1. Chuẩn bị nguyên liệu gói bánh chưng
Bánh chưng là món ăn truyền thống không thể thiếu trong ngày Tết của người Việt. Với ý nghĩa sum vầy, đoàn viên trong năm mới. Cách gói bánh chưng cũng tương đối khó nên không phải ai cũng có thể gói được những chiếc bánh chưng vuông vắn, đẹp mắt. Do đó, ngay từ khâu lựa chọn nguyên liệu bạn cũng cần phải chú ý rất nhiều.
- Gạo nếp: Khi chọn gạo nếp, bạn cần chọn loại gạo nếp cái hoa vàng, hạt to tròn đều, mới thu hoạch vào vụ mùa.
- Đỗ xanh: Nên chọn loại đỗ mới, ruột vàng, bở, hạt mẩy đều.
- Thịt ba chỉ hoặc thịt vai sấn: Lưu ý không nên chọn miếng thịt quá nạc, sẽ làm mất vị ngon đặc trưng của bánh.
- Gia vị: muối, hạt tiêu.
- Lá dong: chọn loại lá bánh tẻ (không quá già, không quá non), khổ rộng vừa phải, đều nhau, không bị rách, có màu xanh mướt.
- Lạt buộc thường được chẻ từ ống giang hoặc tre, có độ mỏng, mềm, dẻo dai nhất định.
1.1. Sơ chế nguyên liệu gói bánh chưng
- Bạn rửa kỹ các mặt lá, phơi khô, dùng khăn lau sạch, cắt bỏ cuống và 2 đầu theo hướng vuông góc gân giữa lá. Thực hiện công đoạn này cẩn thận, sao cho lá dong cuối cùng dài khoảng 30 cm.
- Với dây lạt, bạn dùng nhiều hơn cũng được. Dây lạt cần được phơi khô và tách đôi theo chiều dọc sao cho các dây cuối cùng có độ rộng chừng 0,5 cm. Tiêu chuẩn này giúp bạn gói bánh chưng chắc chắn và dễ dàng hơn.
- Gạo đem ngâm sẵn với ít muối, nước cốt dừa để lên màu xanh đẹp. Để làm bánh chưng có phần nếp béo thơm đặc trưng, nên ngâm nước cốt dừa khoảng từ 10 – 12 tiếng. Sau đó, vo gạo lại bằng nước sạch, vớt để ráo.
- Với đậu xanh, bạn ngâm 4 tiếng trong thau nước để đậu nở hạt. Sau đó, bạn hấp đậu chín. Đến đây, bạn có 2 lựa chọn: Một là xay/ dùng muỗng nghiền nguyễn, hai là để nguyên hạt đậu. Sau đó, bạn ướp gia vị cho đậu xanh, vo viên, để riêng.
- Thịt đã xát muối, rửa sạch, cắt thành miếng nhỏ cỡ 4 cm. Sau đó, đem ướp thịt ba chỉ với tiêu, hạt nêm,… tùy khẩu vị, để yên nửa tiếng cho thấm.
2. Cách gói bánh chưng không cần khuôn
2.1. Cách xếp lá và cho nguyên liệu
- Bước 1: Với cách gói bánh chưng này, bạn cần đặt 2 lá dong to không rách vuông góc với nhau, mặt phải (màu xanh đậm) úp xuống dưới. Sau đó, đặt tiếp 2 lá nữa vuông góc với nhau nhưng mặt phải hướng lên trên.Mục đích để khi gói bánh lại, phần mặt ngoài bánh là mặt phải lá sẽ xanh đẹp, phần mặt trong gói nhân bánh cũng được tiếp xúc với mặt phải lá cũng sẽ được xanh hơn và khi bóc bánh không bị dính.
- Bước 2: Cho khoảng 1 bát gạo vào giữa lá dong.
- Bước 3: Bạn lấy một nửa nắm đỗ xanh nhấn nhẹ để phần đỗ xanh trũng xuống. Sau đó, đặt một miếng thịt vào giữa phần đỗ xanh sau đó, úp nửa phần đỗ xanh còn lại lên miếng thịt.
- Bước 4: Tiếp theo, đổ thêm một lớp gạo lên trên phần nhân và dùng tay san đều để gạo phủ kín nhân.
2.2. Định hình và buộc lạt bánh chưng
- Bước 5: Dùng tay gấp lần lượt lá dong bên phải và trái vào nhưng lưu ý chú ý phải chắc tay. Phần lá dong thừa thì gập vào bên trong để giấu lá thừa. Bóp hai bên mép lá của phần bánh, gấp nốt phần lá thừa ở bên trên lại.
- Bước 6: Để làm một chiếc bánh chưng vuông này, cần có 4 chiếc lạt. Bạn buộc hai chiếc lạt đầu tiên song song nhau để giữ cho bánh chặt và phần lá không bị bung ra. Hai lạt sau vuông góc với hai lạt trước. Khi buộc xong bạn dùng tay ấn 4 góc của bánh để bánh thật chặt và tạo hình vuông thật đều.
- Bước 7: Sau khi buộc lạt xong, bạn giỗ bánh xuống bàn để bánh được thêm chắc. Nếu lắc bánh mà vẫn còn nghe tiếng gạo bên trong có nghĩa bánh chưa được gói chặt.
