1. Cúng thôi nôi cho bé gái và bé trai khác biệt về cách tính ngày
Theo dân gian, cúng thôi nôi sẽ được tính theo lịch âm. Nếu như các bé trai thường được tổ chức lễ thôi nôi sau ngày sinh một ngày, thì lễ thôi nôi cho bé gái sẽ được tổ chức trước 2 ngày kể từ ngày sinh. Ví dụ, nếu bé gái nhà bạn sinh ngày 20 tháng 8 thì lễ thôi nôi sẽ được tổ chức vào ngày 18 tháng 8 âm lịch của năm sau đó.
Tuy nhiên, quy tắc này chỉ mang tính tương đối. Trên thực tế vẫn có gia đình tổ chức lễ thôi nôi cho bé vào đúng ngày sinh của con mình. Về thời gian tổ chức, gia đình có thể cúng lễ thôi nôi cho bé gái vào buổi sáng sớm hay chiều tối đều không thành vấn đề.
2. Chuẩn bị gì lễ vật cho mâm cúng thôi nôi bé
Nếu như trong mâm cúng thôi nôi cho bé trai thường dùng chè đậu trắng. Thì khi cúng thôi nôi cho bé gái ông bà ta lại dùng chè trôi nước. Đây là điểm khác biệt cơ bản nhất giữa cúng thôi nôi cho bé gái và bé trai mà gia đình nên lưu ý.
2.1. Ý nghĩa việc cúng chè trôi nước trong lễ thôi nôi cho bé gái
Bàn đến cúng thôi nôi cho các bé, chắc chắn không thể không bàn về mâm cúng. Trong mâm cúng thôi nôi chắc chắn không thể thiếu được mâm chè xôi, đặc biệt với bé gái thì không thể thiếu món chè trôi nước để cúng 12 bà mụ. Người xưa cho rằng, hình ảnh chè trôi nước vừa trắng lại vừa tròn tượng trưng cho vẻ ngoài xinh đẹp, trắng trẻo và xinh xắn của bé gái.
Bên cạnh đó, việc cúng chè trôi nước còn thể hiện mong muốn cho cuộc đời của bé luôn trôi chảy, êm đềm và bình yên. Đặc biệt là chuyện tình duyên sẽ luôn luôn suôn sẻ không có bất kỳ trắc trở nào. Đó chính là lý do mà chè trôi nước luôn xuất hiện trong mâm cúng lễ thôi nôi bé gái.
Ngoài xôi, chè trôi nước ra, trong mâm cỗ cúng thôi nôi bé gài còn phải có những thứ sau:
- Một con gà luộc ( đặt đầu và cánh ở tư thế đẹp, hướng đầu lên phía trên)
- Mâm ngũ quả ( dưa hấu, đu đủ, xoài, cam, nho...)
- Trầu được têm cánh phượng
- Hoa tươi ( bạn có thể chọn các loại hoa như hoa cúc, hoa đồng tiền,...)
- Muối hạt trắng
- Trà, rượu và nước lọc
- Nhang, đèn cầy và giấy để cúng thôi nôi cơ bản
- Bánh kẹo
- Bánh hỏi
2.2. Cách khấn cầu xin thần linh và tổ tiên phù hộ cho bé
Sau khi đã chuẩn bị xong lễ vật làm tiệc cúng thôi nôi cho bé, việc tiếp theo gia đình cần làm là tiến hành thắp hương khấn nguyện và đọc bài văn khấn. Mục đích của nghi lễ này nhằm cầu mong thần linh và tổ tiên phù hộ cho bé được phát triển khỏe mạnh, thông minh, lanh lợi và gặp nhiều điều may mắn. Nội dung bài khấn như sau:
“Hôm nay, ngày (mùng)… tháng… năm (âm lịch), gia đình bé (nêu họ tên khai sinh và tên thường gọi ở nha)… bày làm mâm lễ vật, trước cung thỉnh đất đai diên địa, thổ công thổ chủ trước về chứng minh nhận lễ mừng cho cháu (… ) tròn một năm tuổi, sau tiếp tục phù trợ cho cháu (tên… ) khỏe mạnh, chóng lớn, ngoan hiền, phù trợ cho gia đình luôn ấm no, hạnh phúc…”
Tùy vào phong tục mỗi vùng miền mà lễ cúng thôi nôi có thể khác nhau từ các lễ vật cúng đến nghi thức làm lễ, nhưng đa số đều tuân theo phong tục của cha ông ta từ xưa cho đến nay.
3. Nghi lễ chọn đồ vật đoán nghề tương lai cho bé gái trong ngày thôi nôi
Sau hoàn tất nghi thức thắp hương khấn cúng thôi nôi cho bé gái, gia đình bắt đầu mở lời xin phép khai hoa. Theo đó, ông bà cha mẹ sẽ bé bé trên tay, đồng thời cầm một nhánh hoa điệp (có thể hoa khác) quơ qua quơ lại trước miệng bé và đọc lời cầu chúc, lời dạy mang ý nghĩa tốt đẹp:
“Mở miệng ra cho có bông, có hoa,
Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ,
Mở miệng ra cho có bạc, có tiền,
Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến…”
Sau nghi lễ khai hoa, gia đình sẽ chuẩn bị một mâm nhỏ chứa các vật dụng mang ý nghĩa tượng trưng cho các nghề nghiệp khác nhau. Ví dụ chiếc máy tính cho các công việc liên quan đến những con số, tính toán đại diện cho lĩnh vực kinh tế, kế toán, ngân hàng. Hoặc cây bút tượng trưng cho nghề dạy học, viết lách, nhà báo,...
Thông thường đối với các bé gái, các đồ dùng được chọn có thể là những vật dụng nhà bếp - tượng trưng cho công việc sau này sẽ là đầu bếp, hay búp bê với công việc may vá, thiết kế thời trang hoặc có thể đặt son môi, gương, lược, tiền, ống nghe của bác sĩ, micro,…Tùy vào mỗi gia đình.
Dựa vào vật dụng bé chọn được, gia đình có thể dự đoán được công việc trong tương lai của bé. Tuy nhiên, đây chỉ là một nghi thức mang theo tín ngưỡng của ông cha ta ngày xưa. Vì thế, gia đình không nên quá đặt nặng về nghi thức này.
Sau lễ khai hoa và lễ chọn nghề, bố mẹ cũng như các thành viên khác trong gia đình có thể nói lời chúc mừng, lì xì và tặng quà cho bé. Thông thường, bé gái sẽ được tặng những món đồ như dây chuyền bạc, lắc tay, bông tai,... với ý nghĩa mang lại may mắn và tránh gió độc cho bé.
Cúng thôi nôi cho các bé, ngoài những điểm nhỏ cần lưu ý thì về cơ bản đều giống nhau trong cách khấn vái, chuẩn bị mâm lễ cúng Thần và những vật phẩm khác có liên quan. Hy vọng với những thông tin mà Chuyên mục Có con 0-12 tháng của Yeutre.vn chia sẻ có thể giúp các mẹ tránh khỏi bỡ ngỡ khi cúng thôi nôi cho cho con, đặc biệt là đối với những người lần đầu tiên làm mẹ và những ai chưa từng có kinh nghiệm thực hiện điều này.
Phụng Nguyễn tổng hợp
