U nang buồng trứng có rất nhiều dấu hiệu để nhận biết về nó. Dưới đây là những kiến thức cơ bản về u nang buồng trứng chị em phụ nữ cần biết để chủ động phòng ngừa .
1. U nang buồng trứng là gì?
U nang buồng trứng là một khối chứa dịch lỏng nằm trong buồng trứng, thường có nhiều loại khác nhau và 90% là các khối u lành tính, 10% phát triển thành ác tính. Nhiều người thường rất lo lắng không biết u nang buồng trứng có nguy hiểm không? Hầu hết các u nang buồng trứng đều vô hại và sẽ tự biến nó mất mà không cần điều trị.
Các dạng u nang buồng trứng có thể bao gồm: U nang chức năng, u nang bì, u nang nội mạc tử cung, u nang tuyến. Phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh bị u buồng trứng có nguy cơ phát triển thành ung thư cao hơn so với phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ. Các khối u này tiến triển âm thầm với triệu chứng mơ hồ hoặc thậm chí không gây ra triệu chứng bất thường, đôi khi vô hại và tự biến mất.
2. Nguyên nhân gây u nang buồng trứng
2.1. Nguyên nhân
Những nguyên nhân chính gây ra bệnh u nang buồng trứng bao gồm:
- Vấn đề về hormone: Các khối u chức năng xuất hiện có thể do những vấn đề về hormone hoặc các thuốc hỗ trợ rụng trứng gây ra.
- Lạc nội mạc tử cung: Phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung có thể bị u nang buồng trứng.
- Mang thai: Thông thường, một vài u nang buồng trứng có khi xuất hiện tự nhiên ở giai đoạn đầu thai kỳ để hỗ trợ cho bào thai cho đến khi nhau thai được hình thành. Tuy nhiên, u nang cũng có thể xuất hiện cho đến hết thai kỳ.
- Nhiễm trùng vùng chậu: Nhiễm trùng vùng chậu có thể lan ra buồng trứng và vòi trứng, từ đó gây hình thành những áp-xe.
2.2. Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc u nang buồng trứng?
Bạn sẽ có nguy cơ bị bệnh u nang buồng trứng nếu bạn có một trong các yếu tố sau:
- Từng bị u nang
- Chu kỳ kinh nguyệt không đều
- Thừa cân hoặc béo phì
- Gia đình có người đã bị u nang buồng trứng.
- Điều trị u nang buồng trứng
Những thông tin trên không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
3. Các triệu chứng thường gặp của u nang buồng trứng
3.2. Đau vùng chậu, thắt lưng hoặc đùi
Khi bị u nang buồng trứng, người bệnh có thể gặp các cơn đau mơ hồ vùng chậu, dọc thắt lưng hoặc đùi. Đây là triệu chứng phổ biến nhất, thường xuyên gặp phải do các khối u chèn ép lên các cơ quan hoặc các dây thần kinh chạy dọc sau xương chậu.
3.2. Đau tức bụng dưới, đầy hơi, buồn nôn và nôn
Khối u có kích thước lớn có thể gây khó chịu tức thời cho người bệnh. Người bệnh đôi lúc cảm giác chướng bụng, bụng to, sờ thấy khối u. Đặc biệt khi có cảm giác đầy hơi liên tục hằng ngày, nôn và buồn nôn thì nên cảnh giác với những tế bào ác tính ở buồng trứng do các khối u ác tính không vỡ, sẽ biến chứng thành ung thư gây hoạt tử và nhiễm trùng. Dấu hiệu đầy hơi, buồn nôn thường nhầm lẫn triệu chứng bệnh về tiêu hóa khiến các chị em chủ quan, coi thường bệnh.
3.3. Đi tiểu liên tục
Hiện tượng rối loạn tiểu tiện có thể do nhiều yếu tố và do nhiều bệnh lý gây ra. Bao gồm những vấn đề bàng quang, đường tiết niệu, các triệu chứng của đường huyết cao,… Và đây cũng là biểu hiện của bệnh u nang buồng trứng do sự chèn ép lên bàng quang của khối u từ đó thôi thúc bạn có nhu cầu đi tiểu nhiều hơn. Bên cạnh đó, khi tiểu bạn sẽ có cảm giác đau buốt, bứt rứt.
3.4. Đau khi quan hệ tình dục
Nếu bạn quan hệ tình dục và cảm thấy đau ở một bên so với bên kia, thì bạn cần nghĩ đến u nang buồng trứng. Một số u nang khi phát triển với kích thước lớn, có thể nằm ngay ở cổ tử cung gây cản trở. Do đó, bạn sẽ xuất hiện cảm giác đau đớn khi quan hệ.
