Thế nào là dị tật nứt đốt sống?
Trẻ bị nứt đốt sống có một túi thần kinh nổi hẳn lên dọc theo xương sống lưng.
Thay vì khép kín toàn bộ trên phần xương cột sống, một vài đốt xương lại hở ra, để lộ tủy sống. Lúc này, một “túi thần kinh” sẫm màu chứa màng và dịch não tủy sẽ nổi hẳn lên dọc theo xương sống lưng. Do lớp màng này rất mỏng manh nên nó có thể bị vỡ và làm rò rỉ dịch não tủy ra ngoài. Túi này được phủ bởi một lớp màng mỏng nên có thể bị rò rĩ làm thoát dịch não tủy ra ngoài.
Các dạng của nứt đốt sống
Nứt đốt sống tồn tại dưới hai dạng:
Nứt đốt sống dạng đóng:đây là dạng nhẹ nhất của dị tật nứt đốt sống. Nó thường được nhận biết khi thấy đám lông bất thường xuất hiện trên da có đốt sống bị nứt. Các trường hợp khác thay vì xuất hiện lông, nó có thể là tình trạng mỡ tụ dưới da hay một vết lõm, vết chàm.
Nứt đốt sống dạng mở: Dạng này lại được phân chia thành hai dạng khác nhau là:
+ Thoát vị màng não: Số trẻ mắc dạng này rất hiếm.
+ Thoát vị màng não – tủy: Đây là trường hợp nặng nhất của dị tất nứt đốt sống.
Nếu được can thiệp phẫu thuật sớm trẻ sẽ có thêm hy vọng sống.
Cần phải nói thêm rằng, nếu được can thiệp phẫu thuật sớm trẻ sẽ có thêm hy vọng sống.
Tỷ lệ trẻ mắc phải dị tật nứt đốt sống ở Việt Nam là bao nhiêu?
Ở nước ta tỷ lệ trẻ em sinh ra với dị tật nứt đốt sống khá cao, khoảng 1/ 250 – 500 ca sinh. Do đó, việc tìm ra nguyên nhân dẫn đến dị tật này có ý nghĩa vô cùng to lớn trong việc phòng ngừa.
Nguyên nhân dẫn đến dị tật nứt đốt sống ở thai nhi?
Hiện nay, các tài liệu nghiên cứu chưa ghi nhận nguyên nhân chính xác dẫn đến tật nứt đốt sống thai nhi. Tuy nhiên, số trẻ mắc dị tật này liên quan đến những yếu tố nhất định làm gia tỷ lệ mắc phải:
Giới tính: So với các trẻ nam, trẻ nữ mắc phải dị tật này nhiều hơn
Tiền sử bệnh trong gia đình: Nếu bố mẹ đã có con mắc dị tật này trước đó thì nguy cơ đứa trẻ trong lần mang thai sau mắc phải dị tật này cũng sẽ cao hơn những đứa trẻ trong các gia đình khác.
Sự thiếu hụt axit folic: Chế độ dinh dưỡng của mẹ trước và trong thai kỳ có sự thiếu hụt nghiêm trọng chất này sẽ là một nguy cơ lớn đối với đứa trẻ trong bụng khi chúng phải đối diện với khả năng dị tật về ống thần kinh.
Tương tác thuốc: Một số loại thuốc như thuốc chống động kinh valproic acid (Depakene) có thể can thiệp vào khả năng hấp thụ axit folic của thai nhi và đó là nguyên nhân khiến trẻ mắc dị tật.
Bệnh tiểu đường của mẹ: Khi tỷ lệ đường trong máu của mẹ ở mức cao nhất là trong tam cá nguyệt đầu thì tỷ lệ trẻ mắc dị tật nứt đốt sống sẽ cao hơn.
Thân nhiệt cao: Người mẹ trong thời kỳ đầu mang thai bị sốt cao hoặc tiếp xúc lâu dài với nguồn nhiệt chẳng hạn tắm hơi, tắm nước nóng thường xuyên cũng là một nguyên nhân quan trọng.
Trẻ bị nứt đốt sống sẽ đối diện với những nguy cơ nào?
- Nhiễm trùng: Cần có sự can thiệp sớm để đóng kín túi thần kinh của trẻ nếu không trẻ có thể tử vong vì viêm màng não.
- Liệt cơ và mất cảm giác: Chân và bàn chân của trẻ bị nứt đốt sống có nguy cơ bị liệt và mất hoặc ít có cảm giác. Điều này thực sự rất nguy hiểm khi trẻ không thể phát hiện mình bị đau khi dẫm phải mảnh vỡ, đinh, hoặc bị va đập… Hoặc trẻ có thể bị lở loét do chèn ép ở vùng cùng cụt, vùng mông, hông vì mất đi cảm giác.
- Trật khớp háng: Khớp háng một hoặc cả hai bên bị trật.
- Co cơ: Tình trạng này xảy ra nếu tật nứt đốt sống từ vị trí đốt thắt lưng 1 trở lên.
- Khoèo bàn chân: bàn chân bị cong và gập vào trong hoặc bẻ lên trên và hướng ra ngoài.
- Khó kiểm soát việc đại tiểu tiện: Việc này có thể khiến nước tiểu ứ đọng lâu, sinh ra vi khuẩn và dẫn đến tình trạng nhiễm trùng thận, bàng quang. Phần lớn trẻ mắc dị tật nứt đốt sống tử vong vì nguyên nhân này
- Não úng thủy: Trung bình trong khoảng 5 trẻ bị tật nứt gai đốt sống sẽ có 4 trẻ bị não úng thủy. Đây là tình trạng dịch được tạo thành trong não tích tụ lại làm tăng áp lực lên não và hộp sọ. Phần lớn khi phát hiện thấy tình trạng này trẻ đã bị tổn thương não nghiêm trọng hoặc mắt đã mù lòa
- Tổn thương não: Trẻ có thể bị mù, chậm trí, động kinh hoặc bại não nếu không được phẫu thuật kịp thời. Ngay cả khi đã phẫu thuật cũng khó tránh khỏi các biến chứng.
- Dị ứng nhựa cao su: Trẻ bị dị ứng nặng với chất latex/ nhựa cao su. Chúng có thể bị dị ứng toàn thân, chảy mũi nước, khó thở v.v...
Cách phòng ngừa
Cách tốt nhất để các bà mẹ có thể bảo vệ con mình tránh khỏi nguy cơ dị tật nứt đốt sống là bổ sung đầy đủ axit folic hàng ngày.
Cách tốt nhất để phòng ngừa là bổ sung đầy đủ axit folic trước và trong thai kỳ. Vì thực tế chúng ta rất khó xác định lúc nào sẽ mang thai nên tốt nhất hãy uống đều đặn axit folic từ 0,4 - 1 mg/ngày để giảm 50% nguy cơ.
Đối với đối tượng có nguy cơ cao cần phải được bác sĩ tư vấn cụ thể từng trường hợp.
Nhìn chung, cho đến hiện tại cách tốt nhất để các bà mẹ có thể bảo vệ con mình tránh khỏi nguy cơ dị tật nứt đốt sống là bổ sung đầy đủ axit folic hàng ngày. Mẹ có thể dùng dạng viên nén song song với việc tận dụng nguồn thực phẩm hàng ngày.
Yeutre.vn (Tổng hợp)
