Gọi là “tiền” sản giật nhưng nhiều mẹ sau sinh vẫn gặp phải tình trạng này. Bởi vậy, các mẹ cần phải tìm hiểu thật kỹ về vấn đề này để có thể phòng tránh các nguy cơ xảy ra. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn tất tần tật những thông tin cần thiết về tiền sản giật thai kỳ và sau sinh.
1. Tiền sản giật thai kỳ và sau sinh là gì?
Tiền sản giật thai kỳ và sau sinh hay tiền sản giật – sản giật là tình trạng rất nguy hiểm tới sức khỏe của mẹ và thai nhi. Tình trạng này xảy ra trong khi mang thai bắt đầu từ tuần thứ 20 của thai kỳ đối với tiền sản giật và từ sau 48 giờ – 6 ngày sau sinh đối với sản giật sau sinh. Các mẹ bầu huyết áp cao, béo phì,… sẽ có nguy cơ gặp tiền sản giật thai kỳ và sau sinh nhiều hơn những phụ nữ bình thường.
2. Nguyên nhân của tiền sản giật thai kỳ và sau sinh
Đối với tình trạng tiền sản giật sau sinh – hay hậu sản đến nay vẫn chưa có một nghiên cứu chính xác nào về nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên, đối với tình trạng tiền sản giật thai kỳ có thể xảy ra do một số nguyên nhân chính dưới đây:
- Mang đa thai.
- Mang thai con đầu lòng.
- Bà bầu lớn tuổi (hơn 40 tuổi).
- Có tiền sử tăng huyết áp trước đó (tăng huyết áp vô căn).
- Bị đái tháo đường hoặc bệnh lý thận trước đó.
- Thai kỳ trước đây bị tiền sản giật.
- Tiền sản giật có vẻ liên quan đến di truyền và có tiền sử gia đình.
- Bà bầu thiếu dinh dưỡng.
- Bệnh lý răng miệng cũng được cho là có liên quan.
- Thừa cân hoặc béo phì trong thai kỳ.
3. Biểu hiện của tiền sản giật thai kỳ và sau sinh
Vào tuần lễ thứ 20 của thai kỳ, huyết áp người mẹ đột ngột tăng cao, huyết áp tối đa > 140mmHg và huyết áp tối thiểu > 90mmHg. Biểu hiện toàn thân phù, xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu có đạm niệu > 0,3g/l.
Được gọi là tiền sản giật nặng: khi huyết áp tối thiểu >110mmHg. Đạm niệu > 3g/l, thiểu niệu < 100ml/4 giờ, kèm theo nhức đầu, mờ mắt, đau vùng thượng vị, phù phổi cấp, suy tim. Siêu âm thai thấy thai chậm tăng trưởng trong tử cung, xét nghiệm chức năng gan giảm, biểu hiện: men gan tăng cao, tiểu cầu giảm, creatinin máu tăng cao.
Sản giật: các dấu hiệu của tiền sản giật nặng đi kèm cơn co giật. Ngoài ra, trong thời gian liên quan đến thai kỳ có cơn co giật phải có bằng chứng liên quan trước đó mới có thể thay đổi việc chẩn đoán sản giật.
Cơn co giật được mô tả: bắt đầu rung rung ở mặt, một vài giây sau đó co cứng toàn thân do co cơ toàn thân, giai đoạn này kéo dài trong 15 - 20 giây, bất ngờ hàm mở ra và khép lại rất mạnh và ngay sau đó mí mắt cũng vậy. Các cơ mặt và tất cả các cơ khác thay phiên nhau giãn rất nhanh. Người mẹ có thể té xuống giường, có thể cắn lưỡi do cử động của hàm, giai đoạn co giãn cơ có thể kéo dài trong 1 phút. Dần dần các cử động cơ yếu dần và cuối cùng người mẹ bất động. Có thể ngưng thở trong vài giây sau đó thở sâu và hôn mê. Người mẹ sẽ không nhớ đến cơn co giật và các sự kiện trước và sau cơn giật.
