thưởng thức nhiều món ngon vật lạ và hoà mình vào đời sống xưa cổ của đồng bào dân tộc Tày - Nùng.
I. PHƯƠNG TIỆN DI CHUYỂN
Cảnh đẹp ở hồ Ba Bể - thắng cảnh tuyệt mĩ của Bắc Kạn.
Bắc Kạn cách Hà Nội 180km. Từ Hà Nội bạn có thể bắt xe theo đường bộ để về đến Bắc Kạn. Nếu từ các tỉnh Thái Nguyên, Thái Bình… bạn cũng có thể bắt các tuyến xe khách đi thẳng đến Bắc Kạn. Một số dịch vụ vận tải hành khách bạn có thể lựa chọn:
Thưởng Nga (tuyến Mỹ Đình – Bắc Kạn)
- Giờ xuất bến: Mỹ Đình 6h20; 12h30; 17h00; 19h00; Bắc Kạn 6h30; 12h00; 17h00; 19h00
- Điện thoại: 0988 103399 – 0977 384888 – 0914 071679 – 0983 976969
Công ty CP VT và DV Bắc Kạn (tuyến Bắc Kạn – Hà Nội)
- Giờ xuất bến: Bắc Kạn 5h50; 6h50; 7h; 7h30; 11h15
- Điện thoại: 0281 3878117 – 0281 3870838
Hợp tác xã Vận tải Thống Nhất (tuyến Bắc Kạn – Hà Nội)
- Giờ xuất bến: Bắc Kạn 6h-6h30-8h
- Điện thoại: 0281 3870243
Trường Giang (tuyến Chợ Đồn – Thái Nguyên)
- Giờ xuất bến: Chợ Đồn 5h30; 6h30; 7h10; 8h10
- Điện thoại: 0281 3882371
Tuấn Viết (tuyến Bắc Kạn – Thái Bình)
- Giờ xuất bến: Bắc Kạn 4h
- Điện thoại: 0966 076888
Xuân Hùng (Mỹ Đình – Bắc Kạn)
- Giờ xuất bến: Mỹ Đình 12h30; Bắc Kạn 6h30
- Điện thoại: 0983 976969
II. LƯU TRÚ TẠI BẮC KẠN
Các nhà nghỉ, khách sạn ở Bắc Kạn có giá từ 80.000 – 300.000 nghìn đồng. Bạn có thể lựa chọn cho mình những khách sạn uy tín trong vùng để nghỉ ngơi và đi lại trong thời gian lưu lại đây.
Khách sạn Vườn Quốc Gia Ba Bể
- Địa chỉ : Xã Khang Ninh, Ba Bể, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0912 267559
Khách sạn Điện Lực
- Địa chỉ : Xã Khang Ninh, Ba Bể, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0281 2242668
Khách sạn Bưu Điện
- Địa chỉ : Xã Khang Ninh, Ba Bể, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0281 3894456 – 0912 190757
Khách sạn Trứ Điện
- Địa chỉ : Xã Khang Ninh, Ba Bể, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0281 3894468 – 0982 006103
Nhà nghỉ Nhật Nhật
- Địa chỉ : Thôn Khuổi Sa, xã Tú Trĩ, Bạch Thông, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0281 3850388
Nhà nghỉ Mạnh Kiên
- Địa chỉ : Phố Ngã Ba, thị trấn Phủ Thông, Bạch Thông, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0281 3850015
Nhà nghỉ Kim Loan
- Địa chỉ : Phố Chính, thị trấn Phủ Thông, Bạch Thông, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0281 3850144
Nhà nghỉ Như Ngọc
- Địa chỉ : Phố Chính, thị trấn Phủ Thông, Bạch Thông, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0974 144969
Khách sạn Bắc Kạn
- Địa chỉ : Tổ 8b P.Đức Xuân, Thị xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0281 3873796
Khách sạn Anh Thư
- Địa chỉ : Tổ 11c P.Đức Xuân, Thị xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0281 6256666
Khách sạn Thiên Ân
- Địa chỉ : Tổ 10. P. Đức Xuân, Thị xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0281 3812468
