Từ lâu bánh Tét đã trở thành món ăn không thể thiếu của người Nam bộ, trong những ngày Tết đến xuân về. Tương truyền, loại bánh này ra đời từ câu chuyện anh lính dâng bánh cho vua Quang Trung vào năm 1789. Vua ăn thấy ngon và cảm động trước câu chuyện về tình cảm của anh lính dành cho vợ mình, nên ra lệnh cho mọi người gói loại bánh này để ăn Tết. Ngay bây giờ, chúng ta hãy cùng xem cách gói bánh Tét bằng lá dong và cách gói bánh Tét ngũ sắc chuẩn nhất nhé.
1. Cách gói bánh Tét bằng lá dong
1.1. Chuẩn bị nguyên liệu
- Gạo nếp ngon: 2 kg
- Đậu xanh chà vỏ: 700 gram
- Thịt ba chỉ: 1 kg
- Lá dong (hoặc lá chuối): 50 – 60 tấm
- Lạt buộc: 100 – 120 chiếc
- Gia vị cần có: hành tím, tiêu xay, muối ăn, nước mắm, hạt nêm
1.2. Cách gói bánh Tét bằng lá dong
1.2.1. Ngâm gạo đỗ, chuẩn bị lá gói bánh
- Ngâm gạo nếp, đỗ xanh: Vo và đãi sạch gạo nếp. Làm xong, bạn đem ngâm với nước ấm qua đêm.
- Cũng giống như gạo nếp, đỗ xanh bạn cũng vo sạch rồi đem ngâm cho đỗ mềm.
- Khi sử dụng lá dong, bạn nên dùng dao rọc bớt phần cuống cứng nhưng không làm tách đôi lá. Rửa lá dong sạch cả hai mặt rồi lau khô. Khác với cách gói bánh bằng lá chuối, đối với lá dong bạn không cần phải nhúng qua nước sôi trước khi gói.
1.2.2. Chuẩn bị nhân gói bánh Tét
- Gạo nếp: Sau khi ngâm một đêm, bạn trút gạo ra rá sau đó vo thêm một lần nữa cho sạch hẳn. Tiếp đến, vẩy gạo cho ráo nước rồi trộn 2 thìa cafe muối thật kỹ.
- Đỗ xanh: Vo lại đỗ một lần nữa rồi đem đồ chín. Với phần hành tím, bạn băm nhỏ rồi phi thơm 1/2. Khi hành tím thơm vàng, cho nhân đậu xanh vào xào cùng. Nêm một chút tiêu + muối cho nhân đậu được đậm đà.
- Thịt ba chỉ: Bạn rửa sạch rồi thái thịt thành những miếng to bản có độ dày chừng 0.3 cm. Thái xong, đem ướp thịt với một chút mắm + tiêu + bột nêm + 1/2 chỗ hành tím còn lại. Ướp thịt trong ít nhất 30 phút.
1.2.3. Gói bánh Tét
- Xếp lá: Xếp đè hai phần lá lên nhau theo chiều ngang. Tiếp đến, bạn lại xếp đè hai mảnh lá nữa theo chiều dọc lên phía trên. Lưu ý bạn nên xếp lá to ở dưới, lá nhỏ ở trên để tránh bánh bị vỡ khi gói và luộc.
- Gói bánh: Đầu tiên, bạn hãy cho gạo nếp sau đó rải đều vào giữa lá theo chiều dọc. Rải gạo nếp xong, bạn tiếp hành cho đậu xanh vào và cũng rải đều. Tuy nhiên, khi dàn đậu bạn cần đảm bảo phần đậu nằm trọn bên trong phần gạo, không bị tràn ra ngoài.
- Sau khi có được lớp gạo + đỗ, bạn đặt phần thịt lên trên. Tiếp tục phủ lên thịt 1 lớp đậu xanh và một lớp gạo tương tự như lần phủ đầu tiên. Cuối cùng, gấp hai mép lá ở hai đầu và cuộn tròn lại như cây giò. Và cố định bánh bằng 2 – 3 chiếc lạt mềm.
1.3. Luộc bánh Tét
- Xếp bánh vào dưới đáy nồi luộc phần cuống lá dong hoặc lá chuối để đảm bảo bánh không bị cháy khi luộc. Tiếp theo, xếp bánh vào nồi luộc ngay ngắn, thẳng hàng để các phần bánh chín đều. Và đổ nước ngập bánh và đặt nồi lên bếp luộc.
- Thời gian luộc bánh tối thiểu là từ 10 – 12 tiếng. Lúc này, bánh sẽ đảm bảo mềm, ngon và không bị lại gạo trong suốt những ngày Tết. Sau khi đã luộc xong bánh, bạn nên ép bánh để bánh nhanh khô hơn, hình dáng đẹp mắt hơn.
2. Cách gói bánh Tét ngũ sắc
2.1. Chuẩn bị nguyên liệu
- 2kg gạo nếp ngon
- 1 bó lá cẩm
- 1 bó lá dứa
- 1 quả gấc chín
- 1kg đậu xanh
- 1kg thịt ba chỉ
- 100g hành tím
- Gia vị khác: hạt tiêu, muối ăn, nước mắm, dầu ăn, rượu trắng,…
- Nguyên liệu khác: lá dong, dây lạt.
2.2. Cách gói bánh Tét ngũ sắc bằng lá dong
2.2.1. Làm nước màu và chuẩn bị gạo nếp
- Bước 1: Gạo nếp sau khi mua về, vo thật kỹ nhiều lần với nước và ngâm gạo.
