1. Nhóm kỹ năng chăm sóc bản thân
Tâm lý muốn bảo bọc con khiến nhiều phụ huynh luôn làm thay thế con. Nhưng nếu không dạy trẻ 2 tuổi kỹ năng sống với những việc đơn giản phù hợp độ tuổi trẻ, thì rất khó để trẻ làm những việc khác lớn hơn khi trẻ lớn thêm. Dưới đây là những việc nhỏ trẻ 2 tuổi có thể tự làm khi được bố mẹ hướng dẫn và tập cho trẻ:
Tự nhặt đồ chơi: Có thể trẻ chưa biết cách sắp xếp đồ chơi sau khi chơi cho hợp lý, nhưng bố mẹ hãy tập cho trẻ thói quen nhặt đồ chơi vào vị trí đã được quy định.
Lựa chọn quần áo để mang: Trẻ ở giai đoạn này có thể chọn áo quần mà mình thích để bố mẹ mang giùm. Một số trẻ nhanh nhẹn hơn có thể tự mang và cởi đồ như quần thun hoặc áo thun. Tương tự, trẻ 2 tuổi có thể tự mình chuẩn bị mũ, áo khoác và khẩu trang khi đi ra ngoài với bố mẹ.
Rửa mặt: Bố mẹ đừng xem thường việc tưởng chừng như đơn giản này. Thay vào đó hãy tìm hiểu cách rửa mặt và dạy trẻ cách rửa mặt đúng cách. Bản thân bố mẹ cũng cần làm gương để trẻ hình thành thói quen tốt này.
Đánh răng: Tập cho trẻ thói quen đánh răng 2 lần/1 ngày trước và sau khi ngủ dậy. Bố mẹ có thể tìm mua các bài chải với các hình thú dễ thương, và các loại kem đánh răng nhiều màu sắc để thu hút trẻ. Những vật dụng dễ thương sẽ kích thích trẻ hơn. Hãy đánh răng cùng con để con được khích lệ và noi theo gương của người lớn.
Tự đi dép: Một số trẻ giai đoạn này không phân biệt được giữa bên trái và bên phải nên thường mang ngược giày dép. Bố mẹ cần có những cách đánh dấu cho trẻ biết phân biệt giữa dép trái và dép phải. Ngoài ra, việc để dép đúng nơi quy định sau khi đi bên ngoài về cũng là điều mà bố mẹ cần cân nhắc để dạy trẻ.
Tự xúc ăn: Trẻ 2 tuổi đã có thể tự xúc ăn dù trẻ còn vụng về trong việc dùng muỗng. Bố mẹ hãy làm mẫu thật chậm để trẻ có thể tự mình xúc ăn và kiên nhẫn đợi trẻ ăn. Nếu trẻ không thích ăn nữa thì không nên ép trẻ.
Tự lên xuống cầu thang: Trẻ luôn muốn hoạt động, nhu cầu vận động tay chân cơ thể cao. Chính vì vậy, bố mẹ có thể cho trẻ tập cho trẻ tự lên xuống cầu thang. Hoạt động này giúp trẻ học cách kiểm soát các cơ bắp và chuyển động cơ thể khi leo lên và leo xuống dưới sự hỗ trợ của phụ huynh. Ngoài ra trẻ cũng hứng thú với việc leo lên sofa, giường và những thứ trong tầm với. Bố mẹ nên mua thảm chơi như tấm đệm giúp trẻ an toàn khi chơi hơn.
2. Nhóm kỹ năng giữ gìn vệ sinh
Giữ gìn vệ sinh trong nhà: Bố mẹ nên dạy kỹ năng sống cho trẻ 2 tuổi giữ gìn vệ sinh ngay trong các hoạt động ở nhà. Điều này giúp trẻ làm quen với các hoạt động lao động. Những công việc này nên được phân chia hợp lý, phù hợp với khả năng của trẻ.
Lau bàn ăn, nhặt rác bỏ đúng chỗ: Các việc mà trẻ 2 tuổi có thể làm được như lau bàn sau khi ăn, bỏ rác đúng chỗ là hoàn toàn phù hợp. Khi trẻ ăn, nếu làm đổ thức ăn ra bàn, bố mẹ có thể hướng dẫn bé tự lau sạch chỗ đổ đó. Dần dần bé sẽ tập được thói quen cẩn thận khi ăn uống và biết lau dọn nếu làm đổ. Hay việc bỏ rác, việc nhỏ này trẻ có thể làm được. It nhất bố mẹ có thể hướng dẫn trẻ tự bỏ bỉm của mình vào thùng rác, nếu trẻ còn mặc bỉm. Như thế, trẻ sẽ hình thành thói quen sạch sẽ và luôn biết nhặt rác bỏ vào đúng nơi, cho không gian quanh mình sạch sẽ hơn.
