Cách dạy con của người Nhật luôn là niềm quan tâm của các bậc phụ huynh trên khắp thế giới. Điểm thành công lớn nhất của nền giáo dục Nhật Bản là giúp trẻ con độc lập và kỷ luật từ ngày còn bé. Vậy họ có bí quyết gì để tạo ra một nền giáo dục đặc biệt, thành công đến như thế? Dưới đây là 15 bí quyết nhỏ nhưng tạo nên những thành quả lớn trong việc "trồng người" của họ, chúng ta cùng tham khảo nhé.
1. Dạy trẻ hành động độc lập
Độc lập chính là ưu tiên số một của các bà mẹ Nhật khi dạy con mình. Từ khi bé lên 2 tuổi, các bà mẹ đã để con tự làm những việc có thể. Lúc này, con phải tự xúc ăn, tự vệ sinh cá nhân, tự cất đồ chơi, giúp mẹ những việc có thể... Cha mẹ trong giai đoạn này sẽ đóng vai trò quan sát và chỉ giúp đỡ khi thực sự cần thiết.
Bên cạnh đó, các phụ huynh Nhật thường đưa trẻ đi nhiều nơi để quan sát thế giới như công viên, vườn bách thú, thư viện, bảo tàng... Những điều này giúp bé mở rộng tầm mắt và học cách quan sát, học hỏi từ thế giới bên ngoài nhiều hơn.
2. Trong cách dạy con của người Nhật, họ không bao giờ nói về những đứa con của mình
Không giống như những phụ huynh Việt Nam, cha mẹ Nhật thường không nói về những đứa con của mình. Bất kể là khen hay chê thì họ cũng không nói với bất cứ ai về con ngoại trừ người thân nhất. Họ cho rằng những việc làm mang tính khoe khoang là không cần thiết và không tốt cho trẻ. Họ không quan tâm con chơi trong đội bóng nào, đó có phải là nơi tốt nhất chưa. Họ chỉ quan tâm con có thể hòa đồng với mọi người và phát triển tốt nhất trong môi trường đó hay không.
Thay vào đó, họ sẽ khen những hành động cụ thể của con. Thay vì rêu rao khắp nơi rằng "con tôi giỏi quá" trong mọi trường hợp họ sẽ khen con tự ăn cơm giỏi hoặc tự thay quần áo rất gọn gàng. Những lời khen như thế này sẽ giúp trẻ không bị tự phụ mà còn khơi gợi tính độc lập ở trẻ, khuyến khích trẻ tự giải quyết vấn đề của mình một cách vui vẻ, cố gắng từ tấm bé.
3. Yêu thương, thân mật nhưng không ôm hôn
Ở Nhật, các bà mẹ sẽ dành toàn bộ thời gian để ở cùng con trong 2 năm đầu đời của trẻ. Mẹ có thể ở bên và chơi với con cả ngày nhưng không ôm hôn con họ và cũng không thích người ngoài làm chuyện đó. Người Nhật quan niệm hành động như thế là xâm phạm tình dục và lây lan nhiều căn bệnh.
4. Tự làm đồ ăn cho con cũng nằm trong danh mục cách dạy con của người Nhật
Trong cuộc sống, mẹ Nhật rất quan tâm đến yếu tố dinh dưỡng cho con. Họ sẽ tự tay làm những bữa ăn để con mang tới trường chứ không thích cho con dùng thức ăn bên ngoài. Mỗi hộp cơm phải chứa đầy đủ những chất dinh dưỡng cần thiết cho con.
Bên cạnh đó, thực phẩm phải vệ sinh và an toàn thì họ mới chọn lựa cho con của mình. Bên cạnh yếu tố vệ sinh và dinh dưỡng thì việc tự làm cơm sẽ gắn kết tình cảm của mẹ và bé nhiều hơn. Mỗi hộp cơm là tình yêu và sự quan tâm, thấu hiểu của người mẹ dành cho con yêu của họ.
