1. Cúng ngày 30 Tết để làm gì?
Từ xưa đến nay, theo kinh nghiệm dân gian tin rằng. Mỗi năm có một vị Hành khiển trông coi tất cả việc nhân gian. Hết năm, vị thần cũ sẽ giao lại công việc cho vị thần mới vào thời khắc chuyển giao giữa năm mới và năm cũ (giao thừa). Vì vậy, người dân làm lễ cúng 30 Tết trong nhà để tiễn ông thần cũ và sắm lễ vật cúng ngày 30 Tết để đón ông thần mới. Ngày 30 Tết còn được gọi là ngày trừ tịch, nghĩa là trừ hết năm cũ để sang năm mới. Ngoài ra, còn có nghĩa là trừ khử ma quỷ. Ông cha ta không coi ngày 30 Tết như một Tết riêng mà xem nó là ngày tiên thường (ngày trước ngày giỗ/ngày cáo giỗ) hôm Nguyên Đán.
Chính vì vậy, trong ngày 30 Tết, người dân thường đem trầu cau đi mời ông bà tổ tiên, rồi về thắp hương ngày 30 Tết. Hơn nữa, theo quan niệm của người Việt, Tết là dịp con cháu nhớ tới tổ tiên. Và người Việt cũng tin vào sự phù hộ của các cụ, tổ tiên. Thế nên việc cúng ngày 30 Tết trong nhà và bà trí bàn thờ gia tiên là không thể thiếu.
2. Chuẩn bị mâm cúng ngày 30 Tết
2.1. Dọn dẹp, sửa sang bàn thờ
Vào ngày 30 Tết bạn nên dùng tấm vải sạch, mềm lau những bụi bẩn bám trên bàn thờ và làm sạch những bông hoa nhựa và lọ hoa. Sau khi hoàn tất công việc lau dọn bụi bẩn thì bạn sắp xếp lại bàn thờ cho hợp lý. Bổ sung những gì còn thiếu để mang lại sự gọn gàng, hợp lý nhất cho ban thờ.
Tùy vào mỗi gia đình và có cách sắp xếp khác nhau, đối với một số gia đình có cắm thêm các cành vàng lá ngọc bằng hàng mã với mong muốn năm mới gia đình sẽ làm ăn phát tài phát lộc. Giữa đèn và hương là đĩa hoa quả mà dân gian gọi là mâm ngũ quả để cúng ông bà, tổ tiên. Phía trước là chén nước trong, bên cạnh bàn thờ là hai cây mía với ý nghĩa để các cụ có thể chống gậy về với con cháu.
2.2. Mâm cúng ngày 30 Tết
Mâm cúng ngày 30 Tết là một trong những bước chuẩn bị quan trọng. Khi bạn đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ không còn lo ngại vấn đề cúng 30 Tết như thế nào. Chính vì vậy bạn cần lưu ý cách chuẩn bị lễ vật ngoài trời để tránh trường hợp thiếu sót không mong muốn.
Mâm cỗ cúng ngày 30 Tết gồm:
- Bát, đũa
- Hoa tươi, trầu cau
- Gà trống luộc nguyên con, rượu và nước trắng. Nước để cúng gia tiên luôn phải là nước chưa qua đun nấu
- Xôi đỏ, bánh chưng (miền Bắc) hoặc bánh tét (miền Nam)
- Lư hương, nhang, tiền vàng
- Trái cây tươi, thông thường các gia đình sẽ chuẩn bị “mâm ngũ quả” theo quan niệm lâu đời của ông cha ta để gặp may mắn
- Cỗ mặn trong mâm cỗ cúng ngày 30 Tết gồm các món ăn ngon khác nhau bao gồm cả món xào, luộc, canh,… Tùy theo sở thích và khẩu vị của mỗi gia đình. Hiện nay, các gia đình Việt vẫn không quên có những món ăn truyền thống trong ngày Tết như canh măng hoặc canh bóng, giò lụa, thịt đông, nem rán,… Tuy nhiên, hiên nay, nhiều gia đình cũng làm mâm cỗ cúng chiều 30 Tết là cỗ chay với đầy đủ các món ăn ngày Tết, được chế biến thơm ngon tinh khiết, bày biện đầy đặn, trang nghiêm không kém gì cỗ mặn. Bánh mứt kẹo đã được bày biện sẵn trên bàn thờ ngày Tết
3. Bài văn khấn cúng 30 Tết
3.1. Bài văn khấn cúng 30 Tết thứ nhất
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ …
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm …
Tín chủ (chúng) con là: …
Ngụ tại…
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.
Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.
Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.
Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).
3.2. Bài văn khấn cúng 30 Tết thứ 2
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ ……………..
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm …………………. (Âm lịch).
Tín chủ (chúng) con là: …………..Tuổi:………..………
Ngụ tại: …………
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.
Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án tọa, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khỏe, gia đình hòa thuận.
Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.
Phục duy cẩn cáo!
3.3. Bài văn khấn cúng 30 Tết thứ 3 – Dành cho khấn gia thần vào ngày Tất niên
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ chư vị Tôn Thần
Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân
Con kính lạy ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn Thần
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn Thần
Con kính lạy ngài tiền hậu Địa chủ Tài Thần
Con kính lạy các Tôn Thần cai quản trong khu vực này.
Tín chủ (chúng) con là: …………………………………
Tuổi: …………………………
Ngụ tại: …………
Hôm nay là ngày…… tháng…… năm…., tín chủ con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật, kim ngân trà quả đốt nén hương thơm dâng lên trước án. Qua một năm làm ăn, chúng con xin dâng lễ tạ ơn trên đã phù hộ độ trì cho chúng con mọi sự an lành và may mắn.
Chúng con thành tâm kính mời: Ngài Kim Niên đương cai Thái Tuế chí đức Tôn Thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn Thần, các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Phúc đức chính Thần, các vị Tôn Thần cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các Ngài nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con, toàn gia an lạc, công việc hanh thông. Người người được bình an, lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Phục duy cẩn cáo!
4. Những lưu ý khi cúng 30 Tết
- Mâm cúng cần chuẩn bị tươm tất. Từ xưa đến nay làm mâm cúng chủ yếu là thành tâm không cần phải đầy đủ như yêu cầu. Nhưng không phải vì thế mà được phép sơ sài.
- Tùy phong tục từng vùng miền và địa phương sẽ có mâm cỗ cúng khác nhau. Nhưng trên cơ bản bạn cần có hương, đèn, trà rượu, muối gạo, hoa quả, xôi, bánh chưng,…
- Theo quan niệm người Hoa. Đêm giao thừa phải có đầy đủ con cháu để rước ông bà về với gia đình ăn Tết. Nếu nhà không đầy đủ thể hiện một năm hạnh phúc không trọn vẹn.
- Vào đêm cúng giao thừa, người trong gia đình cần hòa thuận, tránh tình trạng cãi vã, to tiếng.
- Tránh tạo ra những tiếng động lớn, rơi vỡ.
- Không soi gương vào đêm giao thừa. Vì quan niệm người xưa cho rằng như vậy có thể nhìn thấy ma quỷ vào đêm đó khiến cả năm gặp điều không may.
Trên đây là những chia sẻ về bài văn khấn cúng 30 Tết. Tùy theo từng phong tục và điều kiện của mỗi gia đình mà bạn có thể thực hiện nghi lễ cúng cúng 30 Tết với sự điều chỉnh khác nhau. Với những gợi ý nội dung trên đây của Topnews.com.vn hy vọng bạn đã có thể hiểu được bài cúng 30 Tết như thế nào và có thêm nhiều kiến thức bổ ích về mâm cỗ cúng truyền thống của dân tộc. Và đừng quên bỏ lỡ những bài cúng Ông Công ông Táo và Văn khấn mùng 1 Tết chuẩn nhất từ Chuyên mục Phụ nữ nhé.
Gia Vĩ tổng hợp