Dạy trẻ tự đi vệ sinh: Bố mẹ hãy tập cho trẻ biết tự đi vệ sinh đúng lúc và dội nước sau khi đi vệ sinh. Với vấn đề đi vệ sinh của trẻ, phụ huynh nên để cố định bô ở 1 vị trí nhất định trong nhà để trẻ tự chủ động trong việc đi vệ sinh. Ngoài ra chuẩn bị các bệ ngồi toilet cho bé cũng là cách để rèn luyện cho bé đi vệ sinh như người lớn.
3. Dạy kỹ năng ứng xử cho trẻ 2 tuổi
Dạy trẻ lễ phép : Trẻ 2 tuổi rất thích bắt chước, bố mẹ hãy tận dụng điều này để dạy kỹ năng sống cho trẻ 2 tuổi. Khi ai đó gọi hay đưa vật gì cho bé thì bố mẹ cần dạy trẻ biết nói "Ạ, Dạ!" Kèm theo những hành động khoanh tay hay cúi đầu.
Dạy trẻ biết cám ơn và xin lỗi: Khi bé được người lớn, bạn bè quan tâm, hoặc khi bé làm phiền người khác thì bố mẹ nhớ dạy trẻ nói "Cảm ơn!" và "xin lỗi".
Dạy trẻ biết chia sẻ : Bố mẹ cần biết hướng dẫn bé cách chơi đồ chơi luân phiên nhau khi bé chơi cùng một hoặc nhiều bạn khác. Cũng cần dạy trẻ biết nhường đồ chơi, trả lại đồ chơi sau khi mượn bạn khác.
Dạy trẻ xác định cảm xúc : Trẻ 2 tuổi đã có những biểu cảm cảm xúc, tuy nhiên các bé vẫn chưa biết cách diễn đạt đúng cảm xúc của mình. Bố mẹ cần cần hướng dẫn trẻ cách gọi tên chính xác các cảm xúc của mình như buồn, vui, tức giận, bực mình, ghét, yêu....
Ngoài nhận diện cảm xúc của mình, bố cũng cần hướng dẫn trẻ cách nhận biết cảm xúc của người khác để ứng xử hợp lý. Bố mẹ có thể dùng những ngôn từ phù hợp để hướng dẫn cho trẻ: "Bạn đau đấy, con đừng đánh bạn!" hay "Bạn khóc khi bạn không vui, con ôm bạn cho bạn hết buồn nào!"
Dạy trẻ thái độ nghiêm túc trong bữa ăn: Bữa ăn là một trong những nơi thể hiện văn hóa gia đình. Vì vậy, ba mẹ cần hướng dẫn cho trẻ biết mời người lớn, không chọc thìa đũa lung tung, không làm đổ thức ăn, không làm phiền người khác trong bữa ăn. Trẻ 2 tuổi khá hiếu động, bố mẹ cần hướng dẫn để trẻ biết tập trung vào bữa ăn, không vừa ăn vừa nghịch, vừa ăn vừa chơi hay vừa ăn vừa nói.
Dạy trẻ phép lịch sự và tôn trọng người khác : Khi đến nhà người lạ, trước hết bố mẹ cần làm gương chào hỏi để trẻ bắt chước. Điều này cũng giúp trẻ biết tôn trọng người khác. Hãy dạy trẻ nên nhẹ nhàng, nhỏ nhẹ, không la hét, chạy nhảy, hoặc nghịch đồ của người khác khi chưa được phép.
Ngoài ra, trong gia đình hãy phân công công việc giữa các thành viên để trẻ thấy, trẻ học và có thể hình thành những thói quen tốt. Đặc biệt, bố mẹ nhớ khen thưởng và động viên trẻ để được khích lệ mà làm tốt hơn. Hãy cho trẻ cơ hội để trẻ thực hiện những phần việc phù hợp vừa sức trẻ. Cho trẻ làm nhiều lần và kèm theo khen thưởng, động viên, chắc chắn trẻ sẽ luôn làm tốt những gì được giao hay được cho phép.
Bạn thấy đấy, dạy kỹ năng sống cho trẻ 2 tuổi thoạt nghe quá có vẻ khó hay phức tạp hoặc không khả thi. Hẳn sẽ là như vậy nếu bố mẹ quá "ủ ấp" con trẻ, không lọc lựa những điều cần thiết và phù hợp để hướng dẫn trẻ. Trẻ 2 tuổi thực ra đã có thể tiếp cận, hiểu và làm được rất nhiều thứ mà bố mẹ có thể không ngờ đến, việc cần làm của người lớn là kiên nhẫn dạy trẻ. Như thế, bố mẹ không chỉ tạo thêm cơ hội cho con phát triển kỹ năng cần có ở độ tuổi của mình, mà còn giúp con tiếp cận thế giới đa sắc màu quanh mình một cách dễ dàng, thú vị và hào hứng hơn.
Như Hà tổng hợp