5. Đề cao những chuyến đi gia đình
Những chuyến đi có sự tham gia của đầy đủ các thành viên trong nhà rất được coi trọng ở Nhật. Họ cho rằng việc cùng nhau vui chơi và thư giãn bên nhau sẽ giúp cha mẹ hiểu con cái hơn. Và những đứa trẻ cũng được hình ảnh tư tưởng gia đình và tình cảm gắn kết với gia đình từ lúc còn chưa ý thức được.
6. Không chỉ trích lỗi lầm của con
Sự chỉ trích có thể khiến đứa trẻ cảm thấy tự ti, dần khép mình và không dám làm những điều mình muốn. Chính vì thế, trong cách dạy con của người Nhật , các bà mẹ Nhật luôn hạn chế tối đa những điều này. Cha mẹ thì luôn đặt rất nhiều kỳ vọng vào con cái để rồi có những lúc sẽ phải thất vọng. Đó là điều không thể tránh khỏi.
Thay vì chỉ trích các mẹ Nhật sẽ dạy con rằng ai cũng sẽ có sai lầm và việc quan trọng là nên biết sửa sai để tốt hơn. Thay vì chỉ trích, họ sẽ động viên con từ những sai lầm nhỏ nhất để bé trở nên tốt hơn mỗi ngày.
7. Kể chuyện cổ tích và dạy trẻ cách so sánh với thực tế
Giống như những phụ huynh Việt, mẹ Nhật cũng rất thích kể chuyện cổ tích cho các con nghe. Họ tin rằng thế giới những điều kỳ diệu và không tưởng ấy sẽ là niềm cảm hứng sáng tạo của con mai sau. Từ những câu chuyện cổ tích, các bài học cũng sẽ được rút ra để giúp trẻ có một cái nhìn về thế giới. Thế nhưng, họ cùng tỉnh táo để chỉ con cách phân biệt đâu là tưởng tượng và đâu là đời thật.
Con cần phải biết rằng cuộc sống luôn đầy rẫy những người xấu như những yêu tinh, phù thủy trong truyện. Con phải luôn thận trọng trước thế giới khắc nghiệt bên ngoài cánh cửa gia đình.
8. Dạy chữ cho con từ sớm
Theo nhiều công trình nghiên cứu của Nhật, việc học chữ từ sớm có thể thay đổi chức năng và cấu tạo não. Chính vì thế mà các ông bố bà mẹ Nhật dạy chữ cho con từ rất sớm. Theo quan niệm của họ, để một đứa trẻ có thể thành thạo một việc gì đó thì cần ít nhất 3 tháng. Họ sẽ dành nhiều công sức để dạy con học chữ và kiên trì đến khi nào con có thể thành thạo.
9. Cách dạy con của người Nhật thông qua việc đọc sách
Theo một thống kê, trẻ em Nhật đọc trung bình 20 cuốn sách/năm. Điều này xuất phát từ sự giáo dục ngay từ ngày bé của cha mẹ. Những bậc phụ huynh Nhật chuẩn bị tủ sách cho con từ ngày bé và cùng đọc sách với con những khi có thời gian.
Bên cạnh đó, họ cũng là những tấm gương chăm chỉ đọc sách để các con có thể noi gương. Chính nhờ điều này mà người Nhật Bản sau khi trưởng thành đọc rất nhiều sách. Thói quen đọc sách của trẻ em Nhật được rèn luyện từ thuở bé thơ.
10. Không quy chụp, áp đặt con
Cha mẹ Nhật rất hiếm khi quy chụp con vào một trạng thái nào đó, đặc biệt là vấn đề tiêu cực. Những lời phàn nàn như "con thật lười biếng" hay "con quá phá phách" thường rất hạn chế. Người Nhật có quan niệm: “Khi bạn mắng con bạn là đồ con lợn 10 lần, chúng sẽ kêu ụt ịt vào lần thứ 11”. Họ hiểu tâm lý trẻ và không đẩy chúng vào chân tường để khiến chúng tự ti với những lời mang tính quy chụp của cha mẹ.
