Vết bớt ở trẻ sơ sinh là gì?
Vết bớt ở trẻ sơ sinh được hiểu là những vùng da sẫm màu xuất hiện trong khoảng vài tháng sau khi chào đời. Có tới hơn 80% trẻ sơ sinh có vết bớt ngay khi mới chào đời. Một số loại bớt sẽ biến mất theo thời gian khi trẻ lớn lên, nhưng số khác lại theo trẻ đến suốt đời. Do đó, cha mẹ cần tìm hiểu kỹ bớt trên người con mình thuộc loại nào để kịp thời điều trị nhé.
Các loại bớt ở trẻ sơ sinh
1. Bớt mạch máu
Bớt đốm cá hồi - Salmon Patches , còn tên gọi khác là Vết cò mổ - Stork bite , là những đốm màu hồng nhạt hoặc đậm trên da và thường xuất hiện ở sống mũi, vùng dưới trán, sau đầu, cổ và mí mắt trên của trẻ sơ sinh. Thường thì ở những bé có làn da trắng trẻo sẽ có nhiều loại bớt này hơn, và chúng cũng dễ biến mất chỉ sau đó vài tháng nên không có gì đáng lo ngại.
Bớt mạch máu - Capillary Hemangiomas, là loại bớt thường xuất hiện ở vùng cổ, đầu, thân mình và phát triển rất nhanh trong những năm tháng đầu đời của trẻ. Nguyên nhân hình thành các u mạch máu này là do các mạch máu được cấu tạo bất thường nằm sát bề mặt da, tuy nhiên chúng cũng dễ co lại và mờ dần sau vài ngày, vài tuần, hoặc khi trẻ đến tuổi đi học. Bớt mạch máu không cần can thiệp điều trị.
Còn bớt rượu vang đỏ - Pot Wine Stain , thì xuất hiện do nguyên nhân các mạch máu tập trung nhiều dưới da. Chúng có hình dạng không đều, phẳng theo da và rộng, mang màu đỏ sậm hoặc tím. Loại bớt này thường không gây hại gì cho bé, nhưng nếu vị trí chúng xuất hiện là trên mi mắt hoặc vùng trán trên thì cha mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ để xem liệu con có đang mắc bệnh tăng nhãn áp (glaucoma) hay biểu hiện triệu chứng về sự bất thường ở những mạch máu vùng vỏ não Sturge-Weber hay không, vì nó sẽ gây ảnh hưởng đến một bên não, do đó, không nên chủ quan với loại bớt rượu vang đỏ nhé!
Loại bớt này không tự biến mất, nhất là khi bé lớn lên, chúng sẽ khiến các bé tự ti vì ngoại hình bị ảnh hưởng. Vẫn có cách điều trị để xóa loại bớt này - như phẫu thuật bằng tia laser - nhưng cần phải có chỉ định của bác sĩ chứ các mẹ đừng bé đến những trung tâm thẩm mỹ thiếu uy tín nha, sẽ vô tình làm hại con mình đấy!
2. Bớt sắc tố
Bớt xanh hay Bớt Mông Cổ - Mongolian Spot, là những đốm trên da có màu xám, nâu hoặc thậm chí là xanh tím, xanh lục như vết bầm. Loại bớt này có nhiều kích cỡ khác nhau, hòa vào phẳng như da, thường tự biến mất trước tuổi đi học và không cần đến sự hỗ trợ xử lý từ y khoa. Đây cũng là loại bớt thường thấy nhất, ở châu Á có đến 80% trẻ sơ sinh có bớt xanh. Nguyên nhân là do các tế bào biểu bì sắc tố melanocytes tập trung dưới lớp hạ bì trong suốt quá trình chuyển di từ hệ trung ương thần kinh xuống các lớp biểu bì.
Bớt mụn mủ hắc tố - Pustular Melanosis , là những mụn nước nhỏ sẽ vỡ và khô lại trong vài ngày, sau đó để lại vết tích là các đốm sẫm màu thoạt nhìn như tàn nhang. Đây cũng có thể là dấu hiệu trước khi phát ban ở trẻ, trẻ gặp phải loại mụn mụ hắc tố này sẽ có cảm giác rất khó chịu, đôi khi đau rát. Tuy nhiên, các vết này sẽ mờ dần sau vài tuần và về cơ bản, chúng vô hại nên cha mẹ cũng không cần lo lắng quá nhé. Chỉ cần lưu ý đưa trẻ đến bác sĩ thăm khám và can thiệp phòng ngừa nhiễm trùng thôi là được.
