1. Mùng 7 Tết cúng gì theo truyền thống nước ta?
Lễ khai hạ mùng 7 Tết được coi là ngày cuối cùng của chuỗi 7 ngày xuân. Vào ngày lễ này, người dân sẽ tiến hành cúng để hạ cây nêu cũng như khép lại Tết Nguyên đán, đón chào một mùa xuân mới. Dưới đây là thông tin đầy đủ về ngày lễ này ngày xưa và ngày nay.
1.1. Lễ Khai hạ xưa có gì đặc biệt?
Theo truyền thống xưa của dân tộc ta, ngày mùng 7 Tết được mặc định là ngày Khai hạ. Vào ngày này, các gia đình sẽ làm lễ cúng đất trời, ông bà tổ tiên để kết thúc chuỗi ngày Tết và bắt tay vào năm mới.
Trong phong tục Tết xưa, cây nêu sẽ được dựng vào ngày 23 tháng Chạp. Cùng với tráng pháo, bánh chưng, bánh dày ... cây nêu trở thành một biểu trưng không thể thiếu vào ngày Tết Nguyên đán.
Theo quan niệm dân gian, tục dựng cây nêu trước cửa nhà gắn liền với ý nghĩa tiễn đưa năm cũ, đón chào năm mới. Và các vật dụng trang trí trên cây nêu (tùy vùng miền) như cây dứa, chuông gió , bùa, câu đối, lông gà, sáo trúc... thể hiện mong muốn xua đuổi tà ma, nghênh đón may mắn, bình an.
Vì tục dựng cây nêu gần như bắt buộc trong Tết xưa nên lễ hạ cây nêu cũng trở thành ngày lễ chính. Thông thường, chiều mùng 7 Tết các gia đình sẽ làm lễ này như một nghi thức để thể hiện lòng thành, "có đầu có đuôi".
1.2. Lễ Khai hạ Tết nay còn cúng vào mùng 7 Tết không?
Nhiều bạn đọc thắc mắc "mùng 7 Tết cúng gì" có lý khi bảo rằng, ngày mùng 7 Tết nay không còn là ngày lễ Khai hạ nữa. Bởi phong tục Tết nay đã có nhiều đổi thay để phù hợp hơn với nhịp sống hiện đại.
Cụ thể, một số vùng miền không còn làm lễ dựng cây nêu trước Tết, nên sẽ không thể có lễ hạ cây nêu. Hoặc một số vùng miền khác tuy có dựng cây nêu nhưng các hoạt động được gói gọn, đơn giản không có lễ cúng. Vì thế, sau Tết vào ngày mùng 7 người dân các vùng miền này cũng không còn làm lễ Khai hạ.
Tuy vậy, dù hình thức có thể thay đổi nhưng ý nghĩa của ngày mùng 7 Tết vẫn không đổi thay. Theo tìm hiểu của Yeutre.vn, ngày mùng 7 Tết hiện nay các gia đình vẫn làm lễ cúng đất trời, gia tiên, long thần thổ địa... với ý nghĩa kết thúc Tết để bắt tay vào công việc.
Hoặc một số gia đình, tùy vào công việc mà lễ Khai hạ sẽ thực hiện vào các ngày khác trong Tết. Theo các chuyên gia, lễ này có thể làm từ khoảng mùng 3 Tết đến mùng 10 Tết , tùy từng gia đình.
2. Mùng 7 Tết cúng gì và cần chuẩn bị lễ vật, văn cúng như thế nào?
Dù hiện nay tục dựng cây nêu không còn phổ biến, nhưng ngày mùng 7 Tết vẫn là ngày lễ quan trọng. Trên thực tế, không cần hạ cây nêu mới cần tổ chức ngày lễ này. Ngược lại, các gia đình có thể xem ngày mùng 7 Tết như một ngày lễ cúng để khép lại Tết Nguyên đán, sẵn sàng bước vào một mùa xuân mới với những ước vọng mới. Dưới đây là hướng dẫn cách chuẩn bị lễ vật, văn cúng đúng nhất.