Khách sạn Hoa Hồng
- Địa chỉ : Tổ 11a. P. Đức Xuân, Thị xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0281 3870429
Khách sạn Đức Nguyệt
- Địa chỉ : Tổ 10b P. Đức Xuân, Thị xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0281 3870366
Khách sạn Chiến Linh
- Địa chỉ : Tổ 6. P. Đức Xuân, Thị xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0281 3872670
Nhà nghỉ Viên Ngọc
- Địa chỉ : Tổ 1, Thị trấn Bằng Lũng, Chợ Đồn, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0914 405772
Nhà nghỉ Hùng Sơn 1
- Địa chỉ : Tổ 4, Thị trấn Bằng Lũng, Chợ Đồn, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0281 3882186
Nhà nghỉ Hùng Sơn 2
- Địa chỉ : Tổ 1, Thị trấn Bằng Lũng, Chợ Đồn, Bắc Kạn
- Điện thoại : 0977 104668
III. CÁC ĐỊA ĐIỂM THAM QUAN NỔI TIẾNG, HẤP DẪN Ở BẮC KẠN
1. Vườn quốc gia Ba Bể và hồ Ba Bể
Vườn quốc gia Ba Bể
Vườn Quốc gia Ba Bể với tổng diện tích 7.610ha là nơi có hệ sinh thái điển hình rừng thường xanh trên núi đá vôi, hồ trên núi và rừng thường xanh đất thấp với hệ sinh học phong phú và đa dạng. Với những đặc điểm độc đáo này, năm 2004, vườn đã được công nhận là Vườn di sản Asean.
Những sắc màu nên thơ ở hồ Ba Bể
Điều đặc biệt nhất trong vườn quốc gia Ba Bể đó chính là hồ Ba Bể, “viên ngọc xanh kỳ diệu” của cả vùng Đông Bắc. Non xanh, nước biếc như tranh là những gì người ta có thể nhìn ngắm và cảm nhận về cảnh đẹp nơi đây. Mỗi một mùa, mỗi một thời điểm trong ngày, Ba Bể lại khoác lên mình những sắc màu trong trẻo tươi mới của đất trời, khi thì diệu vời với màu xanh biêng biếc, lúc lại lung linh, huyền ảo dưới ánh nắng rực rỡ hay mơ màng soi từng chiếc lá thu úa vàng đổ bóng la ngà. Ai đến đây rồi cũng như lạc vào cõi thần tiên giữa trùng điệp núi non, những hàng cổ thụ xanh biếc giữa mặt hồ phẳng lặng, mênh mông (500ha) và cả những đàn bướm khổng lồ lập lờ như níu kéo.
Ao Tiên trong vườn quốc gia Ba Bể
Người đặt chân đến hồ không thể bỏ qua các địa danh kỳ vĩ như Ao Tiên, động Puông, động Hua – Mạ, thác Đầu Đẳng.
Đi thuyền thưởng ngoạn cảnh đẹp hồ Ba Bể
Đến Ba Bể, ngoài việc thưởng lãm, khám phá nhiều hang động, thác nước ngoạn mục, trải nghiệm thú vui chèo thuyền kayak, du khách còn được đắm mình trong nét văn hóa truyền thống và nền ẩm thực đặc sắc của đồng bào các dân tộc sinh sống nơi đây.
2. Thác Bạc(xã Hoàng Trĩ, vùng đệm Vườn Quốc gia Ba Bể)
Thác Bạc
Thác Bạc được ví như dải lụa trắng giữa bạt ngàn màu xanh của Bắc Kạn. Thác có chiều cao khoảng 40m. Nước đổ từ thác tạo dòng cuộn cuộn qua các tảng đá lớn, với những vách gần như thẳng đứng trước khi đổ về các vũng nước thoai thoải dưới chân làm thành những hồ tắm tự nhiên trong mát. Dù đã được khai thác thành khu du lịch từ nhiều năm nay nhưng thác Bạc vẫn còn giữ được nét hoang sơ, hùng vĩ của riêng mình bên cạnh những nếp nhà cổ của đồng bào dân tộc Tày sinh sống quanh đây.