4. Biến chứng của tiền sản giật thai kỳ và sau sinh
Diễn tiến của tiền sản giật là đi vào sản giật, đây là tình trạng nguy hiểm, có thể đe dọa tử vong mẹ và con. Biến chứng Hội chứng HELL bao gồm tán huyết, tăng men gan, giảm tiểu cầu và rối loạn đông máu lan tỏa, phù phổi cấp, nhau bong non, suy thận cấp, xuất huyết não…
Khi bị sản giật sau sinh, bệnh nhân sẽ dễ bị rơi vào tình trạng nguy hiểm, hôn mê kéo dài ngày hoặc liên tiếp bị sản gật không kiểm soát. Điều này dẫn đến tình trạng các cơ quan bị hủy hoại như não, thận và gan.
Nguy hiểm hơn, trong những cơn sản giật mạnh, bạn có thể tự cắn vào lưỡi khiến máu chảy nhiều, chảy vào thanh quản và gây tử vong vì mất máu hoặc tử vong do ngạt thở.
Đột quỵ có thể xảy ra nếu não không được cung cấp đủ máu, dẫn tới nhiều bộ phận có thể không thực hiện đúng chức năng.
5. Điều trị tiền sản giật thai kỳ và sau sinh
Biện pháp điều trị tiền sản giật thai kỳ và sau sinh triệt để và hữu hiệu nhất là chấm dứt thai kỳ sao cho có lợi nhất về mẹ và con.
Trường hợp tiền sản giật nhẹ, thai non tháng, người mẹ có điều kiện, có kiến thức có thể tự theo dõi. Tái khám mỗi tuần 1 lần. Tại bệnh viện làm các xét nghiệm, huyết đồ, chức năng gan, chức năng thận, xét nghiệm đông máu toàn bộ, nhóm máu và tổng phân tích nước tiểu. Đo monitoring sản khoa, và siêu âm thai Doppler, hướng dẫn theo dõi cử động thai máy.
Tại nhà đo huyết áp ngày 2 lần sáng - chiều, ghi nhớ lại các thông số đo được, theo dõi cân nặng, thai máy, nằm nghỉ ngơi hoàn toàn, không làm việc.
Hướng dẫn các dấu hiệu nặng: nhức đầu, hoa mắt, nhìn mờ, tăng cân nhanh, đau vùng thượng vị, thai máy yếu. Huyết áp tăng cao, tiểu ít, nước tiểu đậm màu. Khi có một trong các dấu hiệu trên phải tái khám ngay.
6. Phòng ngừa tiền sản giật thai kỳ và sau sinh
Tiền sản giật - sản giật là bệnh thường gặp với tần suất từ 5 - 8% thai kỳ. Nguyên nhân của tiền sản giật hiện chưa được hiểu rõ. Vì vậy, công tác dự phòng luôn ở thế thụ động. Biện pháp tốt nhất hiện nay là quản lý thai kỳ chặt chẽ, qua đó cần sự thông tin đầy đủ về tiền căn bản thân của người mẹ và điều trị tốt các bệnh lý đi kèm nếu có như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh lý mạch máu, cũng như nâng cao chất lượng cuộc sống và dinh dưỡng đầy đủ trong khi mang thai. Phát hiện sớm khi có sự thay đổi về huyết áp và bất thường khi có sự xuất hiện đạm trong nước tiểu, để có kế hoạch điều trị ngay từ đầu.
Tiền sản giật thai kỳ và sau sinh là tình trạng rất dễ gây biến chứng nguy hiểm. Bởi vậy, mẹ nên tìm hiểu thật kỹ, theo dõi thai kỳ một cách chi tiết để nắm bắt được tình hình và nhanh chóng có biện pháp xử lý khi có dấu hiệu bất thường.
Yeutre.vn (Tổng hợp)