2.1. Mùng 7 Tết cúng gì với những lễ vật nào?
Về lễ vật cúng lễ Khai hạ, tùy vào từng gia đình mà có thể sắm lễ khác nhau. Các lễ vật này không cần cầu kỳ, nhưng cần "sạch" và đầy đủ. Cụ thể vào ngày mùng 7 các gia đình chuẩn bị một số lễ vật như sau:
Mâm cơm cúng (chay hoặc mặn đều được với các món ăn trong ngày Tết. Lưu ý, các món ăn này đều được làm mới, không cúng những món đã dùng. Hoặc đơn giản hơn các gia đình có thể sắm cỗ xôi gà luộc).
- Rượu
- Nhang
- Hoa (3, 5 hoặc 7 bông)
- Hoa quả (ngũ quả_
- Đĩa gạo
- Đĩa muối
- Tiền vàng
Lưu ý : Các lễ vật nên đặt trên mâm sạch, được bày biện gọn gàng.
2.2. Các bước thực lễ cúng mùng 7 Tết
Với lễ này, các gia đình thực hiện cúng theo các bước như sau:
- Bước 1: Đặt mâm cúng vào cái bàn nhỏ dưới cây nêu. Kiểm tra lại mâm cúng, xem còn thiếu sót lễ vật nào không. Bên cạnh đó cũng cần xem mâm cúng sắp xếp gọn, sạch và đẹp chưa.
- Bước 2: Thắp 3 nén nhang vào vái xin phép gia tiên trong nhà trước. Sau đó mới ra ngoài mâm cúng ở cây nêu xin phép hành lễ.
- Bước 3: Đọc văn khấn (mẫu văn khấu có ở phần sau bài viết này).
- Bước 4: Tiến hành rung cây nêu cho rụng hết lá khô thì hạ cây nêu xuống và đem bùa nêu treo ở cửa chính mặt trước ngôi nhà. Lưu ý, nếu không dựng cây nêu thì gia đình bỏ qua bước này.
- Bước 5: Đợi nhang cháy hết thì tiến hành hóa vàng tiền vàng, rải gạo muối xung quanh sân. Lưu ý, việc hóa vàng cần được hóa riêng theo thứ tự gia thần trước, gia tiên sau, và từ thứ bậc cao xuống thứ bậc thấp. Trước khi hạ mỗi lễ cần vái ba vái và khấn “con xin thiêu hóa tiền vàng, quần áo… thỉnh vong linh nhận chút lễ bạc. Tâm thành, kính cáo Tôn thần, xin rước vong linh lại về âm giới”.
2.3. Mẫu văn khấn cúng mùng 7 Tết
Với lễ cúng Khai hạ, các gia đình có thể tham khảo mẫu văn khấn theo sách Văn khấn cổ truyền Việt Nam của NXB Văn hóa Thông tin như sau:
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ, Chư vị Tôn thần
Con kính lạy Ngài Đương niên hành khiển, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các ngài Thổ địa, Táo quân, Long mạch Tôn thần.
Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh.
Hôm nay là ngày mùng 7 tháng Giêng năm Nhâm Dần
Chúng con là: ... tuổi...
Hiện cư ngụ tại...
Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cung bày trước án. Kính cẩn thưa trình: Tiệc xuân đã mãn, Nguyên đán đã qua, nay xin thiêu hóa kim ngân, lễ tạ Tôn thần, rước tiễn âm linh trở về âm cảnh.
Kính xin lưu phúc, lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm trạch, mọi chỗ tốt lành, con cháu được bách sự như ý, vạn sự bình an, tài lộc song toàn, gia đạo hưng vượng.
Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
Bài viết trên Yeutre.vn đã giải thích đầy đủ về thắc mắc mùng 7 Tết cúng gì theo phong tục Tết Nguyên đán nước ta. Có thể nói ngày lễ này rất quan trọng, dù hình thức có thể khác so với Tết xưa nhưng ý nghĩa tốt đẹp vẫn còn đó và cần được lưu giữ, phát huy.
Đức Lộc
