Thông thường, Rh không tương đồng không phải là vấn đề nếu đó là lần mang thai đầu tiên của người mẹ. Bởi lẽ, ngoại trừ trường hợp bất thường ra thì máu của thai nhi không tự nhiên nhập vào hệ thống tuần hoàn của người mẹ trong quá trình mang thai.
Tuy nhiên, vào lúc chuyển dạ, máu của người mẹ và máu của bé có thể nhập hòa vào nhau. Nếu điều này xảy ra, cơ thể người mẹ sẽ hiểu các protein Rh khác biệt là một “sinh vật lạ” và nó bắt đầu kích thích sản xuất các kháng thể để chống lại các protein Rh đưa vào máu của mẹ.
Trong thai kỳ, thai phụ có Rh- có thể được tiếp xúc với các protein Rh+ từ thai nhi và sản xuất ra các kháng thể chống lại Rh+. Điều này có thể dẫn đến sẩy thai và thai ngoài tử cung.
Kháng thể Rh sẽ vô hại cho đến khi bạn mang thai những lần kế tiếp. Nếu bạn mang một yếu tố Rh+, kháng thể Rh trong người bạn sẽ xem những Rh trên bề mặt các tế bào máu của thai nhi như “sinh vật lạ” và đi vào máu của thai nhi và tấn công các tế bào. Điều này có thể dẫn đến hiện tượng sưng và vỡ hồng cầu trong cơ thể thai nhi. Nếu thai nhi thuộc nhóm máu A bé sẽ rất nguy hiểm khi rơi vào trường hợp này.
Ngăn ngừa và điều trị đối với trẻ sơ sinh bất đồng nhóm máu với mẹ
Trong hàng chục năm qua, Rh không tương đồng là một vấn đề rất nghiêm trọng. May mắn thay, tiến bộ y học hiện đại đã được áp dụng để giúp ngăn ngừa các biến chứng từ hiện tượng Rh không tương đồng và giúp thai nhi điều trị được các biến chứng do hiện tượng này gây nên.
Ngày nay, khi một thai phụ có nguy cơ Rh không tương đồng, các bác sĩ có thể tiêm cho bạn một mũi globulin miễn dịch Rh trong tuần 28 ở lần mang thai đầu. Sau đó, bạn cần tiêm thêm một mũi trong vòng 72 tiếng sau sinh nếu bé mang Rh+. Mũi tiêm này khiến cơ thể mẹ phải chấp nhận Rh+, ngăn ngừa tình trạng bất dung nạp Rh giữa mẹ và con.
Sự tương đồng nhóm máu trong thai kỳ tiềm ẩn nhiều nguy hiểm
Globulin miễn dịch Rh hoạt động như một loại vắc-xin ngăn ngừa cơ thể của người mẹ sản xuất bất kỳ kháng thể Rh nào khác gây nguy hiểm cho trẻ sơ sinh hoặc các biến chứng phức tạp bất kỳ sau sinh.
Mũi tiêm miễn dịch này còn cần thiết cho các trường hợp khác như sau chọc dò ối, sau thai ngoài tử cung, sau sẩy thai hoặc chảy máu trong thai kỳ.
Nếu bác sĩ xác định rằng một thai phụ đã phát triển kháng thể Rh thông qua kết quả xét nghiệm máu họ sẽ được theo dõi chặt chẽ để đảm bảo rằng mức độ ảnh hưởng đến thai nhi không quá cao. Trong trường hợp hiếm, không tương đồng nhóm máu thật sự rất nguy hiểm. Một loạt các động thái thay máu có thể sẽ được thực hiện trong khi bé vẫn còn là một thai nhi hoặc sau khi chào đời.
Thay máu của em bé với hồng cầu có Rh- là một thủ thuật nhằm ổn định mức phát triển của các hồng cầu và giảm thiểu thiệt hại gây nên khi kháng thể Rh đã tồn tại trong máu của em bé và đang chảy trong từng huyết mạch.
Lưu ý: tỷ lệ thành công của các mũi chích ngừa miễn dịch Rh-globulin còn tùy theo mỗi bé.
Điều gì xảy ra nếu Rh không được ngăn chặn?
Xét nghiệm máu trong thai kỳ rất quan trọng
Rh không tương đồng hiếm khi gây biến chứng trong lần mang thai đầu tiên và không ảnh hưởng đến sức khỏe của người mẹ. Nhưng nếu kháng thể Rh phát triển trong lần mang thai kế tiếp thì nó có thể sẽ gây nguy hiểm cho mẹ và con. Sự thiếu hụt Rh có thể dẫn đến thiếu máu nặng, vàng da, tổn thương não và suy tim ở trẻ sơ sinh. Trong trường hợp xấu nhất, nó có thể khiến thai nhi tử vong vì quá nhiều hồng cầu đã bị phá hủy.
Nếu bạn không chắc chắn về yếu tố Rh của bạn và mơ hồ biết mình mang thai, điều quan trọng nhất là phải xét nghiệm máu.
Yeutre.vn
Nguồn: TTK
Xem thêm các bài viết khác nếu bạn quan tâm:
