1. Xác định mức độ sốt của trẻ
Theo các chuyên gia y tế, tình trạng sốt của trẻ thường được chia thành 3 mức độ:
- Mức độ sốt nhẹ: Thân nhiệt của trẻ khoảng từ 37,5 – 38 độ C.
- Mức độ sốt vừa: Dạng sốt này, thân nhiệt của trẻ sẽ nằm ở mức 38,5 – 39 độ C.
- Mức độ sốt nặng: Nhiệt độ của trẻ từ 39,5 độ trở nên.
Thân nhiệt bình thường của trẻ thay đổi tùy theo thời điểm trong ngày và được điều hòa bởi trung tâm điều nhiệt ở vùng hạ đồi. Để có thể xác định được mức độ sốt của con làm cơ sở để chọn được cách hạ sốt hợp lý, mẹ nên sử dụng nhiệt kế để kiểm tra xem nhiệt độ chính xác của cơ thể trẻ là bao nhiêu độ. Trẻ được xem là có sốt khi nhiệt độ đo ở hậu môn từ 38 độ C trở lên (nhiệt độ đo ở nách từ 37,5 độ C trở lên).
2. Hướng dẫn cách đo nhiệt kế cho trẻ bị sốt
Theo các chuyên gia y tế, nhiệt độ của trẻ sơ sinh được đo chuẩn xác nhất là ở hậu môn. Nếu không thể đo ở hậu môn, mẹ có thể cặp nhiệt kế ở nách trẻ. Tuy nhiên, nhiệt độ đo được ở nách có thể chênh lệch khoảng 0,5 độ C so với chỉ số nhiệt độ đo được ở hậu môn, đặc biệt là đối với các bé sơ sinh dưới 3 tháng tuổi. Đối với các bé từ 1 tuổi trở lên, mức độ chênh lệch là khoảng 1 độ C.
2.1 Đo nhiệt độ ở hậu môn
- Mẹ nên chọn mua loại nhiệt kế có một đầu nhọn linh hoạt và tay cầm rộng để đảm bảo an toàn cho con (những loại có đầu nhọn dài và tay cầm hẹp có thể dễ dàng đi sâu vào hậu môn khi trẻ quấy khóc, có thể gây nguy hiểm).
- Rửa sạch đầu nhọn của nhiệt kế bằng nước ấm và chất tẩy rửa chuyên dụng trước khi cặp hậu môn cho trẻ. Sau khi đo xong, mẹ nhớ phải rửa sạch.
- Cách đo:
- Đưa đầu nhọn của nhiệt kế vào hậu môn của trẻ khoảng 1,3 - 2,5 cm hoặc theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Để tránh gây ra tổn thương cho trẻ, mẹ không nên di chuyển nhiệt kế khi nó đã nằm trong hậu môn của con.
- Mẹ nhớ giữ nhiệt kế trong khoảng 3 phút để đảm bảo chỉ số nhiệt độ được chính xác nhất. Rút nhiệt kế ra và đọc nhiệt độ. Nếu nhiệt độ đo được ở hậu môn trên 38 độ C, tức là trẻ đã bị sốt.
2.2 Đo nhiệt độ ở nách
- Đặt trẻ ngồi trong lòng sao cho mặt nghiêng về một bên. Sau đó, mẹ đặt nhiệt kế vào hõm nách của con phía áp sát vào người bế.
- Khi cặp nhiệt độ ở nách, đảm bảo trẻ ép sát cánh tay có nhiệt kế dọc theo chiều dài cơ thể.
- Đảm bảo vùng da ở nách bé khô ráo, để nhiệt kế không bị trượt.
- Giữ nhiệt kế ở nách bé trong khoảng 5 phút để có được kết quả chính xác.
- Rút nhiệt kế ra, nếu nhiệt độ đo được ở nách từ 37.5 độ C trở lên, tức là bé đã bị sốt.
3. Cách hạ sốt cho trẻ
Qua việc đo nhiệt, chắc chắn bố mẹ sẽ xác định được mức độ sốt của trẻ, dựa vào đó, bố mẹ có thể lựa chọn các hạ sốt sao cho phù hợp nhất:
3.1 Cách hạ sốt cho trẻ mức độ sốt nhẹ
Khi trẻ bị sốt ở mức độ nhẹ thì bố mẹ không cần phải quá lo lắng, vì có thể đây chỉ là một đáp ứng sinh lý của cơ thể khi trẻ mọc răng, tiêm phòng… Lúc này, bố mẹ chỉ cần thực hiện theo cách hạ sốt cho trẻ dưới đây là có thể giúp con thoải mái, dễ chịu hơn rất nhiều:
- Đầu tiên, các mẹ hãy đặt bé nằm ở nơi thoáng mát, tránh gió lùa
- Cho trẻ mặc quần áo mỏng, thoáng, chất liệu mềm mịn để cơ thể con thoát nhiệt.