3. Động Nàng Tiên (huyện Na Rỳ)
Động Nàng Tiên
Dưới chân núi đá voi, Phja Trạng, là con suối Khuổi Hai (suối Trăng), nơi có động Nàng Tiên kỳ thú với chiều dài chừng 60m, và độ cao vào khoảng 30 - 50m. Đây là một thắng cảnh thiên nhiên gắn liền với nhiều truyền thuyết ly kỳ về 7 nàng tiên đắm mình dưới cảnh đẹp trần gian. Trong động có những ruộng đá bậc thang là nơi các nàng Tiên này nghỉ ngơi khi không kịp về trời. Ngoài ra còn có những nhũ thạch như rồng bay, phượng múa biến nơi đây thực sự trở thành chốn thần tiên tại thế. Đặc biệt, hàng nghìn mét các ngách nhỏ thông ra sườn núi càng làm cho cảnh đẹp nơi đây thêm phần kỳ vĩ.
4. Ðộng Puông (huyện Ba Bể)
Toàn cảnh động Puông từ ngoài cửa hang đến trong động.
Trên dòng sông Năng, có một hang động vô cùng huyền ảo, đó chính là động Puông. Theo những con thuyền luồn qua đường sông len vào hang, bạn sẽ bắt gặp vô số nhũ thạch kỳ ảo ngay tại cửa động. Càng đi sâu vào trong, những khối nhũ thạch kỳ thú với nhiều sắc màu khác nhau càng tăng thêm phần kỳ ảo cho chốn đây. Dù đã được khai thác song vẫn còn rất nhiều điều chưa được khám phá hết bên trong động Puông này. Đặc biệt, đây cũng nơi hiếm hoi trên thế giới có hiện tượng đá vôi chuyển hóa thành đá hoa cương. Với vẻ đẹp kỳ thú này, động Puông đã và đang trở thành điểm hàng đầu thu hút du khách khi đến với Bắc Kạn.
5. Thác Đầu Đẳng
Thác Đầu Đẳng
Thác Đầu Đẳng là nơi chặn con sông Năng hiền hòa bởi các tảng đá xếp chồng lên nhau tạo thành độ dốc đến cả 500m. Với điểm đặc biệt này, thác Đầu Đẳng trông vô cùng ngoạn mục nhất là khi hòa mình trong cảnh quan của khu rừng nguyên sinh phong phú và đa dạng. Bên cạnh đó, đây còn nơi có loài cá chiên quý hiếm sinh sống với mỗi con nặng trung bình khoảng 10kg.
6. Đền Thắm
Đền Thắm lấy tên của một vị nữ tướng, người đã công lớn trong công cuộc chống giặc Cờ Đen vào nửa cuối thế kỷ XIX. Trước kia, nơi đây là đền thờ Sơn thần, Thuỷ thần của nhân dân trong vùng. Sau sự tích cô Thắm đánh giặc, đền được trưng dụng để thờ vị nữ tướng này.
7. Khu di tích lịch sử ATK Bắc Kạn
Khu di tích lịch sửATK Bắc Kạn
Trong quần thể di tích Việt Bắc, Khu di tích lịch sử ATK Bắc Kạn nằm giữa một khu rừng xanh mướt. Đây chính là nơi ghi dấu ấn hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các vị lãnh đạo Trung ương trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp (1946 - 1954).