3.5. Chu kỳ kinh nguyệt bất thường
Chu kỳ kinh bất thường hay còn gọi là chứng rối loạn kinh nguyệt là biểu hiện của nhiều bệnh phụ khoa trong đó có liên quan đến buồng trứng.
3.6. Tăng cân không rõ nguyên nhân
Mặc dù không phải là triệu chứng điển hình của bệnh. Tuy nhiên nếu bạn tăng cân bất thường đi kèm với 1 số triệu chứng kể trên thì bạn nên nghi ngờ và đến gặp bác sĩ để được thăm khám và phát hiện sớm.
4. Khi nào bạn cần đến gặp bác sĩ
Hãy đến bác sĩ nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng gì về u nang buồng trứng. Ngoài ra, gọi cho bác sĩ nếu bạn bị căng, tức bụng, phải đi tiểu nhiều lần, cảm thấy bị chèn ép vùng chậu, đau vùng chậu hoặc chảy máu âm đạo không rõ nguyên nhân. Những dấu hiệu trên có thể là triệu chứng của u nang hoặc một tình trạng bệnh lý khác nghiêm trọng hơn. Cơ địa và tình trạng bệnh lý có thể khác nhau ở nhiều người. Hãy thảo luận với bác sĩ để được tư vấn chỉ định phương pháp chẩn đoán, điều trị và xử lý tốt nhất dành cho bạn.
5. Điều trị u nang buồng trứng như thế nào?
5.1. Chuẩn đoán u nang
Để chẩn đoán bệnh bác sĩ có thể thực hiện khám vùng chậu. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định siêu âm để phát hiện chính xác khối u nang. Bệnh nhân có thể cần được tái khám sau 6 – 8 tuần để theo dõi khối u.
Các phương pháp khác có thể bao gồm chụp CT hoặc MRI. Đối với một số loại u nang đặc biệt, bệnh nhân có thể phải xét nghiệm máu. Nếu u nang lớn hoặc kéo dài, hay nghi ngờ ung thư, bệnh nhân có thể cần phải được sinh thiết. Sinh thiết là thủ thuật lấy ra một mẫu mô nhỏ và xét nghiệm qua kính hiển vi.
5.2. Điều trị bằng phẫu thuật
Nếu bệnh nhân có các biểu hiện sau đây có thể được chỉ định phẩu thuật:
- Khối u nang phức tạp
- Khối u nang gây ra các triệu chứng
- Khối u nang lớn hơn 10 cm
- Bệnh nhân đã mãn kinh hoặc gần mãn kinh.
- Nếu bị hội chứng buồng trứng đa nang, bệnh nhân cũng có thể cần được chỉ định điều trị.
5.3. Điều trị bằng các phương pháp khác
Nếu nang buồng trứng 02 bên ở người trẻ tuổi còn nhu cầu sinh đẻ cần bóc tách khối u và bảo tồn tối đa phần còn lành và vòi trứng. Cần lưu ý đối với khối u có bề mặt sần sùi, có dấu hiệu nứt vỡ ở bệnh nhân trên 40 tuổi cần sinh thiết ngay để đề phòng ung thư. Nếu u nang buồng trứng phát triển xâm lấn dây chằng rộng thì cần tiến hành phẫu thuật bóc tách khối u và tránh làm tổn thương niệu quản, hệ động mạch chậu và bàng quang.
Việc điều trị phụ thuộc vào từng loại u nang và nguyên nhân xuất hiện của chúng. Khoảng 90% ca u nang buồng trứng ở những phụ nữ trẻ không phải ung thư, ít hoặc không cần tới phương pháp điều trị đặc biệt. U nang chức năng thường không cần điều trị, chúng thường tự biến mất sau khoảng 8 – 12 tuần.
Nếu bạn bị u nang tái phát thường xuyên, bác sĩ có thể kê thuốc tránh thai dạng uống cho bạn. Các loại thuốc này có thể giúp giảm nguy cơ các u nang tái phát trong tương lai. Một điều cần lưu ý, các thuốc này sẽ không giúp làm giảm kích cỡ của khối u.
6. U nang buồng trứng có nguy hiểm không?
6.1. Đối với u nang cơ năng và u nang thực thể
U nang buồng trứng cơ năng thường là u lành tính, có thể tự biến mất và không gây nguy hiểm. Ngược lại, u nang buồng trứng thực thể thường tiến triển chậm, âm thầm qua nhiều năm. Khi triệu chứng rõ rệt tức là u đã to và chèn ép vào các tạng xung quanh gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí ảnh hưởng tới tính mạng.