3. Cách gói bánh chưng bằng khuôn
2.1. Cách lồng khuôn
- Bước 1: Xếp lá để gói bằng khuôn cũng giống y như xếp để gói bằng tay. Bạn đặt mặt trái của hai lá dong để đè lên nhau như hình, tiếp đó đặt ngang mặt xanh của một lá dong khác lên hai lá xếp dọc. Thêm một lá dong mặt xanh để xếp dọc, để các lá chồng lên nhau và úp ngược mặt khuôn trong vào những lá được xếp như hình.
- Bước 2: Bắt đầu gói bánh, bạn ần lượt gói từng cạnh của lá dong sát theo mép khuôn từ trái qua phải thành các cạnh hình chữ nhật trong khuôn.
- Bước 3: Sau đó, bạn lồng khuôn ngoài vào khối lá đã xếp vuông. Mở lá và nhấc khuôn ở trong ra là bạn đã hoàn thành xong phần xếp lá thành hình khuôn vuông vức rồi.
- Bước 4: Mở nhấc khuôn ra ngoài. Và đầu tiên bạn đổ một bát gạo nếp vào trước, dàn đều ra khắp khuôn, bằng phẳng. Sau đó bạn cho một nắm đậu xanh lên, dàn đều.
- Bước 5: Tiếp theo là một miếng thịt đã ướp để ở giữa, thêm một bát đỗ xanh, cuối cùng là một bát gạo nếp lên trên cùng. Gói các lá thừa lại thật gọn gàng và kín đều bánh.
2.2. Bỏ khuôn và cố định bánh
- Bước 6: Sau khi cuốn gọn gàng các lớp lá thừa, bạn dùng tay nhấn phần lá thừa xuống, tay kia nhấc nhẹ nhàng khuôn bánh ra rồi bạn buộc lạt mỏng.
- Bước 7: Bạn có thể buộc 2 lạt, 3 lạt, hoặc 4 lạt, chỉ cần lạt buộc mềm nhưng chặt, không làm chiếc bánh bị nhăn nhúm mà cần phải buộc đối xứng để chiếc bánh thêm vuông.
4. Luộc bánh chưng
- Bước 1: Cho những lá thừa, cuống lá và sống lá vào đáy nồi trước khi xếp bánh chưng lên trên. Việc làm này giúp cho bánh có thêm hương vị và không bị cháy ở đáy nồi. Khéo léo xếp những chiếc bánh theo chiều thẳng đứng rồi đổ ngập nước quá mặt nước rồi đặt lên bếp đun.
- Bước 2: Đun bánh ở lửa to cho đến khi sôi thì giảm bớt. Bánh luôn phải ngập nước khi luộc nên bạn cần phải chuẩn bị sẵn nước cho nồi bánh chưng. Cứ 1 tiếng bạn kiểm tra mực nước trong nồi 1 lần. Nếu nước giảm thì tiếp nước vào.
- Bước 3: Bánh chưng luộc bằng bếp củi, nên luộc đủ 12 tiếng thì bánh sẽ chín, không lo bị “lại gạo” sau này.
- Bước 4: Vớt bánh ra và xếp thành nhiều lớp, dùng miếng gỗ phẳng hoặc mâm đè lên rồi dùng một vật nặng vừa phải đặt lên trên để bánh được ép rền, phẳng đẹp.
4.1. Bí quyết bảo quản bánh chưng ngày tết lâu hơn
Khi vớt bánh chưng sau khi luộc để bánh chưng ngày tết có thời gian bảo quản lâu hơn bạn nên chuẩn bị những bước nhỏ dưới đây:
- Chuẩn bị hai chậu nước lớn để khi vớt bánh chưng ra khỏi nồi bạn có thể thả vào nước và rửa thật sạch để bánh được bảo quản lâu hơn mà không bị mốc.
- Sau khi rửa sạch chúng ta xếp bánh theo thứ tự cứ hai cái bánh chồng lên nhau và xếp thành từng hàng, dùng miếng ván ép đặt lên chồng bánh rồi dùng vật nặng đặt lên phía trên, thực hiện ép bánh trong khoảng nửa tiếng hoặc 1 tiếng là được.
- Lấy bánh ra để ở nơi thoáng mát. Thông thường chúng ta có thể để bánh chưng trong khoảng 15-20 ngày khi thời tiết nóng hoặc 1 tháng nếu như trời lạnh.
Để có được những chiếc bánh chưng ngon, đẹp trong những ngày Tết, đòi hỏi người gói phải tinh tế, cẩn thận từ khâu chọn nguyên liệu tới khâu luộc bánh. Hy vọng những chia sẻ trên đây của Topnews.com.vn có thể chỉ cho bạn cách gói bánh chưng. Để có thể dễ dàng gói được những chiếc bánh chưng ưng ý. Và đừng quên tìm kiếm thêm các thông tin về cáo các món ăn truyền thống ngày Tết khác nữa để có thể biết thêm các món ăn truyền thống trong dịp Tết Nguyên Đán.
Gia Vĩ tổng hợp