8. Chùa Thạch Long
Chùa Thạch Long
Thạch Long là ngôi chùa trong hang núi rộng nhất ở Việt Nam. Trong hang có sức chứa đến hàng ngàn người. Vì cửa hang có hình dáng tựa như một con rồng đang há miệng nên được gọi tên là Thạch Long. Đây là ngôi chùa linh thiêng gắn với nhiều huyền tích về Đức Phật ngự toạ nên nơi đây có một vị trí rất đặc biệt trong tâm thức của người dân trong vùng. Với vị trí kín đáo đặc biệt, vào thời Lý chùa đã dùng làm pháo đài đánh đuổi quân Tống, vào thời kỳ kháng chiến chống Pháp lại trở thành nơi bí mật để sản xuất kho lương phục vụ quân đội. Sau khi đất nước hoà bình, chùa được trả lại cho dân và tiếp tục việc phụng thờ.
9. Động Hua Mạ
Những nhũ thạch kỳ ảo bên trong động Hua Mạ
Từ hồ Ba Bể đi về phía nam thêm 6km, du khách sẽ đến được động Hua Mạ (Động Treo) kỳ bí nổi tiếng trong vùng. Hang động này nằm ở lưng chừng núi với chiều dài hơn 700m và chiều cao khoảng 40 – 50m. Phía bên phải hang động bị lấp kín bằng nhiều tảng đá xếp chồng là một bí ẩn cho đến ngày nay. Có lẽ cũng chính vì vậy mà càng nhiều người tìm đến “Hua Mạ đệ nhất động” để được khám phá tường tận vẻ đẹp kỳ thú và huyền bí này.
10. Thác Nà Khoang
Thác Nà Khoang
Từ thị trấn Nà Phặc, huyện Ngân Sơn, đi thêm 6 km, bạn sẽ đến được Thác Nà Khoang. Khu vực thác là nơi 2 con suối Nà Đeng và Lũng Chang hợp thành. Thác có 4 tầng với chiều dài khoảng 600m đổ vào suối Bản Mạch. Quanh thác là hệ thống rừng tái sinh với bạt ngàn cây xanh và hệ thống động vật khá phong phú với các loài chim chóc, bò sát và cá. Cư dân sinh sống quanh đây chủ yếu là người Mông và Dao. Họ vẫn sinh hoạt và gìn giữ những tập tục xưa cũ với nhiều nét đặc sắc từ văn hoá đến ẩm thực.
11. Bản Pác Ngòi
Bản Pác Ngòi
Điều khiến Pác Ngòi được nhiều người biết đến có lẽ là bởi những nếp nhà sàn truyền thống nằm đan xen nhau giữa triền núi ngập tràn màu xanh thẳm của cây xanh và trời mây. Pác Ngòi đẹp có lẽ cũng bởi những giá trị cổ truyền vẫn được lưu giữ từ ngàn xưa cho đến hiện nay. Ngoài những nét đặc sắc từ văn hoá và kiến trúc ra, nơi đây còn lại địa điểm lý tưởng để bạn được thưởng thức những món ngon vật lạ được chính người dân bản chế biến.
V. ẨM THỰC
1. Măng vầu
Măng đắng
Trong các khu rừng ở Bắc Kạn có rất nhiều loại măng rừng khác nhau nhưng có lẽ chỉ măng rừng là loại đặc sản được du khách nhắc đến nhiều nhất.
Những người dân trong vùng cho biết, khi vào đầu mùa, măng vầu vốn có vị ngọt hơi nhẫn đắng nhưng chỉ khi mùa mưa đến, tiếng sấm rền là măng lại chuyển sang vị đắng. Do đó, họ tranh thủ dùng măng mới nhú mang về để làm ra các món ngon như hầm xương hoặc thái mỏng để cuốn với thịt.
Với măng đắng đã lên tai xanh, người ta phải luộc với muối thật nhiều lần và xả lại bằng nước. Sau đó họ thái mỏng thân măng đem xào với tỏi và dùng áo măng cuốn hịt hấp. Trong các món ngon với loại măng này, măng luộc vẫn là món được nhiều người thích nhất vì cảm nhận được đầy đủ vị ngọt thoảng nhẹ, vị đắng đặc trưng và vị cay cay nhè nhẹ rất thú nhất là khi được chấm với ít mắm tôm chanh ớt.