6.2. Với chèn ép các tạng xung quanh
Biến chứng này thường muộn, khi u đã phát triển lâu, kích thước lớn. U chèn ép bàng quang gây đái rắt. Chèn ép trực tràng gây ra táo bón, đôi khi chèn ép đến niệu quản gây ứ nước bể thận, thậm chí có những khối u buồng trứng rất lớn chèn ép tĩnh mạch chủ dưới gây tuần hoàn bàng hệ, phù hai chi dưới, cổ trướng. Ung thư hóa có thể xuất hiện ở nang nước
6.3. Đối với vỡ nang
Biến chứng xảy ra khi áp lực dịch trong khối u quá lớn, gây vỡ u nang. Bệnh nhân đột ngột đau bụng, đau liên tục, hạ vị và hai hố chậu ấn đau, có phản ứng. Một số trường hợp vỡ nang gây chảy máu trong, bệnh nhân có thể choáng mất máu.
Sau khi vỡ nang, bệnh nhân có hội chứng nhiễm khuẩn, bụng trướng, có thể có phản ứng phúc mạc, thăm khám âm đạo thấy u dính, rất ít di động, ấn thấy đau. Nếu như không điều trị kịp thời thì có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh.
6.4. Đối với xoắn u nang
Xoắn u nang có thể xảy ra với bất kỳ loại u nào, đặc biệt là những u nhỏ,có cuống dài, không dính,… Do tuần hoàn máu đến buồng trứng bị ngưng trệ nên khi u xoắn bệnh nhân đau bụng dữ dội, liên tục, có thể buồn nôn, nôn, đôi khi có thể choáng vì đau. Khối u phình to khiến bụng chướng, ấn đau hạ vị và hai hố chậu, có phản ứng thành bụng. Thăm âm đạo thấy khối u căng, ít di động, ấn đau nhói.
7. Làm thế nào để hạn chế diễn tiến và nguy cơ mắc u nang?
7.1. Hạn chế diễn tiến của u nang
Bạn có thể kiểm soát tình trạng bệnh của mình bằng cách duy trì những thói quen sinh hoạt sau:
- Tái khám đúng lịch hẹn để được theo dõi diễn tiến bệnh cũng như tình trạng sức khỏe của bạn.
- Không được tự ý uống thuốc không được chỉ định hoặc tự ý bỏ thuốc mà không hỏi ý kiến bác sĩ.
- Lưu ý chu kỳ kinh nguyệt và báo cho bác sĩ nếu có bất kỳ bất thường nào xuất hiện.
- Phụ nữ trưởng thành nên đi khám phụ khoa định kỳ ít nhất mỗi năm một lần. Tuy tỷ lệ u buồng trứng là ung thư không nhiều. Nhưng đây là loại ung thư có độ ác tính cao và thường không có triệu chứng gì trong giai đoạn sớm, chỉ có thể được phát hiện qua siêu âm.
- Ngoài ra, khám phụ khoa định kỳ rất có lợi vì không chỉ tầm soát u buồng trứng mà còn kiểm tra luôn ung thư cổ tử cung và ung thư vú – vốn là những vị trí ung thư thường gặp nhất ở phụ nữ.
7.2. Để giảm nguy cơ u nang buồng trứng nên làm gì?
- Sử dụng các loại thực phẩm có lợi cho sức khỏe. Hạn chế sử dụng thức ăn có chứa nhiều mỡ động vật, chất béo bão hòa, protein, chất kích thích.
- Ăn nhiều loại rau xanh, trái cây, ngũ cốc và các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin A, C, hidrocacbon, cellulose… Đồng thời, uống đủ từ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày để cung cấp đủ nước cho cơ thể.
- Tăng cường chức năng giải độc của gan
- Kiểm tra hoạt động của tuyến giáp.
- Làm việc điều độ kết hợp với nghỉ ngơi hợp lý.
- Tăng cường thể lực bằng các bài tập thể dục để nâng cao sức đề kháng của cơ thể.
- Làm việc điều độ kết hợp với nghỉ ngơi hợp lý để phòng tránh.
- Ngừng hút thuốc.
- Điều chỉnh cân nặng phù hợp.
Hi vọng với những thông tin mà Topnews.com.vn vừa cung cấp sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các dấu hiệu nhận biết, phương pháp điều trị, biện pháp phòng ngừa bệnh một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, quan trọng nhất là chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe sinh sản.
Lê Linh tổng hợp