- Chuẩn bị một chậu nước ấm và 5 chiếc khăn mềm để lau cho bé
- Nhúng khăn vào nước ấm, vắt khô rồi kẹp vào 2 nách, 2 bẹn của con. Chiếc khăn còn lại, mẹ hãy lau thật nhẹ nhàng lên các bộ phận khác trên cơ thể con, giúp con hạ thân nhiệt.
- Sau khi lau bé xong một lượt, mẹ hãy để bé nằm nghỉ ngơi khoảng 20 phút, rồi dùng nhiệt kế kiểm tra lại thân nhiệt của con lúc này.
- Tùy vào tình trạng của con lúc này, mẹ có thể vắt lại khăn ấm và lau cho con thêm lần nữa
- Lau người cho trẻ là một cách hạ sốt vừa đơn giản, vừa an toàn cho trẻ. Mẹ không nên dùng huốc hạ sốt cho con trong trường hợp này để tránh gây ra tình trạng hạ thân nhiệt đột ngột, rất khó kiểm soát tình hình của con.
Ngoài ra, mẹ còn có thể áp dụng cách hạ sốt cho trẻ theo phương pháp da tiếp da (skin to skin). Khi thực hiện phương pháp này, mẹ nên cởi bỏ quần áo của trẻ, chỉ cho con mặc bỉm, rồi áp bụng con vào bụng mẹ. Lúc này, mẹ chỉ cần mặc một chiếc áo thật rộng hoặc phủ chăn ngang qua ngực mẹ và bé. Mẹ nằm kê cao đầu và lưng khoảng 45 độ để không bị mỏi khi giữ tư thế trên trong một khoảng thời gian dài.
Khi thực hiện như vậy, phần ngực của mẹ tự động điều chỉnh để "làm mát" cho bé, đáp ứng đúng nhiệt độ cơ thể cần thiết, gọi là cơ chế điều nhiệt (thermoregulation). Hệ thống miễn dịch của trẻ được kích thích khi mẹ ấp da tiếp da, còn hệ thống miễn dịch trưởng thành của mẹ truyền các kháng thể thông qua làn da, sữa mẹ cho trẻ, tăng độ ẩm cho da trẻ và tạo một lớp bảo vệ chống vi khuẩn có hại thâm nhập qua da của trẻ.
3.2 Cách hạ sốt cho trẻ mức độ sốt vừa và sốt cao
- Khi trẻ bị sốt ở mức độ vừa hoặc mức độ cao, thì cách xử lý tốt nhất cho trẻ tốt nhất lúc này là bố mẹ nên đưa trẻ tới gặp bác sĩ chuyên khoa. Tuỳ vào biểu hiện cụ thể của trẻ, các bác sĩ sẽ kiểm tra và đưa ra hướng điều trị phù hợp nhất.
- Nếu trẻ bị sốt cao trên 40 độ mà chưa kịp tới bác sĩ ngay thì bố mẹ có thể xin ý kiến bác sĩ để cho trẻ uống thuốc hạ sốt, đồng thời thực hiện các thao tác hạ nhiệt như lau người cho trẻ bằng nước ấm, cho trẻ uống thêm nước mát…
- Thông thường, nếu trẻ chỉ sốt vừa thì bác sĩ sẽ kê đơn thuốc giảm sốt cho trẻ, đồng thời theo dõi trẻ trong vòng 1 – 2 tiếng sau đó. Nếu trẻ bị sốt cao kèm theo các biểu hiện khó thở, co giật, nôn, tím tái… thì bác sĩ sẽ tiến hành một số can thiệp y khoa khác.
Cách hạ sốt cho trẻ tại nhà như thế nào là nhanh chóng và an toàn, vấn đề này các bậc phụ huynh cần phải nằm lòng để có thể chăm sóc sức khỏe tốt cho con mình. Lời khuyên cho các bố mẹ là hãy chuẩn bị sẵn sàng các dụng cụ y tế, dụng cụ chăm sóc trẻ cần thiết như nhiệt kế, khăn chườm…, tránh trường hợp bé yêu nhà mình bị sốt mà bố mẹ thì lại không biết cách hạ sốt cho trẻ tại nhà. Khi hạ sốt cho trẻ, bố mẹ luôn ghi nhớ các thao tác, nguyên tắc cần thiết, nhờ đó áp dụng cách hạ sốt cho trẻ được đúng cách, đúng mức độ và an toàn cho con.
Mỹ Tiên tổng hợp