2. Khâu nhục (nằm khau)
Khâu nhục
Nằm khau là món ăn chỉ được dọn trong những dịp lễ tết hoặc cưới hỏi vì đặc sản này được làm vô cùng kỳ công. Người Tày – Nùng sau khi chọn được thịt ba chỉ ngon sẽ đem luộc sơ qua trước khi xăm kỹ phần bì và đem quay. Trong lúc quay, họ dùng mật ong rừng phết liên tục lên bì cho đến khi bì áo một lớp màu và óng đẹp mắt. Để chuẩn bị cho phần nhân, họ phải chọn thịt mỡ, mộc nhĩ, nấm hương, đỗ xanh, trứng và những nguyên liệu khác đem băm nhỏ và xào chín. Bí quyết cho món ăn độc đáo này cũng một phần nằm ở những gia vị ướp với các loại như tương tàu choong, húng lìu, xì dầu, tỏi. Tất cả đem băm nhỏ và trộn vào lá tàu soi, một loại rau muối mặn. Sau đó đặt gia vị này ở dưới
Gia vị của món khâu nhục cũng rất cầu kỳ. Lá tàu soi - một loại rau muối mặn dùng để làm thức ăn mặn của người Hoa và người Tày, Nùng Bắc Kạn, đem rửa kỹ cho hết sạn và độ mặn. Băm nhỏ lá tàu soi làm nhân, sau đó dùng gia vị gồm tương tàu choong, xì dầu, húng lìu, tỏi giã nhỏ đem trộn đều vào lá tàu soi. Xếp lá tàu soi xuống dưới, khoai môn đã rán vàng xen kẽ với những miếng thịt và phủ nhân lên trên cùng. Đem bát thịt hấp khoảng 5 tiếng thì lấy ra, úp lại sẽ có một bát khâu nhục ôm trọn nhân và lộ phần bì vàng đẹp xếp lớp lên trên.
Món này dùng để ăn cùng với xôi hoặc món gật gù, là một đặc sản rất ngon của đồng bào người Tày – Nùng ở Bắc Kạn nói riêng và ở vùng Đông Bắc nói chung.
3. Rau sắng
Rau sắng
Khoảng tháng 3-4 âm lịch, người dân vùng cao lại quẩy từng giậu sắng mang về từ núi cao. Những lá rau non mơn mởn màu xanh thẫm được dùng để nấu với thịt, cá hoặc nấu canh. Vị của loại rau này thơm ngon, đậm đà đến nỗi chỉ cần vài lá cũng đủ một phần canh cho cả 3-4 người. Riêng quả của cây rau sắng lại là một vật lạ rất ngon. Khi chín nó có màu vàng sẫm, ngọt đậm như mật, được đem hầm với ít xương thì thơm ngon ngây ngất.
Khi ăn loại rau này, người ra phải nhai thật kỹ từng lá mới có thể cảm nhận hết vị ngon đặc biệt của loại rau này.
4. Tôm chua Ba Bể
Tôm chua
Tôm chua có ở nhiều vùng khác nhau trong cả nước. Song tôm chua Ba Bể lại có vị riêng của mình vùng núi nên trở nên vô cùng đặc biệt. Nếu đã đến được Ba Bể mà chưa từng thưởng thức tôm chua vùng này quả là một thiếu sót. Ở chợ Khang Ninh, cứ 5 ngày lại có một phiên bày bán tôm chua. Phiên chợ này thu hút rất nhiều du khách và dân trong vùng vì món ngon này đã trở thành một phần không thể thiếu trong bữa ăn của họ.
5. Cá nướng Ba Bể
Cá nướng Ba Bể
Hồ Ba Bể có nhiều loại cá khác nhau. Cá nào cũng trắng thịt và ngọt thơm. Người dân đi bắt cá bằng phương pháp thủ công nên cá bắt được không nhiều. Có lẽ vì vậy, cá Ba Bể lại càng trở nên quý. Ngon nhất là khi được ăn loại cá nướng chỉ nhỏ bằng ngón cái, giống cá bống. Không gì bằng khi bạn thả hồn bên bờ hồ, nhâm nhi chén rượu ngô bên mẻ cá nướng nóng hổi để được say cùng cảnh trời mây non nước hữu tình.