Bớt milia là những đốm chấm nhỏ xíu màu trắng hoặc vàng thường xuất hiện trên da trẻ sơ sinh do tuyến da tiết ra. Loại bớt này thường được thấy trên cằm, mũi, má của trẻ.
Bớt ban nhiệt hay bớt gai nhiệt - Miliaria , thường xuất hiện ở những bé sống tại nơi có khí hậu nóng ẩm hoặc bé được quấn chăn, mặc áo quần quá kỹ gây ủ nóng, bí bức không thoáng khí được.
Bớt ban đỏ - Erythema Toxicum hoặc " Etox " là loại bớt thường xuất hiện ở 50% trẻ sơ sinh từ 2 đến 5 ngày sau sinh. Bớt ban đỏ không truyền nhiễm, chưa rõ nguyên nhân và cũng không có hướng can thiệp. Chúng thường tự biến mất sau vài tuần khi bé khoảng 1 đến 4 tháng tuổi.
Nốt ruồi - Moles, là loại vết bớt mà nhiều trẻ sơ sinh có ngay từ khi mới chào đời với tỷ lệ cứ 100 bé thì có 1 bé xuất hiện nốt ruồi. Nốt ruồi phát triển theo cùng với cơ thể bé và không gây hại gì cả. Đây được cho là loại u lành tính phổ biến với màu nâu, đen, hoặc nâu đỏ, hầu như không gây hại.
Vết bớt ở trẻ sơ sinh có điều trị được không?
Mỗi loại vết bớt sẽ có hướng xử lý và điều trị riêng khác nhau.
1. Với các loại bớt mạch máu
Phần lớn các loại bớt mạch máu đều không cần điều trị vì theo thời gian, chúng sẽ mờ dần và biến mất thôi. Khi bé lên khoảng 9 tuổi, loại bớt rượu vang đỏ và u mạch máu sẽ thu hẹp kích cỡ lại nên các mẹ cũng không cần lo lắng quá, với loại u mạch máu lớn thì điều trị giảm nhẹ bằng steroid.
2. Với các loại bớt sắc tố
Ngoại trừ nốt ruồi thì các loại bớt sắc tố còn lại vẫn cứ để yên vì chúng không gây hại. Hầu như ai trong chúng ta cũng có nốt ruồi vào những giai đoạn khác nhau, tuy nhiên, trường hợp nốt ruồi phát triển thành một dạng ung thư da (khối u ác tính) là rất hiếm. Các mẹ cũng đừng lo lắng quá nếu thấy trên da con xuất hiện nốt ruồi nhé. Chỉ khi nào nốt ruồi thay đổi về hình dạng, màu sắc, kích cỡ, lồi lên hoặc mọc lông, râu trên đó thì mới cần đưa bé đến bác sĩ để tư vấn thôi nhé!
Còn sau này khi bé lớn lên, nốt ruồi cũng lớn lên theo và làm ảnh hưởng đến ngoại hình bé, nếu muốn loại bỏ chúng thì cũng nên đến bác sĩ tư vấn để được hướng dẫn về các cách điều trị phù hợp - như bắn tia laser hoặc làm tiểu phẫu.
Làm thế nào để giúp con vượt qua tự ti do vết bớt?
Khi bé vừa chào đời mà xuất hiện trên cơ thể các vết bớt, hẳn cha mẹ và người thân sẽ không tránh khỏi lo lắng. Tuy nhiên, nếu cha mẹ hiểu rõ về loại vết bớt của con thì sẽ không còn lo lắng nữa, thậm chí có thể giúp bé thoát khỏi nỗi lo lắng riêng của bản thân, cũng như giải thích cho người khác hiểu để họ không nhìn chằm chằm hay quá tò mò về chúng.
Với một số trẻ lớn, vết bớt là một "khiếm khuyết" khiến các bé mất tự tin trong giao tiếp với người khác, nhưng chính lúc này, cha mẹ, người thân mới là những người giữ vai trò quan trọng trong việc động viên và giúp bé hiểu rằng rồi các vết bớt cũng sẽ mờ dần và biến mất hẳn thôi. Và nếu có nhu cầu xóa bỏ vết bớt, đừng quên đến gặp bác sĩ để được tư vấn kỹ lưỡng nhé!
Trúc Nguyễn