11. Không cho con xem TV
Các mẹ Nhật ý thức rất rõ việc xem tivi quá sớm sẽ dễ khiến con bị nghiện và phá vỡ cấu trúc đại não. Bên cạnh đó, đối với họ, tivi phát ra dòng âm cực vô cùng lớn, ảnh hưởng không tốt đến thùy não trước. Đây là một cơ quan quan trọng ra ra năng lực suy nghĩ của mỗi người. Vì thế, các phụ huynh Nhật thường có châm ngôn "Tắt TV, bật ý tưởng" trong việc dạy dỗ con cái.
12. Thường xuyên vận động
“Một trí tuệ minh mẫn trong cơ thể cường tráng” là châm ngôn dạy con nằm lòng của bố mẹ Nhật. Điều này cho thấy họ không chỉ quan tâm đến chuyện phát triển trí tuệ mà rất chú trọng đến thể chất. Đối với bé từ 2 tuổi trở lên, cha mẹ sẽ thường xuyên chạy bộ cùng con đều đặn mỗi ngày.
Ngoài ra, họ sẽ dẫn con đến công việc và bày ra những trò chơi vận động để chơi cùng con. Điều này giúp bé vừa rèn luyện sức khỏe và phát triển toàn diện hơn.
13. Dạy con cách tìm tòi, tra cứu
Các cha mẹ Nhật rất quan tâm đến chuyện hướng dẫn con tra những loại từ điển từ bé. Trẻ có thể dùng từ điển để tra những thứ mà mình quan tâm trước như tra địa chỉ, tên đường. Sau đó sẽ dẫn học cách tra nghĩa của từ, cách viết sao cho đúng chữ Hán.
Theo người Nhật, trẻ con sẽ dễ dàng tiếp nhận kiến thức hơn khi tự mình mày mò, tra cứu và tìm hiểu. Các ông bố bà mẹ sẽ không phải mất công dạy một cách thụ động và đơn điệu. Thay vào đó, bé sẽ tự học bắt đầu từ thứ mình muốn cho đến những thứ lớn lao hơn sau này.
14. Để con tự do làm điều mình muốn
Trong một giới hạn nào đó, các phụ huynh Nhật sẽ để con tự do làm những gì mình muốn. Ví dụ như ăn thứ gì, chơi gì hay xem gì. Thay vào đó, con tự học cách lựa chọn và chịu trách nhiệm với những quyết định của mình. Trẻ có sự tự do trong những quyết định nhưng đồng thời cũng biết đối diện và tự chịu trách nhiệm về những việc mình làm. Tất nhiên là với những đứa trẻ, sự tự do sẽ nằm trong một giới hạn để bảo vệ con. Nhưng ưu tiên hàng đầu vẫn là sự tự chủ của bé.
15. Khuyến khích trẻ bộc lộ năng lực bản thân
Ở Nhật, bé được chọn mình muốn ăn gì từ bé. Sau này, bé cũng được tự do học những môn mình thích hoặc chơi những thứ mình muốn. Ngoài việc học ở trường, bé sẽ tham gia thêm những hoạt động ngoại khóa như làm bánh, thi đấu thể thao, biểu diễn nghệ thuật, dã ngoại... Qua những hoạt động như thế này, bé có thể bộc lộ năng lực của bản thân. Đồng thời, đây cũng là môi trường rèn luyện sự tự tin và dũng cảm cho bé từ ngày bé.
Cách dạy con của người Nhật có những bí quyết như 15 điểm nêu trên không phải là quá khó để thực hiện. Tất cả các bố mẹ đều có thể áp dụng khi giáo dục con mình, nhằm giúp con trở thành một người có tinh thần tự giác, tin tưởng vào bản thân, có tính kỷ luật, độc lập và không ngừng nỗ lực. Tất cả những gì người Nhật dạy trẻ đều được chú trọng thực hiện một kiên quyết và kiên định cho đến khi con thấm nhuần, trưởng thành. Chuyên mục Giáo dục cũng hy vọng các bố mẹ của Yeutre.vn sau khi tham khảo những điều hay này, phần nào đó có thể chắt lọc áp dụng, để dạy trẻ nhà mình một cách thật hiệu quả.
Trang Trần tổng hợp