6. Rau dớn
Rau dớn
Rau dớn là một loại cây cùng họ quyết, trông bề ngoài giống với cây dương xỉ, cành dài, cuống có lông và lá màu xanh thẫm. Rau này mọc dại ở nguồn các con sông, suối, nơi có độ ẩm lý tưởng.
7. Miến dong Na Rì
Miến dong Na Rì
Sợi miếng Na Rì sau khi hoàn thành vẫn giữ màu vàng và mùi thơm vốn có của cây dong riềng vốn chỉ có ở trên đèo cao. Từng sợi miến dai, giòn dù để lâu vẫn không hề bị nát bở là điều khiến nhiều người thích mê loại miến này.
8. Lạp xưởng hun khói
Lạp xưởng hun khói
Lạp xưởng của người Tày – Nùng vốn được làm từ thịt lợn bản nên không có mùi hôi mà trái lại rất thơm và dai. Với riêng lạp sườn Bắc Kạn, bí quyết của vị ngon riêng có nằm ở loại gừng đá làm gia vị ướp. Loại gừng này đặc biệt thơm mà không có loại gừng nào sánh bằng. Thêm vào đó còn thoảng mùi của mắc mật, rượu bản nên càng thơm ngon bội phần.
9. Măng ngâm ớt
Măng ngâm ớt
Măng ngâm ớt là đặc sản chỉ có ở Bắc Kạn. Điều đặc biệt của món ngon này có lẽ bởi người dân đã ngâm măng cùng với quả mắc mật. Để làm món này, họ thái măng thành từng miếng nhỏ, để cả quả mắc mật và ớt ngâm vào với phần nước muối vừa đậm. Sau khoảng 4-5 ngày, măng sẽ được dọn ra dùng. Đây là một món đặc sản mà khi ăn bạn không thể nào quên được vị ngon đặc biệt của nó.
10. Bánh cooc mò
Bánh cooc mò
Cooc mò là loại bánh dân dã chỉ được làm từ nếp bản được gói trong những lá miếng lá chuối thành hình chóp như chiếc nón. Chiếc bánh đều tăm tắp qua đôi tay của người phụ nữ từ đơn giản mà thành ra một món ngon ăn không biết ngán.
V. NHÀ HÀNG – QUÁN ĂN
- Nhà hàng Minh Quang – Địa chỉ: Đường Phùng Chí Kiên, Thị Xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Nhà hàng Tô Hải Yến – Địa chỉ: 198 Kon Tum, Thị Xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Nhà hàng Hải Miến – Địa chỉ: 159 Nguyễn Thị Minh Khai, Thị Xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Nhà hàng Hảo Hảo – Địa chỉ: Đường Nguyễn Thị Minh Khai, Thị Xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Nhà hàng Thanh Thủy - Nhà Hàng Cơm Việt – Địa chỉ: 87 Trần Hưng Đạo, Thị Xã Bắc Kạn
- Nhà hàng Đức Quang – Địa chỉ: Xã Huyền Tụng, Thị Xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Nhà hàng Lá Cọ – Địa chỉ: Đường Kon Tum, Thị Xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Nhà hàng Mai Nam – Địa chỉ: Đường Cứu Quốc, Thị Xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Nhà hàng Phú Luyến – Địa chỉ: 46 Trần Hưng Đạo, Thị Xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Nhà hàng Minh Đức – Địa chỉ: 208 Quốc Lộ 3, Thị Xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Nhà hàng Bảo Miến – Địa chỉ: Đường Đức Xuân, Thị Xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
- Nhà hàng Phương Nam – Địa chỉ: Đường Trần Hưng Đạo, Thị Xã Bắc Kạn, Bắc Kạn
Yeutre.vn (Tổng hợp)