- Bước 2: Với các loại lá làm màu được chuẩn bị ở trên, bạn đem rửa thật sạch và xay riêng cùng với một ít nước để vắt lấy nước cốt màu. Riêng với gấc, bạn chỉ cần lấy thịt gấc, bỏ hạt và ngâm với 1 – 2 thìa rượt trắng khoảng 2 tiếng để lên màu.
- Bước 3: Phần gạo đã ngâm bạn chia đều thành 3 phần bằng nhau và trộn cùng với các màu nguyên liệu đã chuẩn bị.
- Bước 4: Sau khi ngâm, bạn xào riêng từng phần nếp đã ngâm cho đến khi hạt nếp quyện dẻo và thơm.
2.2.2. Làm nhân cho bánh Tét ngũ sắc
- Bước 1: Đối với đậu xanh còn nguyên vỏ, bạn cần ngâm từ 6 – 8 tiếng, còn đối với đậu xanh đã được chà vỏ thì nên ngâm trong khoảng 4 tiếng.
- Bước 2: Khi đủ thời gian ngâm đậu, bạn đồ chín đậu cùng với một ít muối.
- Bước 3: Tán mịn phần đậu xanh và xào chung với hành tím đã phi thơm. Nêm nếm gia vị với muối và tiêu cho đậm đà.
- Bước 4: Thịt ba chỉ bạn khéo léo thái theo chiều dài của thớ thịt và có độ dày khoảng 1 – 2cm.
- Bước 5: Ướp thịt cùng các gia vị muối, mắm, tiêu sao cho vừa với khẩu vị của gia đình và để khoảng 1 – 2 tiếng cho thịt ngấm đều.
- Bước 6: Vắt đậu xanh thành từng khối nhân trụ vừa phải (nhớ cho vào giữa một phần thịt mỡ đã ướp sẵn).
2.2.3. Cách gói bánh Tét thập cẩm bằng lá dong
- Bước 1: Xếp đều lá dong đã sơ chế như cách gói bánh Tét truyền thống thành 4 lớp.
- Bước 2: Cho các phần gạo nếp đã ướp màu vào theo chiều dọc cho thật đều. Tiếp theo cho phần đậu xanh đã nặn và phủ ần lượt từng lớp gạo tương ứng lên trên cùng.
- Bước 3: Gói bánh thật kĩ như các bước trên và dùng dây lạt buộc chặt.
Ngoài các cách gói với nguyên liệu thông thường, bạn cũng có thể thực hiện cách gói bánh Tét ngũ sắc bằng cách pha trộn gạo với nhiều loại nước cốt màu tự nhiên làm từ lá hoặc củ, quả của một số loại cây, rau củ khác. Các màu phổ biến thường dùng để gói bánh Tét như màu tím làm từ lá nếp cẩm, màu vàng từ củ nghệ, màu đỏ từ gấc, màu xanh từ lá rau ngót.
3. Vài lưu ý khi gói bánh Tét
- Gói bánh Tét: Khi gói bánh Tét bằng lá dong, bạn có thể dùng khuôn gói để đòn bánh được đẹp mắt hơn. Nếu bạn không sử dụng lạt để gói thì có thể thay thế bằng các cuộn dây màu đều được.
- Nhân bánh: Bạn nên bổ sung thêm màu xanh để khi cắt bánh, bánh sẽ ngon hơn. Để tạo màu xanh cho gạo nếp, bạn có thể giã nát lá dong hoặc lá chuối già lấy nước cốt rồi đem ngâm cùng gạo.
Ở một số vùng miền, cách gói bánh Tét truyền thống còn có thể được làm theo kiểu bánh tam sắc hoặc ngũ sắc. Để có màu bánh, bạn chỉ cần chuẩn bị các loại màu tự nhiên như đỏ của gấc, tím của củ dền, xanh lá dứa… sau đó trộn hoặc xào chung với nếp gói bánh Tét sẽ ngon hơn.
4. Mẹo để có được đòn bánh Tét ngon có hình trụ đẹp
Trước tiên, để có được đòn bánh Tét ngon thì các loại nguyên liệu làm bánh phải đạt chất lượng. Bạn cần lựa chọn loại gạo nếp thơm ngon, dẻo, thịt mỡ tươi ngon và đậu xanh đã được lọc bỏ hết vỏ. Ngoài ra, khi gói bánh Tét bạn cần lưu ý những điều sau:
- Gói bánh chắc tay, cột dây cố định vừa đủ chặt, sao cho bánh giữ được hình trụ đứng mà cũng không làm mặt lá bên ngoài nhăn nhúm.
- Sau khi hoàn thành chiếc bánh, hãy đưa lên lắc để xem có nghe thấy tiếng gạo lạo xạo không. Nếu bạn không nghe thấy âm thanh này thì chứng tỏ bánh đã được gói chắc chắn.
- Bạn lưu ý khi làm từng chiếc bánh thì nên cho lượng nguyên liệu bằng nhau để bánh có hình dạng đều, đẹp mắt.
- Bạn nên phơi nắng để lá héo vừa trước khi gói. Việc làm này giúp công đoạn gói bánh của bạn được dễ dàng hơn.
- Dây lạt nên được tước mỏng rồi ngâm với nước trong 10 phút để dây dẻo dai và khó gãy.
Gói bánh Tét bằng lá dong (hay lá chuối) với nhân đậu xanh truyền thống không mấy khác biệt so với bánh chưng, Nhưng bánh Tét lại dễ làm hơn vì chỉ cần dùng tay mà không cần khuôn là bạn đã có thể tự gói được chiếc bánh Tét cho các món ngon ngày Tết thêm ý nghĩa.
Hoàng Tùng tổng hợp